Devletler, toplumların ortak ihtiyaçlarını ve
çıkarların karşılamak amacıyla merkezi yönetim altında
örgütlenir. Merkezi devletin yanında, ülke içerisinde daha
küçük yerleşim birimlerinde mahalli örgütler vardır.
Bunlara mahalli idareler denilmektedir.

Devletlerin oluşumlarında paralel olarak da yerel
örgütlenmeler de vardır. Bu süreçte temel gerekçe ise
insanların toplu olarak ihtiyaçlarının karşılanmasıdır.

 İnsanların ortak ihtiyaçları başlangıçta iç ve dış
güvenlik hizmetleri olarak ortaya çıkmış, daha sonra toplu
hizmet ihtiyaçları armaya başlamıştır. Bu ihtiyaçlar
toplumda çevre temizliği, itfaiye gibi ihtiyaçlar da
doğmaya başlamıştır. İnsanların bu temel ihtiyaçlarına
cevap vermek, sorunu çözmek için bu tip örgütleri kurma
ihtiyacı çıkmıştır.

İlk yerel yönetim olarak kabul edilen
organizasyonlar ilk olarak “Antik Çağ” da ortaya
çıkmıştır. Bunlara Romalılarda “Site” denilmiş ve
özerkliği bulunan “Municipe” olarak adlandırılmış ve
Antik Yunanda ise “Polis” olarak adlandırılmış
organizasyonlar gözükmüştür

Orta çağ Avrupa’sında oraya çıkan
örgütlenmelerin bazıları tam özerkliğe sahipti veya
bazıları da kısmen özerk ve krala bağlı idi.

Günümüzde yerel yönetimlerin artması yönünde
uluslararası yoğun bir destek vardır. Son 20 yıl içerisinde
“Yerelleşme” veya “Decentralization veya localization”
olarak adlandırılan merkezi olmayan organizasyonlar
ortaya çıkmıştır. Böylece yerel yönetimler daha fazla
güçlenmeye başlamıştır. Yerel yönetimler de artık küresel
bir gerçek olarak kabul edilmektedir.

Dünya iki tip sektör vardır. Özel sektör ve kamu
sektörü. Özel sektör üretim ve tüketim kararlarını
piyasanın durumuna göre verir. İhtiyaçları gelire, ürünün
maliyetine bakarak karar verir. Ancak kamu kesimince
üretilen mal ve hizmetler piyasa mekanizmalarına bakarak
çalışmaz. Bu nedenle kamu kesiminde kararlar siyası
mekanizma tarafından alınır.

Eğer kamu kesiminde mahalli idareler bireysel
tercihleri destekliyorsa ve ihtiyaçlara cevap verebiliyorsa
yerel yönetimin etkileri artmaktadır. Yerel yöneticilerin
halkla olan ilişkileri nedeniyle halkta siyasi sorumluluk duygusunun da gelişmesin yardımcı olacaktır. Bu sebeple
mahalli idareler demokrasinin beşiği ve okulu olur.

Avrupa Kentsel Şartı, Avrupa Konseyinin kentsel
politikalardan yola çıkarak oluşturulmuştur. Kentsel
Rönesans için Avrupa Kampanyası kapsamında
geliştirilmiş, halk ve yerel yönetimlere yönelik olan bu
kampanya, yerleşim yerlerindeki hayatı iyileştirilmesi
amacını taşır.

İyi bir kent yönetimi için halkın katılımı önemi
vurgulanmaktadır.
• Halk yönetimini özgür ve demokratik olarak
seçmeli,
• Yerel politik yaşamda etkin bir katılım için
halkın yerel politik ve idari yapılarda belirleyici
olması gereği,
• Toplumun geleceğini etkileyecek her türlü
projede halka danışmak, Kent yönetimi ve
planlamasını kent karakteri ve özel niteliklerine
uygun olarak yapılması,
• Yerel kararları uzmanlardan oluşacak kişilere ve
planlara göre yapılması,
• Politik tercihlerin anlaşıla bilirliği ve hayatiyetini
göz önüne almak,
• Gençlerin toplum yaşamına katılması.

Devlette iki farklı yönetim şekli vardır.
Bunlardan ilki merkezi yönetimdir. Genellikle kamu
hizmetleri merkezi yönetime göre yönetilir. Diğeri ise tek
bir merkezden değil, yerinden yönetimdir. Bazen bu
yönetim şeklinin her ikisi de uygulanabilmektedir

Türkiye son yıllarda hızlı nüfus artışı nedeniyle
önceden merkezden çözülen bir çok sorun artış çözülmesi
zorlaşmaya başlamıştır ve halkın talepleri karşılanamaz
olmuştur. Bu durum yerel yönetim reformlarını gerekli
kılmıştır.

