STRATEJİK İLETİŞİM Dersi STRATEJİK İLETİŞİMDE LİDERLİK OLGUSU soru cevapları:
Toplam 54 Soru & Cevap#1
SORU: 1940’lı yılların liderlik anlayışını ve özelliklerini açıklayınız.
CEVAP: Liderlik, 1940’lı yıllarda liderliği anlamada Grup Yaklaşımı Akımı etkili olmaya başlamıştır. Grup liderliği kavramı ön plana çıkmış, Whyte (1943) grup liderliğini; güç ilişkisinden ve yarar ilişkisinden sakınan bir etkileme süreci olarak tanımlamıştır. I. Knickerbocker, bu tanımı destekleyici bir tanım yaparak Liderlik, grup üyeleri ile onların gereksinimlerini karşılayacak tüm araçları kontrol altında tutan kişi arasındaki işlevsel bir ilişkidir. demiştir. Ayrıca basta ABD olmak üzere 1940’larda Özellikler kuramı yerini Davranış¸ kuramına bırakmıştır.
#2
SORU: Günümüz insanlarını idare etmek, geçmişe nazaran neden daha zordur?
CEVAP: Günümüz insanları daha eğitimli olduklarından ve istediklerini daha iyi ifade edebildiklerinden dolayı artık eskisi kadar kolay idare edilememektedir.
#3
SORU: Liderlik nedir?
CEVAP: Liderlik, bir grup insanı belirli amaçlar etrafında toplayabilme, bu amaçları gerçekleştirmek için onları ne yapacakları konusunda harekete geçirme bilgi ve yeteneklerinin toplamıdır. Liderlik, grup amaçlarını başarmak için grup eylemlerine yön verme ve diğerlerini etkileme sürecidir. Lider, astlarını belirlenen hedeflere götürür.
#4
SORU: 1930’lu yılların liderlik anlayışını ve özelliklerini açıklayınız.
CEVAP: 1930’ların liderlik tanımlamalarında ise Özellik Kuramının etkileri iyice belirginleşmektedir. Örneğin, Bogardus (1934) Liderlik sadece kişilik ve grup olayları değil aynı zamanda birçok kişinin zihinsel kontağı ve bu kontak içinde bazı kişilerin, diğer kişiler üzerinde etkin olduğu varsayılan bir süreçtir. şeklinde bir liderlik tanımı verirken C.E Kilbourne (1935) Liderlik, hayranlık duyulan kişilik özelliklerinin pek çoğuna sahip olduğunu ortaya koyabilmektir. şeklinde liderliği tanımlamıştır.
#5
SORU: 1950’lı yılların liderlik anlayışını ve özelliklerini açıklayınız.
CEVAP: 1950’lerde liderlik tanımlarında grup teorisinin etkileri kendini göstermektedir. R.M Stogdill liderliği (1950) Amaçların oluşturulması ve gerçekleştirilmesi için grubu etkileme süreci olarak tanımlarken H.Koontz ve C.O’Donnell (1955) ise Liderlik, ortak bir amacı başarmak için insanları etkilemektir. şeklinde tanımlamıştır. Ayrıca, davranış¸ bilimlerinin ve insan ilişkileri yaklaşımının etkileri bu dönemde liderlik çalışmalarını direkt olarak etkilemiştir. 1950 yılının başlarında, daha sonra modern liderlik çalışmalarına kaynaklık edecek Ohio State ve Michigan üniversitelerinde liderlik üzerine ilk deneysel çalışmalar yapılmaya başlanmıştır.
#6
SORU: 1960’lı yılların liderlik anlayışını ve özelliklerini açıklayınız.
CEVAP: 1960’ların tanımlarında liderlik ortak amaçlar doğrultusunda kişileri etkileme davranışları olarak ortaya çıkmaktadır. 1950’lerde başlayan davranış¸ kuramı bu dönemde tanımlamaları etkilemiştir. Tanınmış liderlik kuramcılarından Fiedler, (1967) liderlik davranışından kastın, grup üyelerinin işlerini eş güdümleme ve yönlendirme işi ile meşgul olması olduğunu açıklamıştır. Ona göre liderler sözel olan ve olmayan davranışları ile grup performansını etkiler. G.Terry (1960), Liderlik grup amaçlarını gönüllü olarak gerçekleştirmek için insanları etkileme eylemidir. tanımlamasını yapmıştır. Ayrıca bu dönemde Douglas McGregor X,Y yaklaşımını geliştirerek liderlik olgusuna katkıda bulunmuştur..
#7
SORU: 1980’li yılların liderlik anlayışını ve özelliklerini açıklayınız.
