İÇECEK BİLGİSİ Dersi Çay soru cevapları:
Toplam 79 Soru & Cevap#1
SORU: Çayın bileşimindeki maddelerin özellikleri nelerdir?
CEVAP: Çayın bileşimindeki maddelerin antioksidan, antikarsinojenik, antiinfamatuvar ve güneş ışınlarına karşı koruyucu özellikleri bulunmaktadır.
#2
SORU: Çay yetiştirme konusunda ilk girişim nerede yapılmıştır?
CEVAP: Japonya’dan getirilen çay tohumlarının Bursa ilinde ekilmesi ancak ekolojik özelliklerin çay yetiştiriciliği için uygun olmaması nedeniyle başarısız olması ile sonuçlanmıştır.
#3
SORU: İlk yaş çay yaprağı hasadı ve kuru çay üretimi ne zaman yapılmıştır?
CEVAP: 1938 yılında.
#4
SORU: Türkiye’de çay tarımı ve sanayi faaliyetleri hangi kurumlar ve hangi tarihler arasında gerçekleştirilmiştir?
CEVAP: Türkiye’de çay tarımı ve sanayi faaliyetleri 1938- 1948 yılları arasında Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu’nca, 1949-1973 yılları arasında ise Tekel Genel Müdürlüğü ve Tarım Bakanlığı işbirliği ile sürdürülmüştür.
#5
SORU: Sofralarda yeri olan çayın üretimi yaygın olarak hangi bölgede yapılmaktadır?
CEVAP: Karadeniz Bölgesi.
#7
SORU: Çay efsanesi nasıl anlatılmaktadır?
CEVAP: Çin’in ilk hükümdarlarından Shen Yung’un fermanları arasında sağlık açısından tüm suların kaynatılarak içilmesi bulunmaktadır. Bir yaz günü, hizmetlileri su kaynatırlar. Bir yaprak kaynayan suyun içine düşer. Suyun rengi değiştiği gibi, yaydığı koku da imparatoru etkiler. Kokusunu beğenen imparator, tadını da denemek ister ve çok ferahlatıcı olduğunu düşünür. Efsaneye göre, o gün itibari ile çay bir gelenek olmak için yola çıkmıştır.
#8
SORU: Araştırmacıların kabul ettiği asıl kaynak nedir?
CEVAP: MÖ 350 tarihini taşıyan eski Çin sözlüğü olan Erh Ya’dır.
#9
SORU: Erh Ya’ya göre çay tarımı nasıl başlamış ve yayılmıştır?
CEVAP: Kaynağa göre, çay tarımı Çin’in Sichuan Eyaleti’nde başlamış, Yangtze Vadisi’nden aşağılara inerek, deniz kıyısındaki eyaletlere yayılmıştır. İngiltere çaya Hindistan sayesinde kavuşmuştur ve dünyanın en büyük çay tekeli olan İngiliz Doğu Hindistan Kumpanyası çayın içecek olarak yaygınlaşmasında büyük rol oynamıştır.
#10
SORU: Çay ile ilgili ilk detaylı araştırma ne zaman, kim tarafından yapılmıştır?
CEVAP: MS 733-804 yılları arasında Lu Yu tarafından yapılmıştır.
#11
SORU: Çayın Avrupa’da ilk söz edilişi hangi tarihtedir?
CEVAP: 1559 yılında gerçekleşir.
#13
SORU: Çay Avrupa’ya kimler tarafından ve hangi yolla getirilmiştir?
CEVAP: Hollandalı ve Portekizli tüccarlar ilk kez Avrupa’ya Çin çayını tanıtmışlardır. Portekizliler Çin’in kıyı kesimi olan Macao’dan gemiyle, Hollandalılar da Endonezya yolu ile Avrupa’ya çayı getirmiştir.
#14
SORU: 1635’den sonra çay tüketimine öncülük eden ülkeler hangileridir?
CEVAP: Hollanda ve Fransa, Avrupa’da çay tüketimine öncülük eden ülkeler olurlar.
#15
SORU: Çayın dünyaya yayılmasında atlama taşı görevini kim gerçekleştirmiştir?
CEVAP: Alman doğa bilimci Andreas Cleyer.
