Osmanlı Mutfağı Ara 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Osmanlı mutfağına ait bilinen ilk yemek yazması aşağıdakilerden hangisidir?
Kitabü’t-Tabih |
Et-Terkibât Fî Tabhi’l Hulviyyât |
Melceü’t-Tabbahin |
Yemek Risalesi |
Kitabü’t-Tabbahin |
Osmanlı mutfağına ait bilinen ilk yemek yazması 15. yüzyılda Osmanlı hekimi Muhammed bin Mahmud Şirvani’nin Arapça bir el yazmasından çevirdiği Kitabü’t-Tabih’dir. 13. yüzyılda Bağdadi tarafından kaleme alınan Kitabü’t-Tabih’i Türkçe’ye çevirirken Şirvani orijinalinde bulunmayan yemek tarifleri de eklemiştir.
2.Soru
Aşçıbaşı kitabında yer alan yeşilbiber tavası aşağıdaki şehir ya da bölgelerden hangisine aittir?
Akdeniz ve Ege Adaları |
Marmara Bölgesi |
Erzurum |
Rumeli |
Trabzon |
Yeşilbiber tavası Akdeniz ve Ege adalarına özgü bir yiyecektir. Doğru cevap A' dır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sadece padişahın yemeklerinin pişirildiği yer olarak tanımlanan mutfaktır?
Matbah-ı Has |
Matbah-ı Ağayân |
Matbah-ı Dârüssaâde |
Matbah-ı ağa-ı Bâbüssaâde |
Matbah-ı Divan |
Matbah-ı Has (Has Mutfak); Saray halkının yemeklerinin yapıldığı mutfakların en önemlisidir. Kaynaklarda sadece padişahın yemeklerinin pişirildiği mutfak olarak tanımlanan matbah-ı hassın hesaplarına bakıldığında tüketilen mal miktarının fazlalığı, bu mutfağın sorumluluk alanının sadece padişah yemeğinin yapılmasıyla sınırlı olmadığını ortaya koymaktadır. Tayinat defterlerinden edinilen bilgilere göre haseki sultan ve odalıklar da yemeklerini bu mutfaktan almaktaydı.
4.Soru
Elmayla hazırlanan yahni türüne ne ad verilir?
seferceliyye |
çeşidiyye |
mutancana |
tüffahiyye |
zırbaç |
Elmayla hazırlanan yahni “tüffahiyye”, ayvayla hazırlanan “seferceliyye”, kayısı, erik, badem, elmayla hazırlanan “çeşidiyye”, meyveli nohutlu et yahnisi “mutancana” adını alır.
5.Soru
Osmanlı mutfağında, kuzu eti ve farklı sebzelerle hazırlanan sebze yemeğine ne ad verilir?
Tirit |
Türlü |
Musakka |
Borani |
Silkme |
Türlü kuzu eti ve farklı sebzelerle hazırlanan sebze yemeğidir. Kış türlüsü kış sebzeleriyle, yaz türlüsü yaz sebzeleriyle hazırlanır
6.Soru
İstanbul'da görülen Türk mutfak kültürü aşağıdaki hangi bölgenin değişen ve gelişen uzantısıdır?
Doğu Asya'dan Avrupa'ya |
İç Asya'dan Anadolu'ya |
Batı Avrupa'dan Anadolu'ya |
Orta Doğu'dan Avrupa'ya |
Kuzey'den Anadolu'ya |
İstanbul’da görülen Türk mutfak kültürü, İç Asya’dan Anadolu’ya, değişen ve gelişen Türk mutfak kültürünün uzantısıdır
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Haliç'te seren sırığıyla ağ atarak balık tutanlara verilen isimdir?
Saçmacılar |
Karityacılar |
Düzenciler |
Zıpkıncılar |
Iğrıpçılar |
Dalyanların dışında, bir çeşit ağla balık tutan bir grup olarak ığrıpçılar, Haliç’te seren sırığıyla ağ atan karityacılar, kayalıklarda ağ atan ağcılar, geceleri kenara yakın gezen balıkları saçma ağı serperek yakalayan saçmacılar, liman liman dolaşarak kaya balığı, izmarit ve istavrit yakalayan düzenciler, geçitlerde zıpkınla balık avlayan zıpkıncılar ve nihayet çömlek ve sepetle balık avlayan esnaf grupları mevcuttu. Doğru cevap B'dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı döneminde rastlanan peynir cinsleri arasında yer almaz?