CEVAP: 1980’lerin liderlik tanımlamalarının ana unsuru özellik yaklaşımında olduğu gibi büyük insan kavramına dayanmaktadır. Örneğin, Bass, liderliği Kişi ve grup üyeleri arasında bir etkileşim ve alışveriş¸ olarak tanımlayıp lideri, başkalarının kendini etkilediğinden çok kendisi başkalarını etkileyen bir değişim ajanı olarak tanımlamıştır. Buna benzer bir tanımı da Krausz (1986) Liderlik, diğerlerinin etkinliklerini etkilemekte kullanılan güç seklidir. biçiminde yapmıştır; Kellerman (1984) liderliği grup etkinliklerinin tabiat ve yönü çerçevesinde bir kişinin sürekli olarak diğerlerini etkilemesi süreci olarak vermektedir. Gardner (1986) liderliği, Liderin kendi ya da herkesin paylaştığı amaçlar doğrultusunda grup üyelerine kendisi örnek olarak ve onları ikna ederek grubu harekete geçirme sürecidir. şeklinde tanımlamıştır.
#8
SORU: 1970’li yılların liderlik anlayışını ve özelliklerini açıklayınız.
CEVAP: 1970’lerde dönemin standart liderlik tanımı, grup ya da örgüt amaçlarını başarıya ulaştırmak için grup ya da örgütsel yapıyı kurmak veya yaşatmak şeklindedir. R.Stogdill (1974) liderliği şöyle tanımlamıştır: Liderlik, beklentiler ve ilişkiler çerçevesinde yapıyı harekete geçirme ve muhafaza etme davranışıdır. Katz ve Kahn (1978) ise Liderlik, örgüt üyelerini örgütün rutin yönelimlerine mekanik bir uyum sağlamanın ötesinde performans göstermeye güdüleyecek etki fazlalığı yaratmaktadır. şeklinde bir tanımlama yapmışlardır.
#9
SORU: 1990’lı yılların liderlik anlayışını ve özelliklerini açıklayınız.
CEVAP: 1990’lı yıllarda liderlik anlayışında yeni yaklaşımlar ortaya çıkmıştır; Kültürel liderlik, Süper liderlik Moral liderlik, Öğrenen liderlik, Vizyoner liderlik, Kuantum tipi liderlik paradigması, Dönüşümcü liderlik vb. Bu dönemde, C.Norris (1990) liderliği şöyle tanımlamıştır: Liderlik, sezgisel ve analitik düşünceyi tümüyle kullanarak yaratıcı olmaktır. W.Pogonis (1992) liderliği insanları belli bir amacı gerçekleştirmek için uzmanlık, empati gibi aktif, önemli ve birbiriyle bütünleşen davranışlar sergileyerek etkileme olarak tanımlamıştır. Sullivan ve Harper (1996) Liderlik, amaç, kültür, strateji, temek kimlikler ve kritik süreçler gibi örgütü var eden ussal ve iyi düşünülmüş eylemleri yönetmek, geleceği yaratmak ve ekip kurmaktır. şeklinde bir tanımlama yapmıştır.
#10
SORU: Liderlik tanımlamalarında asıl olarak vurgulanan ve verilmek istenen mesaj nedir?
CEVAP: Yapılan liderlik tanımlarında asıl olarak vurgulanan ve verilmek istenen mesaj ortaktır; bu da Liderliğin, kendine atfedilen bazı özellikleri ile grupla etkileşmesi ve yapıyı harekete geçirmesidir. Bir başka deyişle, birey ya da grup davranışını etkileme ve yönlendirme çabaları liderlik olgusunun özünde yer almaktadır
#11
SORU: 1900’lü yıllardan bu yana toplumbilimciler tarafından tanımlaması yapılan liderliğin tanımlarının ortak yönleri nelerdir?
CEVAP: 1900’lü yıllardan bu yana toplumbilimciler tarafından birçok tanımlaması yapılmış¸ olan liderlik, şöyle ifade edilmektedir; Liderlik, belirli durum ve koşullar altında amaca ulaşmak için başkalarının davranış¸ ve eylemlerini etkileme sanatıdır. Yapılan tanımlarda liderlik kavramı, grup süreçlerinin ve etkinliklerinin bir odak noktası, bir güç ilişkisi, farklılaşmış¸ bir rol ve rol yapısının harekete geçiricisi, uymayı özendiren bir sanat, en az uyuşmazlık en fazla iş birliği ile insanları kullanma yeteneği biçimlerinde ele alınmaktadır. Tanımsal farklılıkların kökeninde, her yazarın liderlik kavramına yeni bir bakış¸ açısı kazandırma düşüncesi, kavramı tanımlamada birbirinden farklı bireysel ve sosyal değişkenleri dikkate almaları, yani tanımlamayı dikkatin yöneldiği noktaya bağlamaları yatmaktadır.
#12
SORU: Liderlik kavramının öne çıkan özelliklerini maddeler halinde yazınız.