Merkeziyetçilik siyasi, hukuki ve yönetsel açıdan
ülkenin tek bir el olan merkezden yönetilmesidir. Yasama
ve yargı yetkilerin merkezi idarede bulanmasına siyasal
merkeziyet, ve yürütme erkine ilişkin yetkiler ise yönetsel
merkeziyettir. Merkeziyetçilik yerel olarak idare edilmez
ama baz bölgelerde yetkiler bazı bölgelere aktarılır ve
böylece yetki genişliği sağlanır.

Yerinden yönetimlerin sahip olduğu yetkiler ve
onların uygulama alanları ülkeden ülkeye farklılık
gösterse de siyasi ve idari yerinden yönetim olarak ikiye
ayrılır. Ayrıca uygulama açısından da ‘hizmet yerinden yönetim’ ile ‘mahalli yerinden yönetim’ olarak ikiye
ayrılır.

Yasama, yargı ve yürütme yetkilerinin dağılımına
ve yetki derecelerine göre devlet sistemleridir.

Konfederasyon bir siyasi yönetim şeklidir ve
bağımsız kuruluşlar ve kurumlar tarafından,
egemenliklerin muhafaza etmek koşulu ile, belirli ortak
ve sınırlı konularda kendi çıkarlarını sağlamak amacıyla
ve bir anlaşma ile bir araya gelen topluluklardır.
Konfederasyonlar belirli ve sınırlı amaçlar etrafında
toplamışlardır. Ortak çıkarlar ve anlaşmalar dışında kendi
yetki ve bağımsızlıklarını tamimiyle korurlar.
Konfederasyonda üye devletlerin temsilciliklerinden
meydana gelen bir mecliste bulunmaktadır.

Siyası yerinde yönetimlerde en sık rastlanılan
yönetim şekli federasyonlardır. Federasyon belirli bir
coğrafi yapıda, tek bir anayasa altında bileşmiş devletlerin
topluluğudur. Federasyona üye, federe devletlerin kendi
coğrafi yapıda, kendi yargı ve yürütme organları vardır.
Federasyona üye federe devletlerin uluslararası temsil
yetkisi bulunmamaktadır. Birleşik Amerika ve Almanya
bilinen federe devletler topluluğuna en iyi örneklerdir.
Federe devletler kendi içlerinde çok sayıda yerel
yönetimiler bulundurmaktadır.

Bu tip yönetimde, yasma ve yargı yetkileri
merkezi yönetimdedir. Merkezi yönetim dışında, bazı
yerel hizmetlerin bir kısmının yerine getirilebilmesi için
idari yetkilere sahip seçimle yönetilen organlardır.

İdari yerinden yönetimler iki türlüdür. Birincisi
‘hizmet yerinden yönetim’ diğeri ise ‘mahalli yerinden
Yönetim’dir

Hizmet yerinden yönetim, belirli bir hizmeti
yerine getirmek için kurulmuştur. Bu hizmet türleri ise,
eğitim, teknik, sınai, kültür, sosyal yardım şeklinde
hizmetlerdir.

Bu idari türde, ülkenin belirli bölgesinde oturan
bireylerin sadece o yerilişim yerindeki ihtiyaçlarını
karşılayabilmek için o bölgeye verilen hizmetlerdir.
Çöplerin alınması, su, ulaşım ve elektrik bu tip
hizmetlerdir. Köyler, belediyeler ve il özel idareleri bu
yönetim şekline örnektir

Devletlerin ekonomide yer alması (Musgrave
göre) üç temel gerekçe ile belirtilmektedir. Bunlar
kanyakların tahsisinde etkin olmak, gelir dağılımında
adaleti sağlama ve ekonomik istikrarı sağlamaktır.
Buradaki amaç, kaynak sağlamada yetersizlikte, gelir
dağılımında adaletsizlikte ve ekonomik yetersizlikte
devletin müdanesine gerek olmasından
kaynaklanmaktadır. Bu üç kural da devlet tarafından
yapılabilir.

Kaynak tahsisinde, gelir dağılımında ve
ekonomik istikrar devletin görevlerindendir. Ama kaynak
tahsisinde merkezi yönetime göre mahalli idareler daha
başarıl olabilirler. Mahalli idarelerin gelir dağılımı ve
ekonomik istikrarında yapabileceği çok sınırlı olmasına
karşın, kaynak tahsisinde etkin olabilmektedirler.

