Türk Dili 1 Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde sözcük kök ve eklerine doğru biçimde ayrılmıştır?
türet-mek |
türkçe |
çek-im-le-me-k |
dön-üşlü |
ek-len-mek |
çek- sözcük birimi köktür ve yapım eki ve çekim eki almıştır.
2.Soru
Çekim ekleri eklendikleri sözcüklere yeni anlam katmaz. Aşağıdaki kelimelerden hangisi yalnızca çekim eki almamıştır ?
Yaptı |
Tamamladım |
Kavramlar |
Gözlükler |
Evler |
Gözlükler kelimesi yapım artı çoğul eki almıştır. Gözden gözlük olmuş ve anlam değişmüştir.
3.Soru
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde yalnızca art-düz ünlülerin bulunduğu bir sözcük vardır?
hafif |
kopuk |
adım |
ilan |
selam |
Türkçedeki art-düz ünlüler /a/, /ı/ dır. "adım" sözcüğü bu ünlülerden oluşmuştur. Doğru cevap C’dir.
4.Soru
Biçim birimlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
Türkçe kök ve gövdeler, eylem ve ad kökü/gövdesi olmak üzere ikiye ayrılır. |
Sözcük kök ve gövdeleri, tek başlarına anlamları veya söz dizimsel işlevleri olan bağımsız biçim birimlerdir. |
Gövdenin üstüne yeni bir yapım eki gelirse doğal olarak ortaya yeni bir gövde çıkar. |
Türkçenin ekleri genellikle tek hecelidir. |
Kök ve gövdeler, birçok örnekte hem ad hem de eylem olabilmektedir. |
Kök ve gövdeler, az sayıda örnekte göç ve göç-, güreş ve güreş- vb. hem ad hem de eylem olabilmektedir.
5.Soru
Günümüzde yaşayan diller arasında en eski yazılı belgelere sahip olan dil aşağıdakilerden hangisidir?
Türkçe
|
Fransızca
|
İngilizce
|
İtalyanca
|
Macarca
|
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ünlü türemesi için uygun bir tanım değildir?
Söz içerisinde kullanılır. |
İki ünsüzle başlayan yabancı kökenli sözcüklerde(söyleyişte) kullanılmaz |
Türkçenin ses sistemine aykırı iki ünsüzü ayırmada kullanılır. |
Batı dillerinde kopyalanan sözcüklerde kullanılır. |
Ağızlarda kullanılır. |
Fransa > /Fıransa/, grev > /gırev
İki ünsüzle başlayan yabancı kökenli sözcüklerde(söyleyişte) kullanılır
Bu yüzden cevap B seçenedir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçenin yapım ekleri içerisinde yer almaz?
Addan Ad Yapma Ekleri |
Addan Eylem Yapma Ekleri |
Bağlaç Ekleri |
Eylemden Ad Yapma Ekleri |
Eylemden Eylem Yapma Ekleri |
Bağlaçlar Türkçenin yapım ekleri içerisinde yer almaz. Doğru cevap C'dir.
8.Soru
I. Dilbilimciler, genellikle anlamaya, açıklamaya odaklı olduklarından betimleyici dilbilgisini tercih ederler. II. Doğruyu veya yanlışı bulmaya değil, dilin kendisine özgü nitelikleri anlamaya odaklanılır. III. Doğanın bir parçası olan dilin bütün görünümleri, bütün dilbilgisel düzeylerde eşit yeterliklere sahiptir. IV. Herhangi bir yörenin ağzı ile ölçünlü dil arasında hiyerarşik bir ilişki bulunmaz. Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri, dilbilgisinin betimleyici yaklaşımının özelliklerindendir?
Yalnız I
|
Yalnız III
|
I ve II
|
II ve III
|
I, II, III, IV
|
9.Soru
Görüş-, Tokalaş- örneklerindeki gibi eylemin iki veya daha fazla öznesinin bulunduğuna, eylemin karşılıklı veya birlikte yapıldığına işaret eden çatı eki aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?
Ettirgen çatı |
İşteş çatı |
Kuvvetlendirme çatısı |
Edilgen çatı |
Dönüşlü çatı |
İşteş çatı, görüş-, tokalaş- örneklerindeki gibi eylemin iki veya daha fazla öznesinin bulunduğuna, eylemin karşılıklı veya birlikte yapıldığına işaret eder. Doğru cevap B'dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir dilin lehçe, ağız vb. sözlü ve yazılı farklı biçimleri ile karma dillerin ve sözel olmayan dillerin tamamını veya herhangi birini ifade etmektedir?
Gösterge |
Gösteren |
Değişke |
Ölçünlü dil |
Standart dil |
Değişke (Dil değişkesi, varyant): Bu terim, bir dilin lehçe, ağız vb. sözlü ve yazılı farklı biçimleri ile karma dillerin ve sözel olmayan dillerin tamamını veya herhangi birini ifade etmektedir.
