İletişim, toplumsal yapının temelini oluşturan sistem, kurum içi ve yönetsel yapının düzenli işleyişini sağlayan araçtır. Kurumsal iletişim ise gerek kurum içi birimler arası iletişim ve etkileşimi sağlama, gerekse kurumun dış çevresi ile olan ilişkilerinin koordinasyonunun sağlanmasında önemli bir süreçtir.

Kurum içi iletişim, kurum içi amaçları gerçekleştirmek için bir araya gelen birden fazla insanın aralarında oluşturduğu iş birliği ve çevresiyle uyumlarını sağlamada önemli rolü olan, biçimsel ve biçimsel olmayan yapılarda anlam yükü taşıyan her türlü insan etkinliğinin paylaşılmasıdır.

Kurumsal iletişim ağının niteliğini belirleyen değişkenler şunlardır:

1. İletişim ağının büyüklüğü (bilginin dolaştığı makamlar),

2. İletinin izlediği yol,

3. İletişim ağının geri dönüşe elverişliliği,

4. İletişim ağının kanal sayısı ve

5. İletişim ağının örgüte uygunluğu.

Kurumlarda amacına göre iletişim biçimleri; “bilgi sağlama”, “değerlendirici, yorumlayıcı iletişim”, “eğitici ve öğretici iletişim”, “güdüleyici, inandırıcı, etkileyici iletişim” sağlama şeklinde tanımlanır.

Bilgilendirici iletişim; kurumun devamlılığı için gerekli olan yönetim işlevlerinin etkili şekilde işlemesi için gerekli olan bilgi akımını içermektedir.

Değerlendirici iletişim; değerlendirmek amacıyla kişilere bilgi iletilmesidir.

Eğitici ve öğretici iletişim; çalışanları eğitmek ve öğretmek amacıyla yapılan iletişim türüdür.

Güdüleyici, inandırıcı, etkileyici iletişim; yöneticilerin çalışanlarını motive etmek, inandırmak, etkilemek amacıyla yaptıkları iletişim türüdür.

Kurumlarda bulunan iletişim kanalları;

• Biçimsel iletişim ve

• Biçimsel olmayan iletişim olarak ikiye ayrılır.

Kurumlarda önem taşıyan iletişim kanalı, biçimsel (formal) iletişimdir. Biçimsel iletişim, kurumda kurallar doğrultusunda gerçekleştirilen, kurum üyelerinin kişiliklerinden soyutlanmış, statüler arası iletişim türüdür. Dikey, yatay ve çapraz iletişim kanalları ve kurum dışı iletişim kanalını içerir.

Dikey iletişim, yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya doğru iletişimdir. Üst basamaktaki çalışanlar ile alt basamaktaki çalışanlar arasındaki emir ve bilgi akışını sağlamaktadır.

Yatay iletişim, aynı düzeydeki kişiler arasında ya da birbiri üzerinde otoritesi olmayan kişiler arasında kurulan iletişim olup kuruluşun birimleri arasındaki eş güdümü sağlamaktadır.

Çapraz iletişim, bir bölümdeki çalışanlar ile diğer bölümlerdeki ast ve üstler arasındaki ilişkileri içerir.

Biçimsel olmayan iletişim doğal iletişimi kapsar. Kurum çalışanlarının oluşturdukları biçimsel olmayan gruplar ve bu gruplar arasında gerçekleşen kişiler arası iletişimdir.

Hastaneler, matriks yapıda faaliyet gösteren organizasyon yapılarıdır. Matriks organizasyon yapısında yatay ve dikey ilişkiler oldukça fazladır. Bir çalışanın birden fazla amiri olabilmektedir. Örneğin kalp hastası olan ve trafik kazası geçirmiş bir hastanın ortopedi ile ilgili ameliyatında kardiyoloji hekim ve hemşiresinin de bulunuyor olması bu duruma işaret eder. Dolayısıyla sağlık kurumlarında ekip çalışması oldukça önemlidir.

Matriks organizasyon yapısında iki tür yönetici bulunmaktadır:

• Fonksiyonel yönetici ve

• Proje yöneticisi.

Fonksiyonel yönetici, gruplandırılmış birtakım faaliyetlerin, o bölümün yönetimini üstlenmiş idarecisidir.

Proje yöneticisi, belirli mal veya hizmetin üretilmesiyle ilgili her türlü faaliyetin planlanması, organizasyonu, yöneltme ve denetleme sorumluluğunu üstlenen kişidir.

Kurum; isim, hukuk, evlilik, aile, ortaklık, mülkiyet gibi köklü bir yapıyı içeren genellikle devletle ilişkisi olan yapı veya birlik, müessese anlamına gelir.

Toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları yaratmada sonraki nesillere iletmede kullanılan insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütünüdür.