CEVAP: Liderlik kavramının şu özellikleriyle dikkat çektiği söylenebilir: • Liderlik; belli bir insan kalabalığı içinde ve belirli amaçlara ulaşılması hedeflendiğinde söz konusudur. • Liderlik; bu kalabalığı oluşturan insanlar (üyeler) arasındaki iletişimi sağlamalı ya da kolaylaştırmalıdır. • Liderlik; bu kalabalığı oluşturan bireylerin öznel çabalarını uyumlaştırmalıdır. • Liderlik; bu belli amaç ya da amaçlar doğrultusunda bireyleri harekete geçirmeye isteklendirmelidir (güdülemelidir). • Lider hem bu kalabalığı hem de amaçları simgelemeli, izlenen kişi olarak başı çekmeli ve engellerle karşılaşıldığında danışılan, hakemlik yapan, bağdaştıran, barıştıran bir kişilik sergilemelidir
#13
SORU: Bir kurum içerisinde liderin, izleyenlerini etkileyebilmek adına kullandığı güç kaynakları nelerdir?
CEVAP: Bir kurum içerisinde liderin, izleyenlerini etkileyebilmek adına kullandığı beş¸ güç kaynağı vardır. Bu güç kaynakları şunlardır: • Makam Gücü • Ödüllendirme Gücü • Zorlayıcı Güç • Uzmanlık Gücü • Kişilik Gücü
#14
SORU: Makam Gücü nedir?
CEVAP: Makam Gücü, örgütsel hiyerarşiden kaynaklanan ve liderin örgüt içerisindeki statüsünden dolayı elde etmiş¸ olduğu güçtür. Biri üst, değeri ast olan iki görevli arasındaki bir ilişkidir. Astlar, üst kademelerden gelen istekleri yerine getirmede kendilerini mecbur hisseder.
#15
SORU: Ödüllendirme Gücü nedir?
CEVAP: Ödül çalışanların motivasyonları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir ve bunu sağlayan kişiye karşı bağlılığı attırmada önemli bir rol oynamaktadır. Lider ücret artışı, terfi gibi ödüllerin yanı sıra takdir ve onurlandırma ile birlikte çalışanlarına işlerine bağlı olmalarından dolayı somut ödüller de sunabilir.
#16
SORU: Zorlayıcı Güç nedir?
CEVAP: Zorlayıcı Güç, liderin, direkti ere karşı astların itaatsizlik göstermesi durumunda kontrol etme ve cezalandırma gücüne sahip olmasıdır. Bu gücün özünde zorlama yoktur. İş görenlerin, örgütün zorunlu kıldığı görevleri yerine getirmedikleri takdirde cezalandırılacakları korkusu ile iş görmeleri anlamına gelmektedir.
#17
SORU: Uzmanlık Gücü nedir?
CEVAP: Uzmanlık Gücü, liderin sahip olduğu özel bilgi, uzmanlık, beceri ve tecrübesinden doğan güçtür. Bilgi ne kadar önemli ise ve ne kadar az kişi bu bilgiye ulaşabilirse kişinin sahip olduğu uzmanlık gücü de o kadar fazladır.
#18
SORU: Kişilik Gücü nedir?
CEVAP: Kişilik Gücü, liderin kişiliğinin izleyenlere ilham verebilmesi, onların arzu ve isteklerini dile getirebilmesi bu kaynağın temelidir.
#19
SORU: Amaçlara yönelik tavır ve davranışlar açısından yönetici ve lider arasındaki farkları açıklayınız.
CEVAP: Yönetim ve liderlik birbirleri yerine kullanılabilen terimler değillerdir. Yöneticiler insanların, cevaplarını genellikle kendilerinde buldukları birkaç küçük deneyimle uğraşırken lider, gelişim çağlarında sancılı krizleri yönetir. Yöneticiler atanır. Etkileme kabiliyetleri, pozisyonlarından kaynaklanan resmî otoritelerinden ibarettir. Tersine, liderler atanabilir veya grup içinden çıkabilir. Liderler diğer çalışanları resmî otoritenin belirttiği faaliyetlerin ötesinde etkileyebilir. Tanımsal farklılıklarına baktığımızda yönetim, belirli amaçlara ulaşmak için eldeki tüm kaynakları birbiriyle uyumlu verimli ve etkin kullanabilecek kararlar alma ve uygulama süreçlerinin toplamıdır. Yönetici bu süreci yöneten kişidir. Liderlik ise bir grup insanı belirli amaçlar etrafında toplayabilme ve bu amaçları gerçekleştirmek için harekete geçirme bilgi ve yeteneklerinin toplamıdır.
#20
SORU: İş kavramları çerçevesinde yönetici ve lider arasındaki farklar nelerdir ?