Eflâk |
Hellim |
Teleme |
Midilli loru |
Limni tulumu |
Peynir, hem saray hem de halk sofralarının vazgeçilmez yiyeceklerinden biriydi. Pazar tezgâhlarında, günümüzdeki gibi çok farklı peynir cinslerine rastlamak mümkündü. Çayır, dil, Eflâk, teleme, lor, Midilli loru, kaba lor, Midilli, Midilli bas, Mora, Balkan, Limni, Anabolu ve “dil peynirinden ezme kaba peynir” ile Limni tulumu gibi peynir çeşitleri bunlardan sadece bir kısmıydı. Doğru cevap B’dir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı mutfağına en geç giren sebzedir?
Lahana |
Mühliye |
Patates |
Bal kabağı |
Asma yaprağı |
Lahana, patlıcan, şalgam, havuç, salatalık, turp, bakla, soğan, sarımsak, ıspanak, pırasa, su kabağı, marul ve kereviz gibi sebzelerle birlikte nane, maydanoz, tarhun, su teresi, dereotu ve kekik gibi kokulu otlar 15. yüzyıldan itibaren Osmanlı mutfağında kullanılıyordu. Asma yaprağı, semizotu, mühliye, bamya ve enginar 17. ve 18. yüzyıl kaynaklarında görülen diğer çeşitlerdi. Yeşil ve kırmızı domates, kırmızı ve yeşil biber, fasulye çeşitleri, sakız kabağı, bal kabağı ve mısır 18. yüzyılın sonundan itibaren Osmanlı mutfağına giren ve 19. yüzyılda tüketimi yaygınlaşmış olan yeni sebzelerdi. Patates, Osmanlı mutfağına en geç giren sebzeydi. Doğru cevap C’dir.
10.Soru
1626 yılında Osmanlı saray mutfağına ocaklık tayin edilmiş yerler ve ürünlerle ilgili olarak verilen eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
Şeker - Mısır ve Kıbrıs |
Sade yağ - Kefe |
Koyun - Rumeli vilayeti |
Üzüm ve meyve kuruları - İzmir |
Sabun - İznik |
Ocaklık tayin edilen yerler ve ürünleriyle ilgili olarak; sabun için Trablusçam ve Urla tayin edilmişti. İznik ise kuru soğan için ocaklık tayin edilen bir yerdi. Doğru yanıt 'E'dir.
11.Soru
Aşağıda verilen saray mutfağına bağlı birimlerde hangisinde saray halkının yemekleri yapılırdı?
Mathab-ı Has |
Mathab-ı Ağayân |
Matbah-ı Da^rüssaa^de |
Matbah-ı Divan |
Matbah-ı ağa-ı Ba^büssaa^de |
Saray halkının yemeklerinin yapıldığı mutfakların en önemlisi Matbah-ı Has (Has Mutfak) 'dır.
12.Soru
Matbah-ı Âmire teşkilâtı hangi padişah zamanında oluşturulmuştur?
Orhan (Bey) Gazi |
I. Murad |
I. Bayezid |
I. Mehmed |
II. Mehmed |
Topkapı Sarayı’nda II. Mehmed döneminde Matbah-ı Âmire teşkilâtının oluşturulmasından sonra da iâşe sorumluluğu Matbah-ı Âmire’ye bırakılmıştır.
13.Soru
Evliya Çelebi’nin anlatımında Osmanlı dünyasında Müslümanlar sadeyağ veya tereyağı tüketirken Yahudilerin susamyağı veya zeytinyağı tüketmelerinin nedeni nedir?
Geçim sıkıntı yaşamaları |
Zeytinyağı ve susam yağının bitkisel olması |
Dini açıdan et ve süt ürünlerini bir arada tüketmelerinin yasak olması |
Yahudiler için yasaklanan yağlar olması |
Osmanlı'da meşhur olan sadeyağın saraya gönderilmesi nedeniyle az bulunur olması |
Evliya Çelebi’nin anlatımında Osmanlı dünyasında Müslümanlar sadeyağ, Yahudiler ise susamyağı tüketirler. Dini açıdan et ve süt ürünlerini bir arada tüketmeleri yasak olan Yahudiler tereyağı ve
sadeyağ yerine zeytinyağı veya susamyağını tüketiyorlardı.
14.Soru
Sarayda yapılan gülbeşeker adındaki şekerleme ile çeşitli meyve ve bitkilerden üretilen tatlı aşağıdakilerden hangisidir?
Pekmez |
Pestil |
Güllaç |
Zerde |
Marmelat |
İstanbul mutfağında tatlı, turşu ve içecekler çok mühim bir yere sahipti. Konuyla ilgili narh listelerinden bazı bilgiler edinebiliyoruz. Narh listelerinde yer alan tatlılar; zülbiye (zülâbiye/zülbâye olarak da geçer) helvası, sabuniye helvası (helvâ-yı sabunî), gaziler helvası, kozlu helva (ceviz helvası), keten helvası, bademli paluze, bulama, pestil, ayva reçeli, zerdali reçeli ve kabak reçeli ve tatlı türü olarak tanımlanabilecek olan çeşitli macunlardan ibarettir. Ayrıca sarayda yapılan gülbeşeker adındaki şekerleme ile çeşitli meyve ve bitkilerden üretilen rubbların (marmelat) en azından zengin İstanbulluların sofralarında bulunabileceğini düşünebiliriz. Doğru cevap E’dır.