Hiyerarşi kademelerinin fazlalığı, statü farklılıkları, kurum içi ortamda iletişimi engelleyen gürültü, mesafe uzaklığı gibi faktörler iletişimi engellemektedir. Sağlık kurum çalışanları arasında iletişimin sürekliliğini sağlayacak araçların kullanılamaması, hastane hizmet ve faaliyetlerinin tanıtıcı dergi, broşür, el kitabı ya da rehber gibi yayınların yetersizliği gibi hususlar çalışanlar arasındaki  iletişimsizliği artırabilmektedir. Sağlık kurumlarında iletişimsizliğe neden olan diğer unsurlar ise şöyle sıralanabilir:

• Yaşanan aşırı iş yoğunluğu,

• Hastalık gibi stresli bir işle ilgileniliyor olunması,

• Farklı kültürlerde insanlarla karşılaşılıyor ve çalışılıyor olması,

• Farklı uzmanlık alanlarının olması, ekip çalışmasının gelişmemesi,

• Aynı meslek ve unvanda çalışanlar arasında dahi çok fazla kıdem farklılıklarının olması,

• Yapılan işe aşırı odaklanıldığı  için çalışanlar arası iletişimin yük olarak algılanması,

• İletişim teknikleri konusunda bilgi yetersizliği,

• Sağlık personelinin meslek kariyerinde iletişimle ilgili yeterli eğitim almamış olması,

• İş yoğunluğunun sosyalleşmeyi engellemesi,

• Çalışanlar arasında iş dışı paylaşımların az olması,

• Bilgi ve iletişim teknolojisinde yaşanan yetersizlikler gibi nedenler.

Sağlık kurumlarında kullanılan biçimsel iletişim araçları; bülten ya da gazete, mektup, broşür, rapor, form, afiş ve duyuru panosu, ilan (duyuru) tahtası, anket, dilek kutusu, tutanak, konferans, seminer, görüşme ve toplantıdır.

Kurum içi iletişim üç şekilde sınıflandırılır:

• Sözlü iletişim,

• Sözsüz iletişim ve

• Yazılı iletişim.Sözlü iletişim, kişisel görüşmelerde, toplantı ve konferanslarda bilgi verme amaçlı kullanılır. Sözsüz iletişim, dili kullanmaksızın bilgi aktarımını içermektedir. Yazılı  iletişim, kurumlarda en fazla kullanılan iletişim şeklidir. Kurum içi iletişimde geçerli olan iletişim şekli yazılı iletişimdir.

Personel, danışmanlar ve hissedarlar iç hedef kitleye örnek verilebilir.

Hastalar, hasta ailesi ve çevresi, refakatçılar ve ziyaretçiler, tıbbi malzeme ve ilaç firmaları, diğer sağlık kurumları, eczaneler, medya, sigorta şirketleri, rakipler, tedarikçiler, dernekler dış hedef kitleye örnek gösterilebilir.

Kurum içi iletişim iyi bir yönetici ve  çalışan ilişkisi oluşturmasının yanında çalışanların nasıl davranacakları, nasıl bir performans gösterecekleri, buna bağlı olarak da kurumun nasıl bir performansa sahip olacağı üzerinde önemli bir etki oluşturur. Disiplinler arası bir çalışma ortamı olan sağlık kurumlarında, kurum içi iletişim aynı zamanda çalışanların birbirlerini ve diğer birimleri tanımasını, ekip olarak hareket etmeyi ve ortak bir amaca hizmet etmeyi kolaylaştırır. Çalışanlarla etkili bir kurum içi iletişim ortamının oluşturulabilmesinde  yazılı, sözlü, görsel ve elektronik iletişim araçlarının bilinçli ve planlı olarak kullanılması çok önemlidir.

Sağlık kurumunu ve politikalarını, sağlık sistemini, kurum içindeki birimleri tanıtan el kitapları, güvenli çalışma yöntemlerini ya da sağlık/hastalık konularını (doğru el yıkama yöntemleri, hastane acil kod sistemleri gibi) içeren broşürler, kurumdaki bazı uygulama protokolleri ile ilgili tanıtım kitapçıkları (kalite el kitabı, radyasyonlu alanda çalışma kuralları el kitabı gibi) bu gruptadır.

Makaleler, röportajlar, güncel haberler, kurumsal haberler, kutlamalar, terfiler, mesleki sorunlar, birimlerin ve çalışanların tanıtımları, çeşitli sosyal ve kültürel etkinliklerin haberleri gibi konular yer alabilir.

Kurumsal faaliyetlerle ilgili duyurular, sendikal faaliyetler, planlanan organizasyonlar, önemli gün ve tarihlere yönelik organizasyon duyuruları (kuruluş yıl dönümü, tıp bayramı, hemşireler günü, kanser haftası gibi), bilimsel kongre ve toplantılar duyuru panoları ve afişlerle çalışanlara bildirilir. Yayınlanan yıllık faaliyet raporları da çalışanların kurum faaliyetleri hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmasını sağlar.

Bir konuya açıklık getirmek, bilgi vermek, tartışmak gibi amaçlarla alanında uzman kişiler tarafından düzenlenen eğitici, öğretici, bilimsel etkinliklerdir. Kurum çalışanlarına yönelik ya da kurum çalışanlarıyla birlikte düzenlenen konferanslar, sempozyumlar, oryantasyon programları, hizmet içi eğitimler (çalışan güvenliği ve çalışan hakları, hasta güvenliği ve hasta hakları eğitimleri gibi) kurumun hizmet kalitesine ve çalışanların motive olmasına katkı sağlar.

Sağlık kurumlarında en sık kullanılan iletişim biçimi yüz yüze iletişimdir.

Anında geri bildirim sağlaması, motivasyonu artırması, empatik ortam oluşturması ve sağlık kurumları için hayati önemi olan yanlış anlamaları en aza indirmesi yönünden, çalışanların birbirleriyle, hastalarla ve yöneticilerle ilişkilerinde yüz yüze iletişim önemlidir.