CEVAP: İş kavramları açısından değerlendirildiğinde yöneticiler, işi strateji geliştirmek ve karar almak amacıyla insanların ve fikirlerin etkileşimini kolaylaştıran bir süreç olarak görmeye meyillidir. Karşıt işleri hesap ederek, ihtilaflı konular su yüzüne çıkınca planlayarak, gerilimleri azaltarak bu sürece katkıda bulunurlar. Bu kolaylaştırıcı süreçte yöneticilerin taktikleri esnektir: Bir yandan müzakere veya pazarlık ederken diğer yandan ödül, ceza ve diğer baskı yöntemlerini kullanırlar. Sorunların çözümlerini insanlara kabul ettirmek için yöneticiler karşıt düşünceleri sürekli olarak koordine etmeye ve dengelemeye ihtiyaç duyar. Liderler ise tam aksi yönde çalışır. Yöneticiler tercihleri sınırlamaya çalışırken liderler müzmin sorunlara etkin yaklaşımlar geliştirmeye ve meseleleri yeni tercihler açmaya gayret eder. Etkin olmak için liderler düşüncelerini insanları etkileyen imajlarla tasarlamak ve ancak bundan sonra imajları hayata geçirecek tercihleri geliştirmek zorundadırlar. Yöneticiler, kendilerini mevcut işlerin akışını koruyan ve düzenleyen, şahısları bu işlerle özdeşleştiren ve ödüller kazanan kişiler olarak görür. Yöneticinin öz değer duygusu mevcut kurumları güçlendirerek ve idare ettirerek kuvvet kazanır, görev ve sorumlulukları idealleriyle uyumlu bir rol üstlenir. Liderler kendilerini çevrelerinden farklı görür; şirketlerde çalışabilir, fakat hiçbir zaman kendilerini bu şirketlerle özdeşleştirmez. Kim oldukları duygusu üyeliğe, iş rollerinde veya kimlik bilinci veren diğer sosyal göstergelere bağlı değildir.
#21
SORU: Liderlik kuramları nelerdir?
CEVAP: Liderlik kuramlarını Kurt Lewin’in Klasik Ayrımı, Özellik Kuramı, Davranışsal Kuramlar, Duyumsallık Kuramları ve Durumsal Liderlik Biçimleri şeklinde dört ana başlık altında incelemek mümkündür
#22
SORU: Kurt Lewin’in Klasik Ayrımı modellerini sıralayınız.
CEVAP: Kurt Lewin’in Klasik Ayrımı modelleri şunlardır: • Otokratik Liderlik Modeli • Demokratik-Katılımcı Liderlik Modeli • Tam Serbesti Tanıyan Liderlik Modelli
#23
SORU: Özellik Kuramını açıklayınız.
CEVAP: Liderlik konusundaki ilk çalışmalara özellikle zamanın askerî ve bürokratik yöneticilerinin liderlik özelliklerinin incelenmesiyle başlanmıştır. Liderin özelliklerinin doğuştan ve bireysel özelliklerinden kaynaklandığını savunan tartışmalar özellik kuramı olarak adlandırılır. Özellik kuramının temeli Büyük Adam Yaklaşımı olarak da adlandırılır. Yaşadıkları döneme damgasını vuran liderlerin kişisel özellikleri araştırılarak liderlik için gerekli bireysel ve toplumsal özellikler saptanmaya, başarılı ve başarısız liderlerin özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Liderler doğarlar varsayımını korumuştur. Amacı liderlik özelliklerini lider olmayanlardan ayırmaktır. Liderler ile ilgili bazı özellikler; zeka, kendine güven, akıcı konuşma yeteneğiyle uzunluk, ağırlık gibi fiziksel özelliklerdir. Özellikler yaklaşımını diğerlerinden ayıran, liderin diğerlerin benzersiz özelliklerine odaklanıyor olmasıdır.
#24
SORU: Davranışsal kuram modellerini sıralayınız.
CEVAP: Davranışsal kuram modellerini sıralayınız. • McGregor X-Y Kuramı • Z Kuramı • Ohio State Üniversitesi Araştırmaları • Michigan Üniversitesi Araştırmaları • Yönetim Biçimi Matrisi • Liker’in Sistem 4 Kuramı
#25
SORU: Likert’in Sistem 4 Kuramı özelliklerini yazınız.
CEVAP: Bu modelin başlıca özelliklerini ise şu şekilde sıralayabiliriz: • Örgütte temel güdülenmeyi oluşturan araç, takdir ve ödüllendirmedir. • Tam bir bilgi paylaşımı söz konusudur. • Örgütün vizyon ve amaçları tüm iş görenlerin katılımı ile gerçekleştirilir. • Sorun çözme tekniklerinden geniş ölçüde yararlanılarak hataların önceden tespit edilmesine çalışılır.