#16
SORU: İlk demlik örneklerinin Çin’den Avrupa’ya ulaşması hangi yıllara denk gelmektedir?
CEVAP: 1650’li yıllarda gerçekleşmiştir.
#17
SORU: Çay içme alışkanlığı nasıl sarayda bir klasik hâline gelmiştir?
CEVAP: İngiliz Kral Charles II’nin bir Portekiz prensesi olan ve çaya düşkün Catherine of Braganza ile evlenmesi ile 1662’de çay içme alışkanlığı sarayda bir klasik hâline gelmiştir. Catherine çayı sarayda hassas, yarı şeffaf Çin kâse ve kavanozları içinde almaya başlamıştır.
#18
SORU: Çayın bilimsel adı nedir ve hangi tarihte verilmiştir?
CEVAP: Çayın bilimsel adı, Camelia Sinensisdir ve 1753 yılında verilmiştir.
#19
SORU: 1800’lü yıllarda çayın Avrupa ve Amerika’daki serüveni nedir?
CEVAP: 1800’lü yıllarda, Avrupa ve Amerika’da yavaş yavaş çay endüstrisi boy göstermeye başlamıştır. Tomas Lipton’un ilk dükkânı 1871 yılında Glasgow’da hizmete girmiş, 1890 yılında Tomas Lipton, Seylan’da ilk çay tarlasını satın almıştır. Nitekim İngilizler, bu sıcak içeceği o kadar çok benimsemişlerdir ki, bunu bir yaşam tarzı hâline getirmişlerdir. 18. yüzyılda da bugün dünyanın en büyük çay yetiştirilen bölgesi sayılan Assam ve Seylan Adası’nda çay bahçeleri oluşturmuşlardır. Üretilen bu çayları Avrupa’ya hızlı olarak taşımak için de süratli yelkenliler yapmışlardır.
#21
SORU: Çin’in tekelini kırabilmek için çay ticareti nereye yönlendirilmiştir?
CEVAP: Hindistan.
#22
SORU: Hindistan’da çayın keşif efsanesi nedir?
CEVAP: Efsaneye göre, Budist rahip olan Bodhidharma, yedi yıllık uykusuzluk düşüncesine son verildiği zaman, son derece yorgundur ve ümitsizlik içindeyken yakınındaki ağaçtan birkaç yaprak çiğnemiş, birdenbire canlanmıştır.
#23
SORU: Kenya’da yetiştirilmeye başlan çayın tohumları nereden gelmiştir?
CEVAP: Hindistan’dan getirilen çay tohumları 1903 yılından itibaren Kenya’da yetiştirilmeye başlanmıştır.
#24
SORU: Çayın Japonya’da din ile ilişkisi nedir?
CEVAP: Yesei, Japonya’da çayın babası olarak bilinmektedir. Yesei, Çin’de çayın dinsel meditasyonu yoğunlaştırıcı etkisini görmüştür. Bu nedenle çay, Japonlar için Zen Budizmi ile de ilintilidir.
#25
SORU: Türkiye’de çayın hikâyesi nedir?
CEVAP: Türkiye, çay ile 1787 tarihinde, Japonya’dan getirilen çay tohumlarının ekilmesiyle birlikte tanışmıştır. Bursa civarında gerçekleşen ilk ekim çalışmaları iklim şartlarının olumsuzluğu nedeniyle başarısızlıkla sonuçlanmış, 1917 yılında, zamanın Halkalı Ziraat Mektebi Alisi müdür vekili ve botanikçi olan Ali Rıza Erten yapmış olduğu teknik çalışmalar sonucunda 1924 tarihinde Rize’de çay yetiştirilmesi için meclisten onay almış, günümüz çay üretiminin temellerini de bu şekilde atılmıştır. Tarım mühendisi olan Zihni Derin, görev gereği gittiği Doğu Karadeniz Bölgesi’nde iklimin çay ve turunçgil yetiştirmek için elverişli olduğunu görmüş, 1924’te Rize bölgesinde fındık, çay ve turunçgil tarımını başlatmak için özel bir yasa çıkarılmasını sağlamış ve aynı yıl Rize’de Çay Araştırma Enstitüsünü kurmuştur.
#26
SORU: 1940’ta devlet desteği ile çaydaki gelişmeler nelerdir?