Yıl dönümü kutlamaları (kurumun kuruluş yıl dönümü), doğum ve evlilik kutlamaları, mesleki günlerin kutlanması (eczacılar günü, diyetisyenler günü, biyologlar günü gibi), piknikler, geziler, spor etkinlikleri (futbol turnuvası, satranç turnuvası, tenis turnuvası gibi), kermesler, film gösterimleri, sergiler, yarışmalar (fotoğraf yarışması, öykü yarışması gibi), yardım fonları gibi etkinlikler çalışanların birbirleriyle, yöneticileriyle ya da hizmet verdikleri gruplarla önemli etkileşim biçimlerindendir.

Kurum çalışanlarına yönelik elektronik iletişim araçları; kurumsal web sayfası, elektronik posta, forumlar, bloglar, intranet sistemi, sosyal medya, video konferans, mesajlaşma, tartışma gruplarıdır.

İntranet, kurum içi kapalı devre internet olarak kabul edilen sistemdir.

Kurumu, kurumun misyon ve vizyonunu, kurum tarihini, kurum politikalarını anlatan, birimleri, hizmetleri tanıtan, telefon numaralarını, ziyaret saatlerini açıklayan hastane el kitapları; çeşitli sağlık ve hastalık konularını içeren bilgilendirici, hatırlatıcı el kitapları (alzheimer el kitabı, sigara bırakma el kitabı gibi) ve broşürlerdir. El kitapları ve broşürler hizmet verilen gruba göre farklı hazırlanabilir. Örneğin çocuk hastalara yönelik el kitapları ve broşürler; farklı resim, animasyon ve grafiklerle boyama kitapları, oyun ve bulmacalar şeklinde hazırlanarak eğitici ve ilgi çekici hâle getirilebilir.

Okurları kuruluş hakkında bilgilendirmek, çalışanlar ve hedef kitle arasında iletişim ağı oluşturmak ve verilen hizmetler hakkında bilgi vermek gibi amaçlarla hazırlanır.

Hastalara yönelik duyuru panoları kurum içinde rahatlıkla ulaşılabilecek ve görülebilecek yerlere (poliklinikler, bekleme salonları, kafeteryalar gibi) yerleştirilir.

Alanında uzman kişiler tarafından düzenlenen sağlık ve hastalık bilgilerini içeren, bilimsel ve eğitici programlardır (sigara bırakma programları, temel ilk yardım becerileri eğitimleri, sağlıklı beslenme eğitimleri gibi). Kurum aracılığıyla bir araya gelen dinleyiciler sağlık ve hastalık deneyimlerini uzman kişiler eşliğinde tartışıp paylaşabilirler, benzer sağlık sorunları yaşayanlar için ortak eğitim toplantıları düzenlenebilir.

Telefon görüşmeleri iki yönlü iletişime olanak sağlayan ve kısa sürede sonuç alınmasını sağlayan bir iletişim şeklidir. Canlı görüşmelerde karşılama, ses tonu, kullanılan kelimeler, konuşma hızı, yardım etmeye isteklilik olumlu kurum imajı açısından önemlidir.

Kermesler, doğum günü kutlamaları, yakın çevre gezileri, film izleme etkinlikleri, özel gün ve haftaların kutlanması hasta ve yakınlarının kurum çalışanlarıyla olumlu ilişkiler geliştirmesine katkı sağlar.

Kurum içinde, hasta ve yakınlarının kolayca görebileceği belirli noktalara yerleştirilmiş olan ekranlarda (bekleme salonları, kafeteryalar gibi) kurumsal tanıtımla ilgili, sağlık ve hastalık konularında veya önemli kamu spotlarıyla ilgili videoların döndüğü çevrim içi kapalı devre televizyon yayınlarıdır.

Kurumsal web sayfası, elektronik postalar, forumlar, sosyal medya, video konferans, mesajlaşma, telefon mesajları, multimedya mesaj servisi (MMS) gibi elektronik ortamlar sağlık kurumlarının dış hedef kitleye ulaşmasında önemli araçlardır.

Sağlık kurumlarının fiziki özellikleri çalışanların ve hizmet   alanların memnuniyetinin sağlanmasında önemli bir etkiye sahiptir. Kurumun çevresi, ulaşılabilir olması, aydınlatma, ısı, temizlik, havalandırma, gürültü, otopark hizmetleri, bekleme salonları, koridorlar, asansör ve merdiven gibi özellikleri ideal hizmet sunumuna uygun şekilde düzenlenmiş olmalıdır. Hastalara hizmet verilen alanlar iletişime açık bir şekilde düzenlenmiş olmalıdır. Çalışanlar tanıtım kartı kullanmalıdır. Dilek/öneri/şikâyet kutuları ve memnuniyet anketleri kurum içinde herkesin ulaşabileceği yerlerde bulunmalıdır. Yaşlı ve engelli kişilere yönelik işlevsel düzenlemeler bulunmalıdır. Telefon santrallerinin, 24 saat kesintisiz hizmet vermesi, canlı görüşmeye açık olması, karşılamanın açık, anlaşılır olması, yönlendirmelerin ve bağlantıların doğru, eksiksiz ve zamanında yapılması çok önemlidir.

Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan Sağlık Hizmetleri Kalite Standartları Yönergesin’de tanımlanmış ve sağlık kurumlarının bu standartlarda hizmet vermesi sağlanmıştır.

Sağlık kurumlarındaki kurumsal iletişim birimlerinin başında halkla ilişkiler birimi gelir. Diğer birimler ise şunlardır:

• Hasta İletişim Birimi ya da Hasta Hakları Birimi,

• Karşılama/Danışma ve Yönlendirme Birimi,

• Hasta/Müşteri İlişkileri Birimi,

• Sosyal Hizmetler Birimi ve

• Protokol Hizmetleri Birimi.

Sağlık kurumlarında halkla ilişkiler birimi tarafından organize edilen çalışanlara yönelik başlıca faaliyetler şöyle sıralanabilir:

1. Kurumsal gazete, dergi ve bültenlerin yayınlanması,

2. Sağlık, güvenlik ve kültürel faaliyetlerle ilgili el kitapları ve broşürlerin hazırlanması,

3. Motivasyon, iletişim becerisi, stres yönetimi gibi eğitimlerin düzenlenmesi,

4. Yönetici ve çalışanlarla tanışma, sorun çözme amaçlı toplantıların düzenlenmesi,

5. Özel gün ve haftalar için kutlama programlarının yapılması,

6. Çeşitli turnuvaların ve sosyal etkinliklerin düzenlenmesi,

7. Kurum çalışanlarına yönelik blogların açılması, takip edilmesi,

8. Çalışan memnuniyetinin ölçülmesi ve benzeri faaliyetler gibi.

Hasta ve yakınlarına yönelik başlıca halkla  ilişkiler çalışmaları şunlardır:

1. Kurumu, faaliyetlerini ve politikalarını tanıtan dergi ve gazeteler hazırlamak,

2. Sağlık ve hastalık konularını içeren el kitapçıkları ve broşürler hazırlamak,

3. Hastalara yönelik eğitici seminer ve sempozyumları organize etmek,

4. Dilek ve şikayetleri takip edip bunları değerlendirmek, sonuçlandırmak ve raporlamak,

5. Hasta hakları biriminin (hasta iletişim birimi) faaliyetlerini yürütmek,

6. Kurumun web sayfasını düzenlemek ve güncel tutmak,

7. Özel gün ve haftaların kutlama programlarını organize etmek,

8. Hasta memnuniyetini ölçmek gibi.

Karşılama, danışma ve yönlendirme birimleri hastayla iletişimin başlangıç noktalarıdır. Bu birimlerde çalışanların iletişim becerisine sahip, sabırlı, güler yüzlü, empatik becerisi yüksek, diksiyonu düzgün kişilerden seçilmesi olumlu bir kurumsal imaj için önemlidir. Birimin görevleri kendilerine başvuran hasta, hasta yakını, ziyaretçi ya da kurum çalışanlarına kurum ve hizmetler hakkında bilgi vermek, kurum içinde ilgili yerlere ve kişilere yönlendirme yapmak, kurum politikalarının uygulanmasına ve sorunların çözümüne yardımcı olmaktır. Bu birimlerde kurumu ve hizmetlerini tanıtan broşürler, el kitapları, krokiler bulundurulur.

Hasta ilişkileri birimi ya da müşteri ilişkileri birimi adı altında hizmet veren birimlerin temel amacı sağlık kurumu çalışanlarına ve hastalarına yönelik hizmetlerde ihtiyaç duyulan noktalarda gerekli desteği sağlamaktır. Sağlık kuruluşlarına başvuran hastalara yönelik; poliklinik ya da klinik hizmetleriyle ilgili işlemlerin yürütülmesi, tetkiklerin takip edilmesi, hasta ve ailesinin bilgilendirilerek yönlendirilmesi, hasta ve yakınlarının sorunlarının çözümlenmesi gibi görevler bu birim tarafından yürütülür.

Hasta hakları uygulamalarının yürütülmesi ve hasta hakları ihlallerinin önlenmesi amacıyla sağlık kurum ve kuruluşları bünyesinde eski adı “hasta hakları birimi” olan “hasta iletişim birimi” bulunur. Hastaların kolaylıkla ulaşabileceği bir yerde, alanında uzman kişilerle hizmet veren bu birimlerde çalışan görevliler, gelen şikayetleri belirtilen süre içerisinde incelemek ve buna dayanarak gerekli mevzuat çerçevesinde işlem yapmakla yükümlüdürler.

Sağlık kurumlarında bulunan sosyal hizmet birimleri, hastaların tedavi programlarından en üst düzeyde yararlanabilmeleri için gereken psikolojik ve sosyal destek sağlamak için kurulmuştur.

Sosyal hizmetler birimlerinde görev yapan sosyal çalışmacıların yerine getirdikleri görevler şöyle özetlenebilir:

• Sosyal desteğe ihtiyacı olan hastaların kişisel ve ailevi sorunlarının çözümlenmesinde aile ve  yakın çevresiyle iş birliği yapmak,

• Gerekli kurumlarla bağlantıyı sağlamak,

• Kurum içinde gönüllü çalışma hizmetlerini organize etmek,

• Kurum personelinin ve yatan hastaların çocukları için kreş ve gündüz bakım evi açılmasına yardımcı olmak,

• Toplumda sağlık sorunu oluşturan çevresel, sosyal, kültürel, demografik ve ekonomik koşulları belirlemek gibi.