#26
SORU: Durumsal liderlik yaklaşımlarını sayınız.
CEVAP: Durumsal liderlik yaklaşımları kısaca şunlardır: • Fiedler’in Durumsallık Kuramı • Ardışık Liderlik Kuramı • Yol Amaç Kuramı (Robert House ve Martin Evans) • Vroom ve Yetton’un Normatif Kuramı • Hersey ve Blanchard’in Durumsal Liderlik Kuramı • Reddi’nin Üç Boyutlu Liderlik Kuramı (Etkili ve Etkisiz Lider)
#27
SORU: Liderlikte Postmodern kuramları sıralayınız.
CEVAP: Liderlikte postmodern yaklaşımlar kısaca şunlardır: • Karizmatik Liderlik Kuramı • Etkileşimci (Transaksiyonel) Liderlik Kuramı • Dönüştürücü (Transformasyonel) Liderlik Kuram • Stratejik Liderlik Kuramı • Vizyoner Liderlik Kuramı
#28
SORU: Günümüzde gündeme getirilen liderlik kuramlarını sıralayınız.
CEVAP: Günümüzde gündeme getirilen liderlik kuramları şunlardır: • Kültürel Liderlik Modeli • Paternalist Liderlik Modeli • Ruhsal Liderlik Modeli • Hizmetkar Liderlik Modeli • Ahlaki Liderlik Modeli • Sorumlu Liderlik Modeli • Otantik Liderlik Modeli • Örtük Liderlik Modeli
#29
SORU: Bilgi Toplumu açısından ileri sürülen liderlik kuramlarını sıralayınız.
CEVAP: Bilgi Toplumu açısından ileri sürülen liderlik kuramları şunlardır: • Entelektüel Liderlik Modeli • Süper Liderlik (Kendi Kendine Liderlik) Modeli • Toplam Kalite Liderliği Modeli • Öğrenen Liderlik Modeli • Yaratıcı Liderlik Modeli
#30
SORU: Entelektüel Liderlik Modeli’ni açıklayınız
CEVAP: Liderler bilgi toplumuna geçişle birlikte yalnızca ihtisas alanlarıyla karizma veya otoriteleriyle değil entelektüel özellikleriyle ön plana çıkmaktadırlar. Entelektüel liderlik, geçmişin klasikleşmiş¸ uygulamalarıyla yetinmeyip yepyeni süreçler uygulamaya sokan, potansiyel gücünü yaratıcı eylemlere yönlendirebilen, başarı konusunda sınır tanımayan bir anlayışla hareket eden bir konsepti ifade etmektedir. Bu da büyük oranda onların sahip oldukları düşünsel güçleri, eğitim, bilgi beceri ve gelişmişlikleriyle ifade edilebilen entelektüel potansiyellerine bağlıdır. Entelektüel liderler teknik bilgi bakımından sahip oldukları üstünlüklerinin yanı sıra, yönetsel becerileri de sahip liderlerdir. Ayrıca kültürel duyarlılık, geniş¸ bir vizyon, bireysel olgunluk, uyum kabiliyeti, yüksek bir iletişim becerisi, esneklik ve yaratıcı düşünce geliştirebilme gibi konularda da yüksek potansiyele sahip liderlerdir.
#31
SORU: Süper Liderlik Modeli’ni açıklayınız.
CEVAP: Kendi kendine liderlik kavramını ilk kez Manz tarafından, Ker ve Jermier’in liderlik ikameleri fikrinden türeyen kendi kendini yönetim konseptinin genişletilmesi sonucu 1980’li yılların ortalarında geliştirilmiştir. Bu liderlik modelinin ana fikri, bireyin içinde var olan liderlik potansiyelini açığa çıkarabilmektir. Bu modelin odağında yer alan takipçiler kendi kendilerinin lideri olarak görülür ve güç lider ve takipçiler arasında paylaşılan bir değer olarak görülür. Burada lidere düsen görev örgütte takipçiler tarafından yapılacak faaliyetler için onların kendi kendilerinin lideri olması yolunda gerekli bilgi ve becerileri aktarmaktır. Böylece takipçilerin kendilerinde var olan gücü liderlerinden sağladıkları bilgi ve beceriler ile bütünleşerek lider izleyici etkileşimi sağlanmış¸ olacaktır.
#32
SORU: Toplam Kalite Liderliği Modeli’ni açıklayınız.