Bu işlev, eksik rekabetle mücadele, kamusal
mallar ve dışsallıklar gibi konuları kapsamaktadır. Ama
Mahalli idareler eksik rekabet ile mücadelede yeterince
güçleri yoktur.

Dışsal zarar ve dışsal faydalar ile ilgili, yerel
yönetimlerin kaynak tahsisinde etkinliğini arttıracak bazı
durumlar olabilir. Dışsallık konuları, atık sular, imar ile
ilgili sorunlar ile uğraşmaktadır. Bu konuları mahalli
idareler merkezi yönetimlere göre daha iyi yönetebilmekte
ve bu konulardaki sorunları daha rahat çözebilmektedir.
Ayrıç dışsallıkla ilgili mücadelede vergilendirme ve
sübvansiyonlar ilgili kararları yerel otoriteler daha rahat
verebilmektedir.

Merkezden yönetimin nüfusun artması ve
yönetilemez hale gelmesinden dolayı, bazı problemler baş
göstermiştir. Bu bakımdan merkez tarafından kendi
memurların bazı yetkiler devredilmiştir. Yetki genişliği,
merkeziyetçi sistemin içinde yer almaktadır ama merkezi
yönetim kendi yönetim yapısını taşra idarelerine
yaymaktadır. Taşrada çalışan komu görevlileri, merkezi
yönetimi temsil etmektedirler. Ama bu durumu yerel
yönetim olarak algılamamak gerekir. Çünkü yerel
yönetimde kararları merkezi otorite değil, yerel yönetimler
doğrudan kendileri alır ve yetkilerini bu çerçevede
kullanırlar.

Toplum tarafından yeteri kadar talep edilmeyen
ama toplum için yararlı olan mal ve hizmetlerdir. Bu tip
hizmetler çocuklara aşı yaptırılması veya çocuklara
bedava süt verilmesi sayılabilir

Bu tip mal ve hizmetler de toplum tarafından
talep edilmekte ama toplum için zararlı kabul
edilmektedir. Sigara erdemsiz bir maldır.

Bu konularda, yerel yönetimlerin rolleri,
özellikle erdemli olarak adlandırılan mal ve hizmetlerin
tüketiminin teşvik edilmesidir. Buna örnek olarak da
düşük maliyetli konut kullandırma, çocuklara veya
fakirlere verilen yemekler, çocuklara bedava süt
dağıtılması yerel otoriteler tarafından yapılması
mümkündür. Aynı şeklide alkollü içki kullanımı, içki
satan bayilerin ve restoranların kullanım yerlerinin
belirlenmesinde yerel otoriteler yetkiler verilmektedir

Kamu kesimi ve özel sektör günümüzde bir çok
mal ve hizmet sunmaktadır. Bu mal ve hizmetlerin
sunumu kamu kesimi için ve özel sektör için farlıdır.
Bunun nedeni her iki sektör de farklı şekilde hareket eder
ve farklı amaçları vardır.

Kamusal malların faydaları bir bütündür ve
talepleri belli değildir, talebe göre hareket etmezler ve
fiyatlandırma yapmazlar. Kamusal mallarda ön plana
çıkan faydır ve kar amacı güdülmez. Bunların finansmanı
devlet ve belediyeler tarından yapılır. Kamusal mallarda
rekabet yoktur.

Çünkü bu tip mallar toplumun geneline sunulan
mal ve hizmetlerdir. Bunlar kamu otoritesi tarafından
sunulduğu için talep oluşmaz ve fiyatlandırma çoğu
zaman yoktur. Bu tip malların gelirleri vergilerden elde
edildiği için sosyal fayda ön sıradadır.

Kaynak tahsisinin etkinliğinde, devletlere verilen
görevlerin başında, kamuslar malların varlığı gelmektedir.
Kamusal malların iki temel özelliği vardır. Bunlardan ilki,
ortak tüketim malları veya ortak tüketimde rekabetin
olmadığı durumlardır, diğeri ise kamusal malların
tüketiminde bireylerin kısıtlanmamasındır. Halbuki özel
mallardan bireyler, eğer kullanma ücretini ödememişlerse
kullanma şansları yoktur. Kullanım açısından kamu
sektörünün bu tip malları üretmesi gerekmektedir.

Kamusal mallar söz konusu olduğunda, kamusal
mallar hem tam kamusal hem de yarı kamusal
olabilmektedir. Yarı kamusal mallar, ortak tüketilen ancak
dışlamanın sadece birisine sahip olanlardır. Örneğin,
tiyatro ücretleri, ücretli otoyollar gibi dışlanmanın
mümkün olmadığı ama rekabetin içinde olan mal ve
hizmetlerdir. Tam kamusal mallar ise, faydasının
yayılmasına göre, kamu malını tüm ülke vatandaşlar kullanabiliyorsa ve faydası tüm ülke vatandaşlarını
kapsıyorsa bu mallar kamusal mal olarak değerlendirilir.
O bölgede yapılan bir baraj o bölgedeki tüm insanlara
fayda sağlamaktadır.

