Konaklama işletmeleri özelinde iki kavram içermektedir. Bu kavramlardan birincisi, eko­nomik sistemin en dayanıklı kavramlarından biri olan verimliliktir. İkincisi ise görece daha yakın geçmişte ortaya çıkan ve müşterilerin deneyimleriyle ilişkilendirilen modern bir yönetim kavramı olan kalitedir.

Konaklama işletmeleri genel olarak, lüks tüketimin yapıldığı, doğal kaynakların çok fazla kullanıldığı ve hizmet standartlaşmasının düşük olduğu yerler olarak nitelendirilmek­tedir. 

Verimlilik, üretkenliğin bir ölçü birimidir. Çoğu zaman üretkenlik ile eş anlamda kullanılan verimlilik kavramı ise üretkenliğin bir ölçüsü olup, çıktıların elde edilmesin­de kullanılan kaynakların ne ölçüde verimli bir şekilde çıktılara dönüştüğünü gösteren bir orandır.

Performans, bir işletmenin belirli bir zaman diliminde elde ettiği başarı derecesi olarak tanımlanabilir. Başka bir ifadeyle performans, yapılan bir işin, hedefe yönelik olarak ne­reye ulaştığının nicel ve nitel olarak ifadesidir.

İşletmelerde performansı değerlendirmek için farklı ölçüler kullanılmaktadır. Bu öl­çüler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Verimlilik
• Etkinlik
• Etkililik
• Verim
• Rantabilite ve kârlılık
• Ekonomiklik
• Randıman
• Kalite
• Yenilik
• Çalışma yaşamının kalitesi
• Sosyal sorumluluk
• Ürün liderliği .

Verimlilik = Gerçekleşen Süre / Planlanan Süre 

Verimlilik ilkeleri

• Doğru ürün/hizmetin,
• Doğru zamanda,
• Doğru miktarda,
• En az maliyetle,
• Müşteri beklentilerine uygun olarak,
• Daha yüksek katma değer yaratacak biçimde,
• İnsan kaynaklarını da gözeterek,
• Çevreye zarar vermeden üretilmesidir. 

İşletme açısından etkinlik; işçilik, ham madde, malzeme ve diğer girdilerin belirlenen amaçlar doğrultusunda ne ölçüde etkin ya da yeterli kullanıldığını gösteren bir değerlen­dirme ölçütüdür. Bir başka ifadeyle, gerçekleşen performans, önceden belirlenen ve olması gereken performans ile karşılaştırıldığında gerçekleşen per­formansın standart performansa ne ölçüde yaklaşıp yaklaşmadığını gösterir.

Verimlilik “işi doğru yapmak” anlamına gelirken etkinlik “doğru işi yapmak” anlamını taşır.

Verim; yüksek kaliteli mal ya da hizmetleri mümkün olan en kısa sürede üretmektir.

Rantabiliteyi belirleyen iki temel gösterge söz konusudur. Birincisi satışlar üzerin­den sağlanan kâr, ikincisi ise sermayenin dönüş hızıdır. 

Ekonomiklik, fiziksel verimliliğin parasal değerlerle ifade edilmesi­dir. Belirli bir dönemde elde edilen üretimin parasal değerinin, aynı dönemde bu üretimi sağlamak için kullanılan üretim faktörlerinin parasal değerine oranlanma­sı ile hesaplanır.

Üç temel verimlilik faktörünü ayırt etmek gerekir.

• İşle ilgili
• Kaynakla ilgili
• Çevreyle ilgili

Bu temel sınıflandırmaya dayanarak verimliliği etkileyen faktörleri iki gruba ayırmak mümkündür.

• Dış (denetlenemeyen) faktörler
•  İç (denetlenebilen) faktörler  

• Ürün
• Fabrika ve teçhizat
• Teknoloji
• Malzeme ve Enerji
• İnsan
• Örgüt ve Sistemler
• İş Yöntemleri
• Yönetim Biçimleri

• Yapısal Düzenlemeler
• Doğal Kaynaklar
• Devlet ve Altyapı  

Kalite kavramı, müşteri kullanımı için en uygun durumu ifade etmektedir. Bu du­rum, kalite konusunda müşterinin kaçınılmaz önemini vurgulamaktadır. 

Maliyet liderliğinde amaç, rakiplere göre maliyetleri en aza indirerek kârlılığı arttırmaktır.

Kalite ve verimlilik arasındaki ilişki; geleneksel görüşe göre, bağdaşmaz iki unsurdur. Buna karşın, çağdaş yaklaşım, kaliteye müşterinin algısı açısından yaklaşarak nesnel kalite ve müşteri beklentilerini temel almaktadır. Bu yaklaşıma göre, verimlilik ve kalite birbi­rinden ayrı tutulması gereken iki kavram değil, aksine birlikte düşünülmesi gereken iki kavramdır. Müşterinin tatmini ve objektif kalite birbiriyle doğrudan ilişkilidir. 

Etkililik ölçütleri dört ana başlıkta özetlenebilir:

• Amacın gerçekleşmesi- belirlenen amaçlara ulaşma
• Kaynak elde etme- gerekli üretim girdilerin genişletilmesi
• İç süreçler – sağlıklı örgüt sistemleri kurma ve devam ettirme

    • Stratejik oluşumların tatmini – tüm önemli ve kilit hissedarların veya katılım­cıların tatmininin sağlanması 

Çalışanlardan yüksek verim sağlamaya odaklanan bir konaklama işletmesi, uzun ça­lışma saatleri, iş güvencesinin olmayışı ve düşük ücretler nedeniyle kısa vadede verimliliği sağlayabilir ancak bu durumun sürekliliği, yüksek iş gücü devir oranına, çalışan müşteri ilişkilerinde gerilime ve çalışanların sabotaj davranışlarına da zemin hazırlar. Diğer bir deyişle, işletmenin, kısa vadede kârlılığı sağlamak için yürüttüğü düşük ücrete dayalı uzun çalışma saatleri bir süre sonra verilen hizmetlerin kalitesini düşüreceğinden, verimliliği ve kârlılığı da düşürecektir.