Bazı hastanelerde üst düzey bürokratların sağlıkla ilgili problemlerinde yardımcı olmak için protokol hizmetleri birimi bulunmaktadır. Bu birimler protokol mensubunun randevu alma, poliklinik, muayene, tetkik, yatış ve taburculuk işlemlerini ve hasta ziyaretlerinde; karşılama, ağırlama, uğurlama işlemlerini yürütmektedir.

Sağlık kurumları, 2011 yılında yürürlüğe giren Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının teşkilat, görev, yetki ve sorumlulukları yeniden yapılandırılmıştır.

Kamu Hastaneleri Birlikleri teşkilatı, genel sekreterlik ve hastane yöneticiliklerinden oluşur. Genel sekreterlik birliğin en üst karar ve yürütme organıdır. Genel sekreterlik bünyesinde tıbbi hizmetler, idari hizmetler ve mali hizmetler başkanlıkları kurulur. Birliğe bağlı hastaneler hastane yöneticisi tarafından yönetilir. Hastane yöneticisine bağlı olarak başhekimlik, idari ve mali işler ile sağlık bakım hizmetleri müdürlükleri kurulur. Kurumca tespit edilen norm ve standardı aşmamak kaydıyla genel sekreter tarafından belirlenen sayıda başhekim yardımcılıkları ve müdür yardımcılıkları oluşturulur.

Sağlık personelinin görev ve sorumlulukları ise Resmî Gazete’de 1983 yılında yayımlanan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği’nde belirtilmiştir. Ayrıca 2014 yılında Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik gereğince sağlık kurumlarında yer alan sağlık meslek mensupları ile diğer meslek mensuplarının iş ve görev tanımları yapılmıştır.

Genel sekreterin görevlerinden bazıları; birliği belirlenen hedef, politika ve stratejilere, ilgili düzenlemelere ve performans programına göre yönetmek, birliğin faaliyet ve işlemlerini denetlemek, yönetim sistemlerini değerlendirmek, işleyiş ve yönetim süreçlerinin etkililiğini gözetmek, yönetimin, kalitenin ve verimliliğin geliştirilmesini sağlamak, birlik bünyesindeki sağlık kurumlarında etkili ve verimli hizmet sunumunu sağlamak, bu amaçla kaynak ve personel ihtiyaçlarını tespit etmek, istihdam planlaması yapmak ve personel hareketlerini gerçekleştirmek…

Tabip ve uzman tabipler; tıp ve uzmanlık eğitimi sırasında kazanmış olduğu bilgi, beceri ve tutum çerçevesinde, tıbbi ilke ve yöntemleri uygulayarak birey ve toplumu sağlık sorunlarından, hastalıklardan ve yaralanmalardan koruyucu tedbirleri alır, tanı, tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları yapar ve olası komplikasyonların önlenmesi için çalışır. Ortaya çıkan komplikasyonlarda uygun müdahaleyi yapar, gerektiğinde hastayı sevk eder. Tıp ve uzmanlık eğitimi sırasında kazandığı bilgi ve becerilere ilaveten, mesleği ile ilgili eğitim ve bilimsel faaliyetler yoluyla kazandığı bilgi ve beceriler çerçevesinde sanatlarını icra ederler. Birlikte çalıştığı diğer sağlık meslek mensupları tarafından gerçekleştirilen tıbbi bakım ve uygulamaları planlar, izler ve denetler.

Diş tabipliği ve uzmanlık eğitimi sırasında kazanmış olduğu bilgi, beceri ve tutum çerçevesinde, tıbbi ilke ve yöntemleri uygulayarak birey ve toplumu sağlık sorunlarından, hastalıklardan ve yaralanmalardan koruyucu tedbirleri alır, tanı, tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları yapar ve olası komplikasyonların önlenmesi için çalışır. Bu komplikasyonlarda uygun müdahaleyi yapar ve/veya sevk eder. Dişlerin, diş etlerinin ve bunlarla doğrudan bağlantılı olan ağız ve çene dokularının sağlığının korunmasına yönelik önleyici ve koruyucu tabiplik çalışmalarına katılır, bu konuda eğitimler düzenler ve uygular.

Eczacılar; ilaç ham maddeleri ile ilaç ve ilaç müstahzarlarının araştırılmasını, tasarımını, geliştirilmesini, üretimini, kalite kontrolünü ve tanıtımını yapar, kalite güvencesini sağlar. İlaç ve müstahzarların ruhsatlandırılmasını, dağıtımını, depolanmasını ve korunmasını sağlar. Hastanelerde ve serbest eczanelerde reçeteli ve reçetesiz ilaç ve müstahzarların hazırlanmasını, hastaya sunulmasını, kaydedilmesini ve hastanın ilaç tedavi sürecinin izlenmesini sağlar, ortaya çıkan istenmeyen etkileri sorumlu tabip ile paylaşır. Kozmetik ürünler ile bitkisel droglar, bunları içeren müstahzarlar ve homeopatik ürünlerin araştırılması, tasarlanması, geliştirilmesi, üretimi ve sunumunda görev alır ve bu preparatlar hakkında danışmanlık hizmeti verir. Akılcı ilaç kullanım ilkelerine uygun hareket eder.

