Türk Dili 1 Ara 23. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Türkçe hangi dönemde bağımsız bir dil hâline gelmiştir?
Avrupa Hun İmparatorluğu |
Göktürk |
Uygur |
Büyük Hun İmparatorluğu |
Selçuklu Devleti |
Türkçe "İlk Türkçe" adı verilen Büyük Hun İmparatorluğu sürecinde bağımsız bir dil hâline gelmiştir. Ana Türkçe Dönemi ise Avrupa Hun İmparatorluğu döneminde başlamıştır.
2.Soru
Yukarıdakilerin hangileri Kutadgu Bilig adlı eserin nüshalarının günümüzde bulunduğu yerlerdir?
I, II, V |
I, II, III |
II, III |
II, III, IV |
IV, V |
Kutadgu Bilig’in bugün elimizde biri Kahire’de, biri Taşkent’te, diğeri de Viyana’da olan üç yazma nüshası vardır. Doğru cevap A’dır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde ünsüz benzeşmesi vardır?
Evde |
Taşta |
Girintide |
Soruda |
Salonda |
Taşta sözcüğünde ünsüz benzeşmesi vardır. Doğru cevap B'dir.
4.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi "bircik> biricik" kelimesindekine benzer bir ses olayına örnek gösterilebilir?
Yalnız |
Kavşak |
Büyük |
Çepeçevre |
Yaşıyor |
"bircik> biricik" ünlü türemesine bir örnek oluşturur."yalnız" ve kavşak" ünlü düşmesine uğrarken "yaşıyor" ve "büyük" kelimeleri ünlü daralmasına örnektir. "çep- çevre> çepeçevre" ünlü türemesine uğramıştır. Doğru cevap D'dir.
5.Soru
Eski Türkçe döneminde Uygurların nitelikli sayılabilecek eserler verip, başka dillerden tercümeler yapmaları ve hatta biline ilk Türk şairinin bu dönemde yer alması neyin göstergesidir?
Uygurların, dillerini geliştirmek için başka devletlerden yardım aldığı |
Uygurların yerleşik yaşama geçmesinden kaynaklı dillerinin de gelişme gösterdiği. |
Uygurların Köktürkçe üzerinde çalışıp sadece bu dili geliştirdiği. |
Uygurların Kök Tanrı dinine bağlı kalarak bu din etrafında dilini geliştirdiği. |
Uygurların bozkır yaşamını geliştirmek için yazılı kayaklar geliştirdiğini. |
Uygurlar yerleşik yaşama geçen ilk Türk devletidir. Yerleşik yaşama geçmeleriyle beraber çeşitli eserleri kendi dillerine çevirmişler Mahiheizm dinini kabul etmeleriyle sanat hayatları da gelişme göstermiştir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.
6.Soru
Vurgu ile ilgili verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?
Türkçe genel olarak vurgusu sonda bulunan bir dildir. |
Sözcüklere yapım eki eklendikçe vurgu sona kayar. |
Sözcüklerde vurgunun yeri sabittir. |
Cümle vurgusunda sözcüklerden biri vurguludur. |
Ses bilgisinde sözcük vurgusu ve cümle vurgusu olmak üzere iki ana vurgu türü vardır. |
Sözcüklerde anlama göre vurgunun yeri değişebilir. Örneğin, bölme sözcüğünde vurgu ilk hecedeyken (BÖLme!) olumsuz emir, ikinci hecedeyken (bölME) matematik terimi karşılığındadır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkçede düzlük-yuvarlaklık uyumuna aykırı bir örnektir?
yalan |
çamur |
karın |
sarı |
kıyı |
Ölçünlü Türkçede dudak uyumu veya düzlük-yuvarlaklık uyumu adı verilen uyuma göre düz ünlülerden sonra ancak düz ünlüler, yuvarlak ünlülerden sonra dar-yuvarlak veya düz-geniş ünlüler gelebilir. Çamur, kabuk, kavun, kavur-, yağmur gibi birkaç sözcük dudak uyumuna aykırıdır.
8.Soru
Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasına ne ad verilir?
Betimleyici |
Kuralcı |
Ölçünleştirme |
Değişke |
Kopyalama |
Ölçünleştirme (standartlaştırma): Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasıdır. Doğru cevap C'dir.
9.Soru
Aşağıdaki ülkelerden hangisi eşit çok dillilik için örnek olarak gösterilebilir?
Türkiye |
Almanya |
Fransa |
Belçika |
Hindistan |
Her ülkenin bölgelerüstü ölçünlü dilin hâkimiyetini tesis ve idame eden, siyasi sınırlar içindeki yerel dillerin, toplumsal ve bölgesel değişkelerin kamu alanındaki kullanım süreçlerini düzenleyen açık ya da kapalı dil politikaları vardır. Bu politikalar tek dillilik, eşit çok dillilik, ulusal/bölgesel dil sistemleri olmak üzere üçe ayrılabilir. Tek dillilik için Almanya, Fransa ve Türkiye, eşit çok dillilik için Belçika ve ulusal/bölgesel dil sistemleri için Hindistan örnek gösterilebilir. Bu nedenle doğru cevap D'dir.