CEVAP: Toplam kalite liderliği, güven ve iş birliği anlayışına dayalı olarak oluşturulan eğitim anlayışını sürekli hale getirmeyi ve gelişimin sürdürülebilirliği üzerine yoğunlaşmaktadır. İç ve dış müşteri tatminini en üst seviyede tutan, üretimde sıfır hata anlayışı ile hareket eden, iletişim ve katılımı teşvik eden bir liderlik tarzını ifade etmektedir. Tüm bu çabalar geleneksel yöneticilerin iş yapma usulleri ile mümkün olmayacağı için toplam kalite liderliği konsepti günümüz tepe yöneticilerinin uygulamada en yaygın olarak kullanılan yöneticilik stillerinden biri halini almaktadır. Bu manada etkin liderler, liderlik misyonunu organizasyon içerisinde dağıtarak tüm hiyerarşik kademeleri bertaraf eder. Nihayetinde de dönüşüm ve gelişim ivmesi tüm organizasyondan kaynaklanır. Bunun nedeni liderlik etkinliğinin tepeden kontrol mekanizması geliştirmekten ibaret olmaması, örgüt bünyesinde yer alan tüm grup üyelerinin örtük potansiyellerini ortaya çıkartmak olduğudur. Örgüt üyelerinin takım ruhu ile harekete geçmesi ve sonrasında gerçekleşecek tüm eylemlerde kişisel ve örgütsel manada gelişimi geçekleştirmesinde kalite liderinin rolü ve etkisi belirleyicidir. Gerçek anlamda kaliteli üretim süreçlerinin ortaya çıkması ve takipçilerin takım bazlı bir ortama uyumu ve gelişimin sürdürülebilirliği liderin tüm hiyerarşik kademelerdeki güç mesafelerini yıkmasıyla sağlanabilmektedir.
#33
SORU: Öğrenen Liderlik Modeli’ni açıklayınız.
CEVAP: Örgütsel öğrenme, bireyler ve karar alıcılar arasındaki etkileşimi içeren bir süreçtir. Gelecekte başarı sağlayacak olan organizasyonlar hem bireysel hem de organizasyonel düzeyde öğrenme istek ve kapasitelerine sahip olmalarının yanı sıra geçerli ve güvenilir bilgiyi üretip farklı sahalara uyarlayabileceklerdir. Örgütsel öğrenme, örgütün çevresinde oluşan belirsizlik ve karmaşıklık gibi durumlara karşı geliştirilen bir direnç mekanizması oluşturmaktır. Öğrenme olmadan organizasyonlar ve bireyler yalnızca geçmiş¸ tecrübe ve uygulamaları tekrar etmekten öteye gidemezler. Değişim âdeta bir maske gibi yatay kalır. Oluşan olumlu gelişmeler veya iyileşmeler ya rastlantılar sonucu ortaya çıkar ya da kısa ömürlü bir nitelik taşırlar. Örgütsel öğrenme ile örgütün bilgi ve becerilerin oluşum şekli ve kullanım alanlarına odaklanılır. Böylece geleceğe yönelik uzun vadeli eylemler gerçekleştirme süreçlerinde örgüt üyelerine vizyon kazandırır.
#34
SORU: Öğrenen Liderlik Modeli’ni açıklayınız
CEVAP: Yaratıcı liderlik konseptinin temelinde bireyin kendi iç sesini dinlemesinden çok diğer insanlara ulaşması fikri yatmaktadır. Yaratıcı liderler, vizyon çizgisinde tecrübelerine dayanan sezgi ve mukavemetlerini deneme olanakları geliştirerek yaratıcı alternatifler ortaya koymayı sağlar.
#35
SORU:
Liderlik hangi açılardan önemlidir?
CEVAP:
Kişilerin enerjilerini harekete geçirebilmek, onları motive edebilmek, onlarla ortak amaçlara ulaşabilmek için liderlik önemlidir.
#36
SORU:
1990’lı yıllarda liderlik anlayışında ortaya çıkan yeni yaklaşımlar nelerdir?
CEVAP:
1990’lı yıllarda liderlik anlayışında yeni yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Bu yaklaşımlar şu şekildedir:
“Kültürel liderlik,” “Süper liderlik” “Moral liderlik”, “Öğrenen liderlik”,” Vizyoner liderlik”, “Kuantum tipi liderlik paradigması”, ”Dönüsümcü liderlik” vb.
#37
SORU:
Liderlik kavramı hangi özellikleriyle dikkat çekmektedir?
CEVAP:
Liderlik kavramının şu özellikleriyle dikkat çektiği söylenebilir (Bayram, 2013):
• Liderlik; belli bir insan kalabalığı içinde ve belirli amaçlara ulaşılması hedeflendiğinde söz konusudur.
• Liderlik; bu kalabalığı oluşturan insanlar (üyeler) arasındaki iletişimi sağlamalı ya da kolaylaştırmalıdır.
• Liderlik; bu kalabalığı oluşturan bireylerin öznel çabalarını uyumlaştırmalıdır.
• Liderlik; bu belli amaç ya da amaçlar doğrultusunda bireyleri harekete geçirmeye isteklendirmelidir (güdülemelidir).