CEVAP: Çay üreticisine uygun koşullarda kredi vermiş, çay tarımı yapılmasına önce Rize’de, sonra Ordu, Giresun ve Trabzon’da izin verilmiş, dolayısıyla küçük atölyelerden fabrikaya geçiş 1947’de kurulan ilk fabrika, Rize Çay Fabrikası’yla olmuş ve üretim hızlanmıştır.
#27
SORU: Çay Türkiye’de en çok tüketilen kaçıncı içecektir?
CEVAP: 1900’lü yıllara kadar çayı tanımayan ve tam bir ‘kahve tiryakisi’ olan Türkiye’de çay, sudan sonra en sık tüketilen içecek hâline gelmiştir.
#28
SORU: Çay nasıl elde edilmektedir?
CEVAP: Çay, Camellia Sinensis adındaki bitkinin tepe tomurcuğu ve yapraklarının işlenmesi ile elde edilmektedir. İşlenme özelliği ile söz konusu bitkiden farklı çaylar elde edilmektedir.
#29
SORU: Çay türleri nelerdir?
CEVAP: Siyah çay, yeşil çay, beyaz çay, english breakfast, oolong çayı, kırmızı çalı çayı, darjeeling, vb.
#30
SORU: Yeşil çay türleri nelerdir?
CEVAP: Çin ve Japon yeşil çayı olarak ayrılmaktadır. Gyokuro, matcha, sencha, kamairicha, bancha, gunpower vb.
#31
SORU: Çay üretimi ve aşamaları nelerdir?
CEVAP: Dünyada farklı türlerde çaylar tüketilmektedir. Çay bitkisinden elde edilen yaprakların farklı üretim sürecinden geçirilerek elde edilen ürünler hazırlanış şekilleri ile kültürlerin damak zevklerine göre farklı içecekler elde edilmektedir.
#32
SORU: Çayın kalitesini belirleyen önemli faktörlerin başında ne gelir?
CEVAP: Toplama işlemi gelmektedir. Çay bahçelerinde toplanan çay yapraklarının bekletilmeden en kısa sürede fabrikalara ulaştırılması, çay yapraklarının canlılığını koruması ve taze hâlde üretime girmesi açısından önemlidir. Aksi hâlde çay yaprakları güneşten zarar görmekte ve dem kalitesi bozulmaktadır.
#33
SORU: Dünyada ve Türkiye’de en çok tüketilen siyah çay, toplandıktan sonra kaç aşamadan geçmektedir ve bunlar nelerdir?
CEVAP: 5 aşamadan geçmektedir. Bunlar; ? Soldurma ? Kıvırma ? Fermantasyon ? Kurutma ? Tasnif ve paketleme
#34
SORU: Soldurma nedir?
CEVAP: Yeni toplanmış çay yaprağı, %70-80 arasında değişen miktarda su içermektedir. Soldurma işlemiyle metal bir levhanın üzerine serilen çay yapraklarının suyu, metal levhanın altından üstteki çay yapraklarına ısı verilerek %30 azaltılmaktadır. Böylece çay bitkisi suyunu kaybettiği için yumuşamaktadır. Organik Siyah Çay Üretimi Soldurma işleminde verilen ısı miktarı ve soldurma süresi, çay yaprağının yapısına göre değişiklik göstermektedir.
#36
SORU: Fiziksel soldurma nedir?
CEVAP: Fiziksel Soldurma, yapraktaki su miktarının arzulanan seviyeye düşürülmesinin sağlanmasıdır. Solmuş çay yapraklarında su miktarının azalması nedeniyle hücre özsuyunun yoğunluğu artarken, yaprağın kırılmaksızın ağır ağır kıvrılıp bükülmesini ve aynı zamanda hücre özsuyunun yapraktan dışarı çıkmasını kolaylaştıran fiziksel bir ortam oluşmaktadır. Suyunun bir bölümünü yitiren yaprak hücreleri esnek bir durum kazanmakta ve bu şekildeki hücreler çay yaprağının kırılıp parçalanmasını engellemektedir. Yoğun hâle geçen hücre özsuyunun dışarı çıkması için yaprağın geçirgenliği artmaktadır. Kıvırma anında uygulanan basınç nedeniyle yapraktan dışarı çıkan hücre öz suyu ince bir tabaka hâlinde çay yapraklarına yapışmaktadır. Böylece siyah çayın nitelik kazanmasında çok önemli olan enzimler de yaprakların yüzeylerine iyi bir şekilde dağılmış olmaktadır.