Ebeler, cinsel sağlık ve üreme sağlığı hizmetlerinde; gebelik öncesi dönemde gebeliğe hazırlık eğitimi ile anne-babalığa ve doğuma hazırlık programlarının hazırlanmasını ve yürütülmesini sağlar. Doğurganlık sınırları içerisindeki kadınların üreme sağlığı konusunda izlemini yapar. Gebelik tanısını koyar, normal gebe izlemini ve gerekli muayenelerini yapar, riskli durumları erken dönemde belirler, gerekli önlemleri alarak sevk eder. Doğum sonrası dönemde; yenidoğanın ilk bakım ve muayenesini yapar, gerektiğinde acil resüsitasyon gerçekleştirir, anneye emzirme eğitimi verir, annenin bakım ve izlemini yapar, normalden sapmaları tespit ederek sevk eder.

Her ortamda bireyin, ailenin ve toplumun hemşirelik girişimleri ile karşılanabilecek sağlıkla ilgili ihtiyaçlarını belirler ve hemşirelik tanılama süreci kapsamında belirlenen ihtiyaçlar çerçevesinde hemşirelik bakımını kanıta dayalı olarak planlar, uygular, değerlendirir ve denetler. Tıbbi tanı ve tedavi planının uygulanmasında; hekim tarafından, acil durumlar dışında yazılı olarak verilen tedavileri uygular, hastada beklenmeyen veya ani gelişen durumlar ile acil uygulanması gereken tanı ve tedavi planlarında müdavi hekimin şifahi tıbbi istemini kabul eder. Bu süreçte hasta ve çalışan güvenliği açısından gerekli tedbirleri alır.

Fizyoterapistler, sağlıklı bireylerde kişilerin fiziksel aktivitelerini düzenlemek ve hareket kabiliyetlerini artırmak için bireye özel fiziksel aktivite ve egzersiz programlarını planlar ve uygular. Fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanı tabibin veya uzmanlık eğitimleri sırasında fiziksel tıp ve rehabilitasyon rotasyonu yapmış veya uzmanlık sonrasında ilgili dalın rotasyon süresi kadar fiziksel tıp ve rehabilitasyon eğitimi almış uzman tabiplerin kendi uzmanlık alanları ile ilgili teşhisine ve tedavi için yönlendirmesine bağlı olarak hastaların hareket ve fiziksel fonksiyon bozukluklarının ortadan kaldırılması veya iyileştirilmesi amacıyla gerekli uygulamaları yapar.

Odyologlar, işitme ve denge ile ilgili hastalıkların tanısında uzman hekiminin yönlendirmesiyle tanısal testlerin gerçekleştirilmesi ve rehabilitasyonu ile işitme rehabilitasyonu için kullanılacak cihazların belirlenmesi, seçimi ve programlanmasını yapar. İşitme sağlığının korunması ve işitme kaybının önlenmesine yönelik çalışmalar yapar. İşitme tarama programlarında görev alır ve bu programlardaki testleri yapar.

Diyetisyenler yaş, cinsiyet ve fiziksel uğraşı gruplarına göre, sağlıklı bireyler için enerji ve besin öğeleri gereksinmeleri ile sağlıklı beslenme programlarını belirler. Özel grupların beslenme ihtiyaçlarına yönelik çalışmaların yürütülmesinde görev alır. Besin analizleri yapar, sağlıklı beslenmeye ve özel amaçlara yönelik besin grupları geliştirir ve bunların doğru kullanımını sağlar. Toplumda beslenme sorunlarına ve bu sorunların çözümüne yönelik çalışmalar yapar. Ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde besin ve beslenme politikalarının oluşturulmasında, eylem planlarının yapılmasında ve uygulanmasında görev alır.

Dil ve konuşma terapistleri iletişim, dil, konuşma, ses ve yutma sağlığı alanında önleyici programlarda görev alır. Toplumda ve bireylerde ses, konuşma ve dil bozukluklarına neden olabilecek risk faktörlerine yönelik farkındalık geliştirilmesi için çalışma yapar. İlgili uzman tabip tarafından yönlendirilen ve dil, konuşma, ses ve yutma patolojisi olan hastaların, kendi alanı ile ilgili değerlendirmesini, terapi ve rehabilitasyon planlamasını yapar ve uygular.

Anestezi teknisyeni, anestezide kullanılacak tüm cihaz ve ekipmanı kontrol eder ve anestezi uygulamasına hazırlar. Merkezî gaz kaynaklarının bağlantılarının doğru olup olmadığını, oksijen, azot protoksit, tüplerinin doluluğunu ve bağlantılarını kontrol eder. Uygulanacak anestezi yöntemine göre gerekli ilaç ve malzemeleri hazırlar.

Tıbbi görüntüleme teknisyeni, hasta ve çalışana yönelik radyasyon güvenlik önlemlerini uygular. Tıbbi görüntüleme cihazını ve ortamı radyografik incelemeye hazır hâle getirir. Cihazların kalibrasyonunu kontrol eder, bakım ve tamirinin zamanında yapılması için ilgililere bilgi verir. Radyografik inceleme öncesinde hastayı hazırlar ve bilgi verir.