10.Soru
Aşağıdaki sözcük gruplarından hangisi Türkçedeki dudak uyumuna aykırıdır?
yaman, karın, sarı, kıyı
|
yağmur, kavuk, çamur, kabuk
|
iri, gece, inek,geri
|
soba, kovuk, sulak, kuru
|
söylev, bölüm, üye, üzüm,
|
11.Soru
Eski Oğuz Türkçesinde eser veren isimler hangi seçenekte daha tam ve doğru olarak verilmiştir? I. Sultan Veled II. Şeyyad Hamza III. Gülşehri IV. Aşık Paşa V. Nevayi
I, II, III, V
|
I, III, V
|
I, II, III, IV
|
I, II, III, IV, V
|
II, III, IV, V
|
12.Soru
Kâşgarlı Mahmut tarafından 1072 yılında başlanıp 1077 yılında tamamlanmış, 7000’den fazla Türkçe kelimenin Arapça karşılığı verilmekle kalınmayıp şiirlerle, atasözleri ve deyimlerle örneklendirilerek zenginleştirilmiş, Türk kültürünün hazinesi olarak değerlendirilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Kutadgu Bilig |
Dîvânü Lügâti’t-Türk |
Atebetü’l-Hakâyık |
Dîvân-ı Hikmet |
Kur’an Tercümesi |
Dîvânü Lügâti’t-Türk
13.Soru
Cümle ve cümlenin yüklemini oluşturmak üzere eylemlerin zaman, kişi vb. çekim eklerini almaları aşağıdakilerden hangisidir?
Durum çekimi |
Eylem çekimi |
İyelik çekimi |
Cümle çekimi |
Ad çekimi |
Eylem çekimi, cümle ve cümlenin yüklemini oluşturmak üzere eylemlerin zaman, kişi vb. çekim eklerini almalarıdır.
14.Soru
Bir dilin tarihi, siyasi, sosyal ve kültürel nedenlerle değişik bölgelerde ses yapısı, şekil yapısı ve kelime hazinesi bakımından önemli farklarla birbirinden ayrılan kollarından her biri aşağıdakilerden hangisi ile tanımlanmaktadır?
Ölçünlü dil |
Jargon |
İzole dil |
Diyalekt |
Yapay dil |
15.Soru
Ağız boşluğunun ön ve art bölümleriyle ilgili karşıtlık /a/-/e/, /ı/-/i/, /o/-/ö/, /u/-/ü/ ayrımlarını belirleyen ölçüt hangisidir?
Darlık/ Genişlik |
Artlık/ Önlük |
Düzlük/ Yuvarlaklık |
Ünsüzler |
Uzunluk/ Kısalık |
Ağız boşluğunun ön ve art bölümleriyle ilgili karşıtlık; /a/-/e/, /ı/-/i/, /o/-/ö/, /u/-/ü/ ayrımlarını belirler. Dilin ön tarafının tümsekleşmesiyle ağzın
arka bölgesinde art ünlüler /a, ı, o, u/, dilin arka tarafının tümsekleşmesiyle ağız
boşluğunun ön tarafında ön ünlüler /e, i, ö, ü/ oluşur.
16.Soru
Dede Korkut Kitabı dil ve üslup bakımından Türk dilinin hangi dönemine aittir?
Uygur Türkçesi
|
Eski Oğuz Türkçesi
|
Osmanlı Türkçesi
|
Kıpçak Türkçesi
|
Çağatay Türkçesi
|
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, ad durum eklerinden ‘ilgi/tamlayan durumu’ örneğidir?
Araba
|
Arabada
|
Arayı
|
Arabayla
|
Arabanın
|
18.Soru
Harezm-Altınordu Türkçesi olarak da adlandırılan Harezm Türkçesinden günümüze
çoğu dinî ve edebî olmak üzere pek çok eser kalmıştır. Harezm Dönemi’nden kalan eserler içerisinde hangisi ünlü bilgin Zemahşerî tarafından yazılmış, Türkçenin önemli sözlüklerinden biridir?
Muînü’l-Mürîd |
Hüsrev ü Şirin |
Muhabbetnâme |
Nehcü’l-Ferâdis |
Mukaddimetü’l-Edeb |
Harezm-Altınordu Türkçesi olarak da adlandırılan Harezm Türkçesinden günümüze
çoğu dinî ve edebî olmak üzere pek çok eser kalmıştır. Harezm Dönemi’nden kalan eserler içerisinde Türkçenin önemli sözlüklerinden biri olan ve ünlü bilgin Zemahşerî tarafından yazılan Mukaddimetü’l-Edeb de vardır. Bu dönemden kalan diğer bazı eserler Muînü’lMürîd, Hüsrev ü Şirin, Muhabbetnâme, Nehcü’l-Ferâdis vb.dir.
Doğru yanıt E
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Orta Türkçe döneminin başlangıcı olarak kabul edilir?
Uygurların kuzeyden güneye göç etmeleri |
İslam dininin Türkler arasında yaygınlaşması |
Orhun Abideleri’nin dikilmesi |
Büyük Selçuklu Devletinin Anadolu’yu fethetmesi |
Büyük Hun Devletinin kurulması |
İslam dini Türkler arasında 8. yüzyıldan başlayarak yavaş yavaş yayılmaya başlar ve X. yüzyılda Karahanlı kağanı Abdulkerim Satuk Buğra Han zamanında toplu olarak din değiştirmeler, yani İslam dinini benimsemeler görülür. İslam dininin Türkler arasında hâkim duruma gelmesi, dili de etkiler ve hem din değişikliğinden, hem de dilin iç bünyesindeki bazı değişmelerden dolayı Eski Türkçe döneminin kapandığı, Orta Türkçe döneminin başladığı kabul edilir. Doğru cevap B seçeneğidir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisindeki sözcüklerin tamamı addan ad yapım eklerine örnektir?
Dışarı, Güzel, Başkan, Kabuk, Dönemeç
|
Dolmuş, Yırtmaç, Sarımtrak, İyimser, Birinci
|
Cızırtı,Uçuş, Gündüz, Tuzluk, Odun
|
Kaypak, Gündüz, Gürültü, Başkan, Kabuk
|
Yılan, Gözde, Tekil, Özel, Dolmuş
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