#37
SORU: Kimyasal soldurma nedir?
CEVAP: Kimyasal solma hasattan hemen sonra başlamaktadır. Çaydaki su oranının arzu edilen seviyeye düşürülmesi birkaç saat içinde gerçekleşebilse de, hasat edilme ile başlayan katabolik değişimler zaman almaktadır. Oksijence zengin hava akımına maruz bırakılan yapraklarda, bu süre içinde büyük organik moleküller daha basit yapılara parçalanmaktadırlar.
#38
SORU: İster doğal yolla, isterse kontrollü şartlarda olsun soldurma işlemi kriterleri nelerdir?
CEVAP: Soldurma işlemi yaprağın tipine, yaprağın durumuna (ıslak ve kuru oluşu, zedelenmiş olup olmaması, vs), toplama standardına, serme kalınlığına, solmayı sağlayacak havanın sıcaklığına ve nem içeriğine, soldurma süresine bağlı olarak değişmektedir. Genel olarak hasat edilen yaprakta başlayan soldurma işlemi 14-20 saat sürerken sıcaklık 32°C’yi geçmemelidir.
#39
SORU: Kıvırma nedir?
CEVAP: Kıvırmanın temel amacı, soldurma işlemi sonrasında çay yapraklarının farklı makinelerde parçalanarak, ezilerek ve bükülerek bitki öz suyunu hücreden dışarı çıkarıp çay yapraklarının yüzeyine bulaştırmaktır. Kıvırma işlemiyle beraber çayda oksidasyon da başlamaktadır. Yaprak kıvrılırken aynı zamanda ağır ağır kıvrılıp parçalanmaktadır. Çay yapraklarının soldurulması ne kadar tek düze olursa, kıvırmadaki başarı da o kadar artmaktadır.
#40
SORU: Fermantasyon nedir?
CEVAP: Bu işlem, çay yaprağının havayla temas ederek, öz suyunun oksijenle yanması (oksidasyon) sebebiyle kararmasıdır. Oksidasyon ile birlikte çayda istenen renk, burukluk, parlaklık, koku ve aroma oluşması sağlanmaktadır. Bu, çayın kalitesini belirleyen kimyasal değişikliklerin olduğu aşamadır.
#41
SORU: Fermantasyon çayda hangi kriterin oluştuğu aşamadır?
CEVAP: Fermantasyon siyah çay üretiminde kalitenin oluştuğu aşamadır. Bu sebeple fermantasyon süresi, renk ve kalitenin optimum seviyeye ulaşmasıyla doğru ortantılıdır. Fermentasyon işlemiyle çay yaprağının yeşil rengi bakır kırmızıya dönüşür ve hoş bir tat oluşmaktadır. Ancak, süre aşılırsa, koyu dem rengi oluşmasına karşılık, çayın kalitesi düşmekte ve aroması azalmaktadır.
#42
SORU: Kurutma nedir?
CEVAP: Fermantasyon tamamlandığında çay yaprağında hâlen %45-50 oranında su oranı mevcuttur. Bu oran, kurutma işlemiyle %3-4 seviyelerine indirilmektedir. Kurutma işleminin amacı, çay yaprağını fırınlayarak oksidasyonu sonlandırmak, kazanılan özelliklerin yitirilmesine engel olmaktır. Bu da demleyip içtiğimiz çaya son şeklini vermek demektir. Fırına giren havanın sıcaklığı ve çay yaprağının fırında kalma süresi çayın üretim kalitesini belirleyen önemli faktörlerden biridir. Yüksek derecede ya da uzun süre fırınlanmış çay yaprağı yanarak aroma kaybına sebep olmakta ve tadı acılaşmaktadır.
#43
SORU: Tasnif ve paketleme işlemi nasıl gerçekleşir?