Bu tip mal ve hizmetler genellikle kamı kesimi
tarafından yapılır. Bu tip mal ve hizmetlerin yapılmasına
özel sektör talip olabilir ama devletin veya belediyelerin
ruhsatı veya özel izni gereklidir.

Yerel kamusal malların belirli bir coğrafik
faydası vardır ve tüketiminde rekabet olmadığı ve aynı
zamanda da dışlanmanın mümkün olmadığı mal ve
hizmetlerdir. Bir sokak aydınlatması bölgeseldir ve dışsal
bir faydası yoktur. Yarı kamusal mal ve hizmetlerde,
faydaları bölünebilir, fiyatlandırılabilirler, bir talep ortaya
çıkabilir, hem bireysel hem de kamusal fayda söz
konusudur ve rekabet vardır.

Yerel kamusal malların yerel otoriteler tarafından
merkezi otoriteye karşı üretilmesinin bazı avantajları ve
dezavantajları vardır. Yerel yönetimlerin en büyük
avantajı , farklı bölgelerdeki halkın zevk ve tercihlerine
göre, hizmetler farklılaştırılabilir. Bir bölge halkının
bölgesel bir kültüre çok meraklı ise halkın o ihtiyacını
karşılamak için bölgesel festival gibi kültürel faaliyetler
için gerekli tiyatrolar ve binalar inşa edilebilir. Yerel
yönetimlerin halkın bu tip ihtiyaçları merkezi yönetime
göre daha rahat fark edip reaksiyon gösterebilir. Diğer bir
avantaj ise bölgesel yönetimler çalışanların sayısını daha
iyi kontrol edebilir ve düzenleyebilir.

Yerel yönetimler bölgesel yönetimlere nazaran
bölge halkını daha iyi tanırlar. Çevre temizliği ve bunun
finansmanı için seçmemelerine veya bölge halkına karşı
daha hassan davranabilir. Ayrıca maliyet avantajını da
kullanabilmektedirler.

Yerel otoriteler yerel hizmet sunmalarına ve
bunların avantajlarını kullanmalarına rağmen merkezi
otoriteye karşı bazı dezavantajları veya yetersizlikleri
vardır. Bölgesel kullanılan vergiler bazen çevre halkının
faydası için de kullanılmakta ve toplanılan vergiler başka
halklar tarafından da paylaşılmakta, bu da kaynak
yetersizliğine sebep olmaktadır. Buna vergi ihracı
denilmektedir. Yerel bir bölgenin bir kısmı deniz kıyısında
ise veya tarihi bir cazibesi varsa, buraya yerel yatırımlar
daha fazla yapılacağından, aynı vergiyi veren diğer yerel
halk bu avantajı kullanamayacaktır. Diğer bir dezavantaj
ise yatırımlar ile ilgilidir. Bir bölgede yatırımlar varsa,
yatırım olmayanlar bazı dezavantajları, sanayi bölgesine göre olacaktır. Böylece yerel otoriteden sunacağı mal ve
hizmetler sanayi bölgesine yoğunlaşacak, diğer bölgede bu
tip hizmetler yetersiz kalacaktır.

Bazı yerel yatırımlar ki bunlar alt yapı
yatırımlarıdır, bunlar dış borç ile yapılmaktadır. Bu
borçlanma nedeniyle yerel yönetimlerin hizmetlerinde
aksama olabilmektedir. Bu tip yerel yatırımları,
kanalizasyon ve altyapı gibi yatırımılar sayılabilir, uzun
sürüde bitirilebilmekte, faydası da hemen ortaya
çıkmamaktadır.

Yerel yönetimler genellikle küçük ölçekli
yönetimlerdir. Büyük altyapı yatırımları gibi yatırımlar
için tecrübe ve yetişmiş, uzman kişilere ihtiyaç vardır. Bu
tip büyük yatırımlara küçük yerel yönetimlerin girmesi
yatırımların etikliğini olumsuz etkileyebilecektir.