15.Soru
Yukarıdakilerden hangileri Ramazan pidelerine katılan içeriklerdendir?
I ve II |
II ve IV |
I, II ve III |
II, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Hamurlularla ilgili son bir husus: Şehirde üretilen has ekmeklere çörek otu ve susam; Ramazan pidelerine badem, haşhaş, çörek otu, anason ve safran; çöreklere ise safran, bahar, yumurta ve susam katılmıştır. Doğru cevap C’dir.
16.Soru
Saray mutfağına bağlı ve İstanbul dışında olan tek karhane hangi şehirdeydi?
Ankara |
Bursa |
Edirne |
Çanakkale |
Tekirdağ |
Bursa’daki Has Un Kârhânesi, İstanbul dışında olan, mutfağa bağlı tek işletmedir. Topkapı Sarayı'nın has un ihtiyacı buradan kaşılanmakta ve düzenli olarak temin edilmekteydi.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sarayın iaşesinde deniz yolu taşımacılığı yapılırken kullanılan araçlardan değildir?
İgrib |
Bargir |
Sayka |
Firkate |
Karamürsel |
Kara yolu taşımacılığı deniz yolu taşımacılığına göre daha yavaş ve masraflıydı. Karada malların taşınması için araba, deve, at (bargir) ve katırlar; denizde de karamürsel, igrib, sayka, firkate ve kadırga gibi kürekli gemiler ile kalyon ve burtun gibi yelkenli gemiler kullanılmıştır. Doğru cevap B’dir.
18.Soru
19. yüzyılın sonunda balık pilakilerine eklenen malzeme aşağıdakilerden hangisidir?
maydanoz |
karabiber |
domates |
yenibahar |
soğan |
Pilaki esas olarak balığın veya midye, istiridye gibi deniz ürünlerinin soğan, sirke veya limon suyu ve maydanozla beraber zeytinyağında az su ilavesiyle pişirilmesi tekniğidir. Yumurtalı bir terbiye de bazı pilaki tariflerinde yer almaktadır. Kefal balığı pilakisi, midye pilakisi, istiridye pilakisi, adi balık pilakisi kaynaklarda adı geçen pilaki çeşitlerine örneklerdir. Tarçın, karabiber ve yenibahar pilakilerde kullanılan baharat çeşitleridir. 19. yüzyılın sonunda balık pilakilerine eklenen diğer bir malzeme domatestir.
19.Soru
Osmanlı mutfağı hangi yüzyılda sağlıklı beslenme alışkanlıklarına sahip bir mutfak haline gelmiştir?
13 |
14 |
15 |
16 |
17 |
Türkler 10. yüzyılda başlayan göçler süresince, geçtikleri veya bir müddet kaldıkları bölgelerdeki güçlü kültür havzalarında yeni yemek çeşitleri öğrendiler ve özellikle de meyve ve sebzelere mutfaklarında daha fazla yer vermeye başladılar. Türkiye Selçukluları’nın mutfağına dair veriler, bu dönemde Türk mutfağının artık çeşitli tahıl, sebze, meyve hatta bazı baharatları da iyice kabullendiğini göstermektedir. Bununla birlikte, Osmanlı toplumunda, en geç 15. yüzyılda, tahıl, et, süt ve süt ürünleri, sebze, meyve, baharat ve diğer gıda maddelerinin dengeli bir biçimde tüketildiği, böylece sağlıklı beslenme alışkanlıklarına sahip bir mutfak haline geldiği söylenmelidir. Doğru cevap C’dir.
20.Soru
I. 16. yüzyılın sonunda Sadrazam Ferhat Paşa'nın mutfak hizmetlilerinin bir kısmını timara çıkarması
II. Merkezî bütçeden personele ödenen yıllık maaş miktarı, 1523-1583 yılları arasında 729.000 akçeden 1.828.000 akçeye çıkmış, 17. yüzyıl ortalarında ise 3.000.000 akçeye yaklaşması
III. Mutfak personelinin üç ayda bir maaş alması
Yukarıda yer alan ifadelerden hangisi/hangileri mutfak personelinin sayısının arttığının göstergesidir?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
II ve III |
I ve II |
Mutfak personeli, diğer askeri sınıflar gibi her üç ayda bir maaş (mevâcib) almaktaydı. Maaşları her zaman üç ayda bir ödeniyordu. Sayı artışına göre maaş düzeninde bir değişiklik olmamıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