CEVAP: Kurutma işlemi tamamlandığında çay artık son aşamasını tamamlamış ve mamul hâline gelmiştir. Tasnif aşamasında fırından çıkan kuru çaylar elekten geçirilerek kalınlık ve kalitelerine göre ayrılmaktadır. Ayrılan çaylar daha sonra her bir ürün için farklı miktarlarda harmanlanarak paketlenmeye hazır hâle getirilmektedir. Paketleme aşamasında tasnif edilen çaylar, farklı ebat ve ağırlıkta ambalajlanmaktadır.
#44
SORU: Yeşil çay üretim kriterleri nelerdir?
CEVAP: Yeşil çay üretimi için genelde ufak yapraklı Çin çay çeşitleri, geniş yapraklı (Assam) çay çeşitlerinden daha uygundur. Japonya’da yeşil çay üretiminde, özellikle bu amaç için yetiştirilmiş bulunan Yabukita, Natsumidori, Tamamidori vb. çay çeşitlerinden toplanan yapraklar kullanılmaktadır. Yeşil çay üretimi için kaliteli yaş çay yaprağına ihtiyaç vardır. Siyah çayın işlenmesinde olduğu gibi yeşil çayın işlenmesinde de çay yaprağının standartlarına uygun toplanması büyük önem taşımaktadır. Nitelikli yeşil çay genç ve körpe çay yapraklarından yapılabilmektedir. Uygunsuz çaylarla piyasada istenen kalitede ve yüksek fiyatlarla alıcı bulan çaylar üretilememektedir.
#45
SORU: Çay yaprakları yeşil renklerini nasıl korumaktadır?
CEVAP: Yeşil çay üretimi, özellik ve işlenme yönünden siyah çay üretiminden farklıdır. Fabrikaya gelen yeşil çay yaprağı doğrudan kısa bir sure içinde yüksek sıcaklıkta şok soldurmaya tabi tutulmakta ve böylece tüm yükseltgenme enzimlerinin inaktif hâle geçmelerini sağlamaktır böylece çay yaprakları yeşil renklerini korumaktadır.
#46
SORU: Yeşil çayın toplandıktan sonra geçtiği aşamalar nelerdir?
CEVAP: ? Havalandırma ? Şoklama ? Soğutma-biriktirme ? Tasnif ? Cilalama
#47
SORU: Havalandırma nedir?
CEVAP: Havalandırma işlemi, hasat edilen ve yeşil çay üretimi için fabrikalara çekilen yaş çayın üretime alınmasında gecikme olduğu zamanlarda; çayların soğuk hava verilen teknelere alınıp, oksidasyona engel olunması için yapılmaktadır.
#48
SORU: Şoklama neden yapılır?
CEVAP: Çay yaprağının daha iyi kıvrılması ve sonraki aşamalarda okside olmasını önlemek amacıyla çayın içindeki enzimlerin uzaklaştırılması için yapılmaktadır.
#49
SORU: Soğutma-biriktirme nedir?
CEVAP: Buharlama özellikle şoklama yoluyla yapıldıysa, soğutma önem kazanır, gaye yaş yaprak cidarlarına yapışan suyun uzaklaştırılması gerekmektedir. Şoklanmış yapraklara 30°C civarında kuru hava verilmektedir. Yaş çayın kıvırmalarda eşit zamanda kıvrılması gerekmektedir. Eğer çay kısa bir müddette kıvırmalara verilmezse bazı çaylar Oolong çaya dönüşecektir. Bu duruma engel olabilmek için bir kıvırmalık olacak kadar yaş çayın birikeceği, kızışmanın olmayacağı soğutma-biriktirme aşamasının olması gerekmektedir.
#50
SORU: Soğutma-biriktirme aşamaları nelerdir?