Ağız ve diş sağlığı teknikeri; diş ünitelerini muayene ve diğer işlemlere hazır hâle getirir, kullanılan malzemelerin ön yıkamasını, yüzey dezenfeksiyonunu ve sterilizasyonunu yapar. Hasta muayenesinde hekime yardımcı olur. Hekimin uygulayacağı tedavi şekline göre gerekli malzemeleri temin eder, hazırlar, tedavi işlemleri esnasında tedaviyi yürüten hekime yardım eder.

Ameliyathane teknikeri, ameliyat odasını malzeme ve teçhizat yönünden cerrahi işlemlerin yapılmasına hazır hâle getirir. Ameliyat masasını her ameliyattan önce kontrol eder, ameliyata hazır hâle getirir ve gerekli destek parçalarını hazırlayarak güvenli bir çalışma ortamı oluşturur. Ameliyat esnasında çıkarılan herhangi bir cerrahi materyalin uygun bir şekilde ilgili birime gönderilmesine yardımcı olur. Her bir işlemden veya ameliyattan sonra ortamın temizlenmesini ve dezenfeksiyonunu sağlayarak yeniden kullanıma hazır hâle getirilmesini sağlar.

Diyaliz teknikeri, diyaliz tedavisine ilişkin tıbbi bakımı sorumlu hekimin direktiflerine göre yapar. Diyaliz hastalarını diyaliz uygulamaları hakkında bilgilendirir. Hemodiyaliz cihazlarını her hasta için diyalize hazırlar. Hemodiyaliz cihazının her işlem sonrasında iç ve dış dezenfeksiyonu ile malzemelerin sterilizasyon işlemlerini yürütür.

Eczane teknikeri, eczacının gözetimi, sorumluluğu ve denetiminde, eczanede sunulan reçeteli ve reçetesiz ilaç, tıbbi ürün, kozmetik müstahzar, tıbbi malzeme ve sağlıkla ilgili diğer ürünlerin temininde, saklanmasında ve sunulmasında görev alır. Bu ürünlerin son kullanma tarihlerini ve stok kontrollerini yapar; eksikleri tespit eder ve uygun bir şekilde depolanmaları ile kayıtlarının tutulması konusunda görev alır.

İş ve uğraşı terapisti bireyin ev, iş ve okul ortamlarında fonksiyonel potansiyelini değerlendirerek performansını en üst düzeye çıkarmak ve çevreye uyumunu sağlamak için önerilerde bulunur. Bireylerin hastalık ve engellilik sonucu ortaya çıkan fonksiyonel sınırlılıklarını değerlendirir, günlük faaliyetlerini ve mesleklerini sürdürecek uygulamaları yapar. Hastaların duygusal, psikososyal, gelişimsel ve fiziksel yeterliliklerini mesleği ile ilgili ölçüm ve testleri kullanarak değerlendirir.

Optisyenler, uzman tabip tarafından verilen reçetelerde yazılı numaralı gözlük camlarının, her türlü lenslerin, optik görme gereçlerinin ve gözlük çerçevelerinin hastaya sunulmasını sağlar. Standartlara uygun olarak gözlük montajı yapar, onarır, tespitini sağlar ve kişinin kullanımına uygun hâline getirir.

Acil tıp teknikeri, intravenöz ve intraossöz  girişim ile hastaneye ulaşıncaya kadar, Bakanlıkça belirlenen acil ilaçları ve sıvıları kullanır. Temel ve ileri hava yolu uygulamaları, endotrakeal entübasyon uygulaması, gerekli hâllerde krikotirotomi ve oksijen uygulaması yapar. Travma stabilizasyonu, kırık, çıkık ve burkulmalarda stabilizasyon, yara kapatma ve basit kanama kontrolü yapar.

Hemşire yardımcısı, hasta odasının düzenini ve temizliğinin yapılmasını sağlar. Hastanın tedavi planında yer alan ve hemşirenin uygun gördüğü oral ilaçları hastaya verir. Hastanın kişisel bakım ve temizliği ile ilgili gereksinimlerinin karşılanmasına yardım eder. Hastaların muayene, tetkik ve tedavi için hazırlanmasına, tıbbi işlem öncesinde elbiselerinin değiştirilmesine ve işlem sonrasında giyinmesine yardım eder.

Ebe yardımcısı, doğurganlık sınırları içerisindeki kadınların üreme sağlığı konusunda kayıtlarının tutulmasına yardım eder. Gebelik öncesi dönemde gebeliğe hazırlık eğitim programı ile anne-babalığa ve doğuma hazırlık programlarının uygulanmasına yardım eder. Gebelik izlemleri süreci dâhil olmak üzere kadının muayeneye hazırlığını yapar. Gebelik, doğum ve doğum sonrası dönemde gebenin günlük yaşam aktivitelerinin yerine getirilmesi, beslenme programının uygulanması, kişisel bakım ve temizliği ile ilgili gereksinimlerinin karşılanmasına yardımcı olur.