• Lider hem bu kalabalığı hem de amaçları simgelemeli, izlenen kişi olarak başı çekmeli ve engellerle karşılaşıldığında “danışılan”, “hakemlik yapan”, “bağdaştıran”, “barıştıran” bir kişilik sergilemelidir.
#38
SORU:
Liderin, izleyenlerini etkileyebilmek adına kullandığı güç kaynakları nelerdir?
CEVAP:
Liderin, izleyenlerini etkileyebilmek adına kullandığı beş güç kaynağı vardır. Bu güç kaynakları şunlardır (Bayram, 2013) :
1. Makam Gücü
2. Ödüllendirme Gücü
3. Zorlayıcı Güç
4. Uzmanlık Gücü
5. Kişilik Gücü
#39
SORU:
Tanımsal farklılıklarına baktığımızda yönetici ve lider arasındaki fark nedir?
CEVAP:
Tanımsal farklılıklarına baktığımızda yönetim, belirli amaçlara ulaşmak için eldeki tüm kaynakları birbiriyle uyumlu verimli ve etkin kullanabilecek kararlar alma ve uygulama süreçlerinin toplamıdır. Yönetici bu süreci yöneten kişidir. Liderlik ise bir grup insanı belirli amaçlar etrafında toplayabilme ve bu amaçları gerçekleştirmek için harekete geçirme bilgi ve yeteneklerinin toplamıdır (Balkan, 2004).Lider de bunları gerçekleştirebilen kişidir.
#40
SORU:
Liderlik kuramları nelerdir?
CEVAP:
Liderlik kuramlarını Kurt Lewin’in Klasik Ayrımı, Özellik Kuramı, Davranışsal Kuramlar, Durumsallık Kuramları ve Durumsal Liderlik Biçimleri şeklinde dört ana başlık altında incelemek mümkündür (Arun, 2008).
#41
SORU:
Lewin'in örgütlerde belirlediği sürükleyici ve kısıtlayıcı güçler nelerdir?
CEVAP:
Lewin örgütlerde sürükleyici ve kısıtlayıcı olmak üzere iki güç alanı tanımlamıştır. Burada sürükleyici güçler üstlerden gelen baskılar, ödüllendirme, rekabet gibi örgütsel amaçlar doğrultusunda motive edici araçlardır kısıtlayıcı güçlerse sürükleyici güçlerin etkisini azaltan diğer güçlerdir.
#42
SORU:
Otokratik Liderler nasıl tanımlanmaktadırlar?
CEVAP:
Otokratik liderler esas itibarıyla izleyicileri yönetimin dışında tutan; amaçların ve vizyonun belirlenmesinde onlara hiçbir söz hakkı tanımayan liderlerdir. Bu tarz liderlere göre izleyiciler sadece liderden aldıkları emirleri harfiyen yerine getirmekle yükümlüdür. Otokratik liderlik modelinde yönetim yetkisi tamamen liderde toplanmaktadır.
#43
SORU:
Özellik Kuramı ile ifade edilmek istenen nedir?
CEVAP:
Liderlik konusundaki ilk çalışmalara özellikle zamanın askerî ve bürokratik yöneticilerinin liderlik özelliklerinin incelenmesiyle başlanmıştır. Liderin özelliklerinin doğuştan ve bireysel özelliklerinden kaynaklandığını savunan tartışmalar özellik kuramı olarak adlandırılır. Özellik kuramının temeli “Büyük Adam Yaklaşımı” olarak da adlandırılır. Yaşadıkları döneme damgasını vuran liderlerin kişisel özellikleri araştırılarak liderlik için gerekli bireysel ve toplumsal özellikler saptanmaya, başarılı ve başarısız liderlerin özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. “Liderler doğarlar” varsayımını korumuştur
#44
SORU:
Likert’ in Sistem 4 modelinin başlıca özellikleri nelerdir?
CEVAP:
Bu modelin başlıca özelliklerini ise şu şekilde sıralayabiliriz:
• Örgütte temel güdülenmeyi oluşturan araç, takdir ve ödüllendirmedir.
• Tam bir bilgi paylaşımı söz konusudur.
• Örgütün vizyon ve amaçları tüm işgörenlerin katılımı ile gerçekleştirilir.
• Sorun çözme tekniklerinden geniş ölçüde yararlanılarak hataların önceden tespit edilmesine çalışılır.
#45
SORU:
Fred Fiedler’ in durumsallık kuramına göre liderin davranışlarının etkinliğini belirleyen durumlar nelerdir?
CEVAP:
Fred Fiedler’ in durumsallık kuramına göre liderin davranışlarının etkinliğini belirleyen üç önemli durum vardır. Bunlar: Lider ile izleyiciler arasındaki ilişkiler (iyi-zayıf), başarılacak işin niteliği (planlanmış-planlanmamış), liderin mevkice otoritesinin derecesi (fazla-az).