CEVAP: ? Kıvırma: Şoklanan çaylar 15-20 dakika süreyle birinci kıvırma işlemine tabi tutulmaktadır. Burada ilk şekillenme oluşmaktadır. Kıvırmaların küçük olması tercih edilmektedir. ? II: Kurutma: Kıvırmadan alınan ve havalandırılmak üzere elenen çaylar giriş sıcaklığı 55°C olan klasik yaş çay fırınlarda kurutulmaktadır. Bu sıcaklık döner fırın kullanılıyorsa 80-90°C’ye kadar çıkabilmektedir. Burada amaç, çayın nem oranını *-25 dolaylarına indirmek, oksidasyonun başlamasına engel olmaktır. ? III: Kıvırma: Fırınlardan indirilen çaylar 20 dakika süreyle ikinci kıvırma işlemine tabi tutulmaktadır. Bu süre şekillenme isteğine göre bir müddet daha uzatılabilmektedir. ? IV: Kurutma: Kıvırma işleminden geçirilen çaylar, 70-75 kg’lık döner fırınlarda 110120°C sıcaklıkta 50-60 dakika süreyle kurutulmaktadırlar. Amaç, çaydaki nem oranını %-3-5 seviyelerine düşürmektir.
#51
SORU: Tasnif işlemi nasıl gerçekleşmektedir?
CEVAP: İlk aşamada çaylar lif tutucularından geçirilerek lif ve çöplerinden ayrılmaktadır. Daha sonra nevilerine ayrılmaktadır. Nevilere ayırma işlemi partikül büyüklüğüne göreden ziyade partikül ağırılığına göre yapılmalı bunun içinde winnower tipi ayırıcılar kullanılmalıdır. Çöp ve lif ayrımının soğutmadan üretim içinde yapılması, hatta lif alıcılarının bulunduğu bölümlerde ayrıca sıcak bir ortamın sağlanması, istenen sonuca götürecektir, tabi hepsi bir yana yeşil çay üretimine uygun ürün almak, uygun ürün almak için de uygun bir fiyat vermek gerekmektedir.
#52
SORU: Cilalama işlemi nasıl yapılmaktadır?
CEVAP: Elde edilen tüm nevi çaylar isteğe bağlı olarak cila makinelerinde sanayi pudrası ile cilalanabilmektedir. Yeşil çayın karakteristik lezzetine ulaşması 1 haftalık bir süreyi gerektirmektedir. Depolamanın 30-60 kiloluk kâğıt torbalarda, düşük rutubette 0-5°C’de olması istenmektedir. Son fırınlamadan ve tasniflemeden önce böyle bir süreye gerek duyulması daha iyi bir lezzet kazanılmanın yanı sıra daha bir uzun raf ömrünü elde etmek içindir.
#53
SORU: Siyah çay demlemede doğru zannedilen ya da önemsenmeyen püf noktalar nelerdir?
CEVAP: Çayı bekletilmiş ya da daha önceden kaynatılıp soğutulmuş suyla asla demlememek gerekmektedir. Kaynayıp soğumuş su, daha az oksijen barındırdığından çayın aromasını bozmaktadır. Çayın aromasını tam olarak yansıtması için en ideal malzeme porselen demliklerdir. Metal demlik kullanımından özellikle kaçınmak gerekmektedir. Çayı demlerken kullanılan suyun temiz ve kaliteli olması önemlidir. Musluk suyu yerine damacana ya da arıtılmış su kullanmak gerekmektedir. Suyun taze ve yumuşak olması, mineral ve oksijen oranının zengin olması lezzeti artıracaktır.
#54
SORU: Çayın kalitesinin bozulmaması için sağlanması gereken saklama koşulları nelerdir?
CEVAP: Çayı sıcak ve nemli ortamlardan özellikle uzak tutmak, mutfakta güneş görmeyecek bir yerde muhafaza etmek gerekmektedir. İyi işlenmiş siyah çaylar, vakumlu ambalajlarda ya da kapalı kutularda iki yıla kadar dayanabilmektedir. Çay, koyu renkli ve hava almaz bir kap içinde, rutubet tehlikesi olmayan bir yerde saklanmalıdır. Çayın haricî kokulardan etkilenmeyecek şekilde muhafaza edilmesi önemlidir. Çay keskin kokuları kolayca içine çekmekte ve bu da çayın kendi aromasının bozulmasına sebep olmaktadır.
#55
SORU: Çay dem kalitesinin bağlı olduğu kriterler nelerdir?
CEVAP: Çayın dem kalitesi sadece çayın kalitesiyle değil, aynı zamanda demleme şekline de bağlıdır. İyi çay demlemek için önemli olan çay demleme yönteminden ziyade, püf noktalarına dikkat etmek ve uygulamaktır.