Psikoloji lisans eğitimi üzerine ilgili mevzuatına göre Bakanlıkça uygun görülen psikolojinin tıbbi uygulamalarıyla ilgili sertifikalı eğitim almış ve/veya yeterliliğini belgelemiş psikologlar, klinik psikoloğun sorumluğunda test teknik ve yöntemlerini uygular ve raporlar, hasta görüşmesi yapar. Psikolojik rehabilitasyon hizmeti, afet ve kriz ile özel alanlara yönelik psikolojik destek hizmeti verir. Taburcu olan hastaların izlem, görüşme, danışmanlık hizmetlerine katkı sağlar. Uluslararası teşhis ve sınıflama sistemlerinde hastalık olarak tanımlanmayan psikologları doğrudan ilgilendiren durumlarda ayaktan, yatan ve kronik hastalığı olan hastalara ve yakınlarına klinik psikoloğun ve/veya psikiyatri uzmanının sorumluluğunda psikolojik destek hizmetleri verir. Toplum ruh sağlığını korumaya yönelik faaliyetlerde görev alır.

Çocuk gelişimcisi, çocukların zihinsel, dil, motor, öz bakım, sosyal ve duygusal gelişimlerini değerlendirerek çocuğun ihtiyaçlarına yönelik gelişim destek programlarını hazırlar ve uygular. Sağlık kurumlarında çocuğun uyum ve gelişimine uygun ortamın hazırlanmasında görev alır. Riskli bebek ve çocuk izlemlerinde ilgili uzman gözetiminde görev alır ve gelişimi destekleyici çalışmaları yürütür.

Sosyal çalışmacı/sosyal hizmet uzmanı, sosyal işlevselliğin sağlanması, korunması, geliştirilmesi ve rehabilitasyonu amacıyla sosyal hizmet müdahalesini gerçekleştirir. Tıbbi sosyal hizmet müdahalesinin gerektirdiği sosyal inceleme raporu, süreç raporu, vaka değerlendirme ve sonlandırma raporlarını hazırlar, gerektiğinde ilgili birim ve yetkililerle paylaşır. Sosyal işlevsellik sorunlarını önleyici ve rehabilite edici tıbbi sosyal hizmet programları geliştirir, uygular ve değerlendirir.

Sağlık idarecisi, kurumun idari, mali ve teknik hizmetlerinin yürütülmesinde, misyon, vizyon, temel  hedef ve değerlerinin belirlenmesinde, kalite, standardizasyon ve akreditasyon çalışmaları ile performans değerlendirmesinde görev alır. Kurumun finansal yönetim politikalarının belirlenmesi, uygulaması ve yönetilmesinde görev alır. Sağlık hizmetleri sunumunun planlanması, yürütülmesi ve sonuçlarının değerlendirilmesi sürecinde görev alır.

Yaşlı bakım teknikeri/evde hasta bakım teknikeri; yaşlı bireyler ile evde bakım gerektiren hastaların fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden bakım gereksinimlerini değerlendirir. Günlük yaşam aktivitelerinin korunmasını, sürdürülmesini ve en üst düzeyde kullanmasını destekler. Sağlık ekibi tarafından planlanan tıbbi bakımı takip eder, tıbbi bakımın uygulanmasına yönelik problem tespit etmesi hâlinde sağlık meslek mensubuna durumu iletir. Sağlık hizmetlerine ulaşmasına yardımcı olur, gerektiğinde refakat eder. Bakım veren aile üyelerini destekler. Sosyal aktivitelere yönlendirir ve katılımını destekler.

Biyomedikal cihaz teknikeri, kullanılmakta olan tıbbi cihazların periyodik olarak kalibrasyonunu ile bu cihazların bakım ve onarımını yapar. Kuruma alınması düşünülen tıbbi cihazların teknik şartnamesinin hazırlanmasında ve alınan tıbbi cihazların muayene kabulünde görüş verir. Tıbbi cihazların kullanımımı hakkında ilgili personele bilgi verir. Hasta ve çalışanları tıbbi cihazların zararlı etkilerinden korumak için gerekli tedbirleri alır.

Tıbbi sekreter, sağlık kurum ve kuruluşlarında, sağlık hizmet sunumunun devamlılığı esası ile tıbbi iş ve işlemlerin gerektirdiği haberleşme ve yazışma hizmetlerini yürütür. Sağlık kurum ve kuruluşlarında randevu hizmetlerini ve hasta kabul işlemlerini yapar. Hastaya ait tıbbi ve idari kayıtları tutar, elektronik ve/veya sesli ortamlara kayıt edilen tıbbi verileri tıbbi belgelere dönüştürür. Hasta dosyalarını ve gerekli görülen diğer belge ve raporları dosyalar, arşivleme ve hizmete sunma işlemlerini yürütür. Tıbbi istatistikler ile ilgili verileri derleyerek sonuçlarını üst yönetime raporlar.

İletişim.

Kurum.

Kurum içi iletişim.

Biçimsel iletişim ve Biçimsel olmayan iletişim.

Fonksiyonel yönetici ve proje yöneticisi.

Yazılı iletişim.

Kurumsal faaliyetlerini devam ettirirken özel ve genel hedeflerine ulaşmak.

İntranet sistemi.

Halkla ilişkiler birimi.

Sağlık kurumu çalışanlarına ve hastalarına yönelik hizmetlerde ihtiyaç duyulan noktalarda gerekli desteği sağlamak.

Hasta hakları birimi.

Hastaların tedavi programlarından en üst düzeyde yararlanabilmeleri için gereken psikolojik ve sosyal destek sağlamak.

Protokol hizmetleri birimi.

Ebe.

Fizyoterapist.

Diyetisyen.

Anestezi teknisyeni/teknikeri.

Ameliyathane teknikeri.

Psikolog.

Tıbbi sekreter.