11.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi eylemden ad yapma eki almıştır?
yazın |
çoğul |
içeri |
özet |
ödev |
Eylemden Ad Yapma Ekleri
Eylemden ad yapma ekleri, eylem kök ya da gövdelerinden, köken anlamıyla bağlantılı
yeni ad gövdeleri yapan ve sayıca en fazla olan eklerdir. Bu eklerden bir bölümü çok yaygın biçimde tüm eylem köklerine gelebilirken, yayvan ve kaypak örneklerinde olduğu gibi,
bir bölümü de yalnızca bir ya da birkaç sözcükte görülür.
-(A)nAk: değ(e)nek, görenek, olanak. -(A)v: görev, işlev, ödev, sınav. -(A)y: dikey, düşey, olay, deney. -AcAk: gelecek, giyecek, yakacak. -AcAn: evecen, sevecen. -Aç: büyüteç,
sarkaç. -AGAn: durağan, gezegen, olağan. -AGI: kaşağı, yapağı. -Ak: binek, dön ek, sapak, uçak. -AlAk: asalak, çökelek, yatalak. -AlgA: bitelge, çizelge, konalga. -Am: dönem,
kuram, tutam. -AmAç: dönemeç, tutamaç. -AmAk: basamak, tutamak. -AmIk: bozamık.
-An: bakan, düzen, kapan. -Ar/-r: gider, gelir, yazar. -ArI: göçeri, uçarı. -AsI: giysi (< giyesi), olası, veresi(ye). -bAç: dolambaç, saklambaç. -CA: dinlence, düşünce, eğlence. -cAk:
erincek (hlk.), salıncak. -ceme: sürünceme. -daç: andaç. -DI: çıktı, girdi, pişti, uydu. -dıç:
andıç. -DIk: bildik, tanıdık. -dırak: kaydırak. -ebe: göçebe. -GA: bilge, bölge, süpürge.
-GAç: kıskaç, süzgeç, yüzgeç. -GAn: çekingen, kaygan. -GI: bilgi, olgu, sevgi. -GIç: dalgıç,
bilgiç. -GIn: bilgin, etkin, vurgun. -güt: örgüt. -I: ayrı, doğu, sancı, yazı. -IcI: alıcı, verici,
yanıcı. -Iş: bakış, geçiş, uçuş. -k: açık, delik, dilek. -m: bilim, bölüm, kurum. -mA: bölme,
inme, kuşatma. -mAcA: bulmaca, gülmece. -mAç: demeç, yırtmaç. -mAk: çakmak, ilmek,
yemek. -mAn: azman, eğitmen, öğretmen. -mAz: *aymaz, tükenmez, yaramaz. -mIk: ilmik, kıymık, kusmuk. -mUr: kömür, yağmur. -mIş: dolmuş, Durmuş, ermiş. -n: akın,
ekin, yığın. -nç: bilinç, direnç, sevinç. -ntI: çıkıntı, döküntü, saplantı. -pak: kaypak. -sAl:
görsel, işitsel, uysal. -sI: sinsi, tütsü. -ş: bağdaş, tanış, oynaş. -t: anıt, geçit, taşıt, umut.
-van: yayvan.
12.Soru
'Bahçede yaşlı teyzeye yardım eden biri vardı, sanırım yabancıydı.' cümlesinde altı çizili sözcüğün türü aşağıdakilerden hangisidir?
Bağlaç |
Edat |
Sıfat |
Zarf |
Zamir |
Zamirler, geleneksel dil bilgisinde bir adın veya ad öbeğinin yerini tutabilen ad soylu sözcüklerdir.
13.Soru
Yapım ekleri ile çekim ekleri arasındaki en temel fark nedir?
Çekim ekleri ilgili türden bütün adlara ve eylemlere eklenebilir; ancak yapım ekleri her sözcüğe eklenemez.
|
Çekim ekleri isimlere, yapım ekleri eylemlere eklenir.
|
Çekim ekleri ve yapım ekleri ile sözcük türetmenin sınırı yoktur.
|
Çekim ekleri eklendiği sözcüğün anlamını değiştirirken; yapım ekleri anlam üzerinde etkili olmazlar.
|
Çekim ekleri sadece ad soylu kelimelere eklenirken; yapım eklerinde böyle bir sınırlandırma söz konusu değildir.
|
14.Soru
I. Tarihsel süreç II. En az çaba yasası III. Telafi uzunluğu IV. Geniş hece ünsüzünün düşmesi V. Yazımın etkisi Aşağıdakilerden hangisi ses olaylarının nedenlerini içermektedir?
I, II, III, IV
|
II, III, IV
|
I, II, III, V
|
III, IV, V
|
I, II, III, IV, V
|
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "nesneye yönelik" çatılar arasında yer almaktadır?