Yerel otoriteler sadece kendi bölgelerin
düşünmeleri nedeniyle ürettikleri yerel kamusal malları
bölge dışındaki yerlere pek yaymak istemezler. Dışsallık
tamamen göz ardı edilebilir. Bir yerel otorite çevreyi
kirleten sanayi kuruluşlarını komşu bölgeye yakın yerde
kurabilirler ve kirlenen akarsu diğer yerel bölge içinden
geçecekse bunu kendilerine fazla problem etmeyebilirler.
Otaya çıkacak akarsu kirliliği iki yerel bölgeyi karşı
karşıya getirecektir. Bu durumda yerel yönetimler bu
sorunu çözme yeteneğine sahip değillerdir ve merkezi
yönetime ihtiyaç duyulacaktır.

Bu kamu maliyesinde kullanan terimde,
oylamada problem veya oylamada dengesizlik olarak
tercüme edilebilir ve hizmet ve vergilerin bir biriyle
uyumsuzluğu söz konusudur. Yerel kamusal mallar yerel
olarak sunuluyorsa, kamusal mallara olan talep bölgeden
bölgeye değişiyorsa, her yerel yönetim için farklı bir
vergilendirme ve hizmet oranları oluşturmak gerekecektir.
Böyle bir oran oluşmaz ise hizmet sunumlarında etkinliğin
düşeceği belirtilmiştir.

Bu modele gere farklı hizmet ve vergi bileşimleri
sunan otoriteler olduğunda, seçmenler tercihlerini
kendilerine en yakın faydayı sunan bölgelere göç
etmektedirler. Böyle bir durumun olması için seçmenin
hareketli olması gerekmektir

Yerel vergilerin yükünün bir kısmı başka
bölgelerdeki hak üzerine yansıtılması olarak
tanımlanmaktadır. Eğer bir bölgedeki vergi yükü yüksekse
yatırımlar genellikle yerel vergileri düşük diğer bölgeler kaymaktadır. Bu durumda vergisi yüksek olan yerel
yönetim için vergi kaybı olarak gözükmektedir.

Rekabet gücünü arttırmak isteyen otoriteler, vergi
yükü daha az olan alanlara kaymaları endişesi ile
mükelleflerin vergi yükleri azaltarak kendi yatırımcıların
kendi bölgelerinde kalmaları için bölgelerini cazip hale
getirmek isteyebilirler.

Mali idarelerin varlığı, genellikle kaynak
tahsisinde ön plana çıkmaktadır. Ama mahalli idarelerin
gelir dağılımda adaleti sağlamakta sınırlıdır. Bu görev
genellikle merkezi otoriteye aittir. Bunun yanında mahalli
idarelerde çalışanların bu konuda yeterince uzman
olmamalarından da kaynaklanmaktadır

 Yerel otorite , artan oranlı gelir vergisi, negatif
gelir vergisi, fakirlere verilen bedava yemekler, barınma
hizmetleri gibi politikalarla adaletli gelir dağılımına
destek olabilirler.

 Bir yerel otoritenin, artan oranlı gelir vergisi veya
negatif gelir vergisi politikası o bölge yaşayan gelirli
kişilerin kaçmasına veya başka bölgeler göçmesine sebep
olabilir. Bu durumda yerel yönetimlerin gelirlerinin
düşmesine sebep olabilecektir. Bu durumda yerel
otoriteler bu politikalarını uzun süreli sürdürme şansını
azarlatacaktır

İstikrarı sağlamak için fiyat istikrarı, ekonomik
büyüme ve kalkınmanın sağlanması gereklidir. Bu şekilde
ödemeler dengesi sağlam olacak ve yerel yönetimlere
yeterli kaynak aktarılması mümkün olabilecektir. Ama
mahalli idareler ekonomik büyümeye ve kalkınmaya çok
fazla katkı bulunmaları çok zordur. Bu açıdan
bakıldığında da mahalli idarelerin ekonomik istikrarı
sağlamaktaki rolü çok sınırlı olacaktır.

Yerel yönetimlerin ekonomik istikrarı
sağlayabilmesi için elinde para politikasını düzenleyici
enstrümanlar olması gerekir. Para politikası ve maliye
politikasına etki edemediği müddetçe istikrar sağlama rolü
olamayacaktır. Zaten mahalli idarelerin görevi de bu
değildir.

Mahalli idarelerin ekonomik istikrara destek
olabilmesi için elinde çok az araç vardır. Yerel otoriteler,
ekonomik istikrarı sağlayabilmek için topladığı vergiler ve yaptığı harcamalar ile ilgili politikalar güçlükleri
vardır. Yanlış vergilendirme politikası ve harcamalar
sermaye hareketlerini etkileyecek hatta kaçmasına neden
olabilecektir. Yerel yönetimleri varlığı için, gerekli olan
ekonomik gerekçeler aynı zamanda da devlet içinde
geçerlidir ve paralellik göstermektedir.