#46
SORU:
Yol-amaç kuramına göre bir liderin gösterebileceği liderlik davranışları nelerdir?
CEVAP:
Bu kurama göre lider, aşağıdaki dört liderlik davranışından birini gösterebilir:
• Otoriter: Standartların tam olarak uygulanmasını ister.
• Destekleyici: Astların ihtiyaçlarına ve isteklerine önem verir fakat işin daha uygun ortamlarda yapılması için fazla çaba sarf etmez.
• Katılımcı
• Başarıya yönelik: İddialı amaçlar ortaya koyar ve astlarına bunları başarabileceklerine dair güven duyduğunu belirtir. Onlardan devamlı olarak en yüksek düzeyde performans göstermelerini ister.
#47
SORU:
Vroom ve Yetton’ un modelindeki iki durumsallık değişkeni nelerdir?
CEVAP:
Vroom ve Yetton’ un modelinde iki durumsallık değişkeni bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, kararın kabulü ve kalitesidir. İkincisi ise liderlik biçimidir. Kararların kabulü astların, kararların uygulanmasına etkili bir şekilde katılımıyla gerçekleşebilir. Kararların grup süreci üzerindeki etkisi, iletişim ve normları olduğu kadar, kararın kalitesini de etkiler
#48
SORU:
Postmodern kuramlar nelerdir?
CEVAP:
Postmodern kuramlar olarak ele alınacak olan kuramlar; Karizmatik Liderlik Kuramı, Etkileşimci Liderlik Kuramı, Stratejik Liderlik Kuramı, Vizyoner Liderlik Kuramı ve Dönüştürücü Liderlik Kuramı olacaktır (Dikmen, 2012).
#49
SORU:
Dönüştürücü liderlik hangi hususlara odaklanır?
CEVAP:
Bireysel kazanç ve çaba için ödüllerin değişimi temelli liderliğin aksine, dönüştürücü liderlik; çalışanların çabasını örgütsel değerlerin ve çıktıların (ürünlerin) öneminin farkındalığını arttırarak yönetme ve ilham verme hususlarına odaklanır.
#50
SORU:
Örgütlerde oluşan stratejik liderlik biçimleri nelerdir?
CEVAP:
Örgütlerde oluşan stratejik liderlik biçimleri ile ilgili pek çok ayırıma gidilmiştir. Bu liderlik biçimleri şöyledir:
Geleneksel Yönetici Tarzındaki Stratejik Lider
Politik İhtimal Cevaplayıcısı Olarak Görülen Stratejik Lider
Rekabet Pozisyonunu Belirleyen Stratejik Lider
Vizyoner Dönüşümcü Olarak Stratejik Lider
Kendini Düzenleyen ve Kolaylaştırıcı Stratejik Lider
#51
SORU:
Vizyoner liderlerin taşıdığı özellikler nelerdir?
CEVAP:
Vizyoner liderlerin taşıdığı özellikler olarak üç husus dikkat çekicidir. Bu özellikler şunlardır:
Vizyonu Takipçilere İfade Edebilme Kabiliyeti
Vizyonun Davranışlar Vasıtası İle Aktarılması
Vizyonun Durumsal ve Ortamsal Değişkenlere Uyarlanması
#52
SORU:
Paternalist Liderlik Modelini daha çok hangi toplumlarda görmek mümkündür?
CEVAP:
Bu yönetim şeklini daha çok ataerkil toplum kültürüne sahip ülkelerin örgütsel yapılarında görmek mümkündür. Paternalist liderlik, kuvvetli bir disiplin ve otorite anlayışını yardımsever babacan bir tavırla ve aynı zamanda dürüstlükle harmanlayan liderlik tarzını ifade eder.
#53
SORU:
Dönüşümsel liderlik ile ilgili çalışma yapan Bass ve Avillo'nun dönüştürücü
liderler için önerdiği dört boyut nedir?
CEVAP:
Dönüşümsel liderlik ile ilgili bir dizi çalışma yapan Bass ve Avillo Dönüştürücü
liderler için dört boyut önermektedir. Bunlar; ilham verici motivasyon, idealleştirilmiş etki, bireysel ilgi, zihinsel teşviktir.
#54
SORU:
Yaratıcı Liderlik konseptinin temelinde ne yatmaktadır?
CEVAP:
Yaratıcı liderlik konseptinin temelinde bireyin kendi iç sesini dinlemesinden çok diğer insanlara ulaşması fikri yatmaktadır. Yaratıcı liderler, vizyon çizgisinde tecrübelerine dayanan sezgi ve mukavemetlerini deneme olanakları geliştirerek yaratıcı alternatifler ortaya koymayı sağlar.