Ettirgen çatı |
Edilgen çatı |
İşteşlik çatı |
Dönüşlü çatı |
Etken çatı |
Eylemden eylem yapma ekleri, eylem tabanlarına gelerek yeni eylemler yapan özel söz dizimsel işlevleri bulunan yapılar olarak tanımlayabiliriz. Bu eklerin çatı adı verilen özel görünümleri vardır. Çatı ekleri cümle içinde yüklemin özne veya nesne ile ilişkisini belirler: Edilgen çatı, Dönüşlü çatı, İşteş çatı, Ettirgen çatı, Sıklık çatısı, Kuvvetlendirme çatısı, Olumsuzluk çatısı olmak üzere yedi farklı çatı vardır. Doğru cevap A'dir.
16.Soru
Osmanlı Türkçesinin geride kalmasını ve Çağdaş Türkiye Türkçesini kullanmamızı sağlayan ilk gelişme aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa'nın eserlerinin içeriği ile üsluplarında yaptığı değişmeler. |
Faruk Nafiz, Orhan Seyfi, Yusuf Ziya gibi şairlerin yalı bir dil kullanması |
Halide Edip Adıvar'ın yaptığı konuşmalar ve bunu eserlerine yansıtması |
Ömer Seyfettin ve Ali Canip’in başlattığı “Yeni Lisan” hareketi. |
Edebiyatta Seveti Fünun döneminin başlaması |
Osmanlı Türkçesinin geride kalmasını ve Çağdaş Türkiye Türkçesine geçmemizi sağlayan ilk olay Ömer Seyfettin ve Ali Canip Yöntem'in 1911' de Yeni Lisan hareketini başlatmasıdır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dilin niteliklerinden biri değildir?
Dil, bir sistemdir. |
Dilde nedensellik ilkesi esastır. |
Dilin üretim yetisi sınırlıdır. |
İlkel dil gelişmiş dil ayrımı yoktur. |
Dil, toplumsal katmanlara göre değişir. |
Yukarıdaki tanımlar bir arada değerlendirildiğinde dilin nitelikleri ile ilgili olarak öncelik
sıralaması bulunmaksızın bazı hususların altını çizebiliriz:
- Dil, bir sistemdir.
- Dilin temeli sestir, doğal olarak öncelikle sözlü anlatım aracıdır.
- Dilde nedensizlik ilkesi esastır.
- İlkel dil, gelişmiş dil ayrımı yoktur.
- Dilin üretim yetisi sınırsızdır.
- Her dil, ait olduğu toplumun gereksinimlerine cevap verebilecek yeterliktedir.
- Dil, toplumsal katmanlara göre değişir.
- Ana dili, öğrenilen değil; edinilen ve kuşaktan kuşağa aktarılan bir sistemdir.
- Dil, toplumsal ve ulusal bir kurumdur.
- Dil, insanı konu alan her bilim dalıyla yakından ilgili doğal bir iletişim aracıdır.
- Dil, hem araç hem malzeme hem de bu aracı ve malzemeyi kullanan sistemdir.
- Diller arasında benzerlikler ve ortaklıklar olabilir.
18.Soru
Eylem kök ve gövdelerinden olumsuzluk anlamlı eylemler yapan çatı aşağıdakilerden hangisidir?
Sıklık çatısı |
Kuvvetlendirme çatısı |
Ettirgen çatı |
İşteş çatı |
Olumsuzluk çatısı |
Olumsuzluk çatısı
19.Soru
Kendilerinden daha küçük anlamlı parçalara ayrılamayan, sözlüksel anlam taşıyan
ve bir sözcük türüne ait olan biçim birimlerine ne ad verilir?
Gövde |
Taban |
Kök |
Eklenme |
Ek |
Kökler, kendilerinden daha küçük anlamlı parçalara ayrılamayan, sözlüksel anlam taşıyan ve bir sözcük türüne ait olan biçim birimlerdir. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
Kültürü oluşturan ögelerle ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
Komşuluk ilişkisinde yardım etmeyi önemli görme -maddi kültür |
Güneydoğuda bakırcılığın gelişmesi ve önem taşıması- somut olmayan kültür |
Cami içerisinde hat sanatının yer aldığı kısımlar yapma- manevi kültür |
Yöreye ait kıyafetler giyerek dolaşma- somut kültür |
İyi olursa iyiliklerin gelip kendini bulacağına inanma- somut kültür |
Kültürü oluşturan ögeler, genel anlamda maddi ve manevi veya somut ve somut olmayan biçiminde sınıflandırılabilir. Maddi kültür unsurları mimarî, el sanatları, geleneksel kıyafetler, araç-gereçler gibi elle tutulur, gözle görülür, somut olan unsurlardır. Manevi kültür unsurları ise inançlar, dünya görüşleri, ahlak anlayışı, davranış kalıpları, ilişki örüntüleri vb. toplumsal hayatı çevreleyen öğreti ve değerlerdir. Bu nedenle doğru cevap D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