#56
SORU: Çay demleme yöntemleri nelerdir?
CEVAP: ? Çaydanlıktaki su kaynatılırken içi boş demliği de çaydanlığın üzerine koyarak ısıtmak gerekmektedir. Su kaynadıktan sonra ocağın altını kapatmak ya da çaydanlığı ateşten uzaklaştırmak önemlidir. Çünkü suyun kaynaması oksijen kaybına sebep olduğu için uzun süre kaynamış suyla çay demlenmesi tavsiye edilmemektedir. Su en fazla 10 saniye kaynatılmalıdır aksi hâlde gereğinden fazla oksijen kaybetmektedir. Su kaynadıktan sonra çaydanlık ateşten alınmakta, 3- 4 dk bekletilmekte ve suyun ısının 75-85°C seviyelerine düşmesi beklenmektedir. Su ısısının düşürülmesi iyi çay demlemenin püf noktalarından biridir. Çünkü kaynayan suyla çay demlendiğinde çay haşlanmakta ve aromasını kaybetmektedir. ? Çay demlerken kullanılan diğer bir yöntemse, demleme esnasında, önce kaynatılıp biraz soğutulmuş suyun (75-85°C), demliğe dökülmesi ve ardından kullanılacak miktardaki çayın demlikteki bu suyun içine konmasıdır.
#57
SORU: Çay demleme ile ilgili diğer ayrıntılar nelerdir?
CEVAP: Kaynayarak oksijen kaybına uğramış suya tekrar oksijen kazandırmak için çayı demlerken suyu yüksek mesafeden hava ile temas sağlayarak çayın üzerine dökmek gerekmektedir. Ayrıca hâlâ sıcak olan suyu demliğin tek bir noktasından (üzerinde gezdirmeden) dökerek demlemek, böylece çayın haşlanmasını engellemek önemlidir. Çayı demledikten sonra demliği çaydanlığın üzerine oturtarak, kısık ateşte 12-15 dakika pişirmek gerekmektedir.
#58
SORU: Çay demlendikten sonra ne kadar zaman içinde tüketilmelidir?
CEVAP: Çay tamamen doğal bir ürün olduğu için, demlendikten sonra 20-25 dakika içinde mutlaka tüketilmelidir. 20-25 dakika sonra çay bayatlamakta, tadı acılaşmakta ve rengi koyulaşmaktadır. Bunu engellemek için; demlik içinde filtre kâğıdı ya da demleme süzgeci kullanılması önerilmektedir. Bunlardan biriyle çay demlenirse, çay demlendikten 20 dk sonra filtre kâğıdı ya da demlik süzgeci demliğin içinden alınarak çayın ömrü uzatılabilmektedir.
#59
SORU: Yeşil çay demleme yöntemleri nelerdir?
CEVAP: Yeşil çay demlemek için demliğe yetecek kadar kaynatılmış su konulmaktadır. Üzerine her bir bardak sıcak su için yarım çay kaşığı yeşil çay ilâve edilmekte, 2-3 dakika bekledikten sonra servis edilmektedir.
#60
SORU:
Çay hakkında çeşitli araştırmalar ne zaman yapılmaya başlanmıştır?
CEVAP:
Çayın bileşimindeki maddelerin antioksidan, antikarsinojenik, antiinflamatuvar ve güneş ışınlarına karşı koruyucu özelliklerinin olduğu anlaşılması ile birlikte konu hakkında çeşitli araştırmalar yapılmaya başlanmıştır.
#61
SORU:
Çay nedir, nasıl tanımlanır?
CEVAP:
Çay (Camellia Sinensis), çaygiller familyasından olup nemli iklimlerde yetişen ve tomucukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisidir.
#62
SORU:
Çayın ana vatanı neresidir?
CEVAP:
Çay için kesin olan Çin’in çayın ana vatanı olduğudur. Efsaneye göre; Çin’in ilk hükümdarlarından Shen Yung’un fermanları arasında sağlık açısından tüm suların kaynatılarak içilmesi bulunmaktadır.
#63
SORU:
Çaya bilimsel adı, "Camelia Sinensis” hangi yılda verilmiştir?
CEVAP:
Çaya bilimsel adı, Camelia Sinensis” 1753 yılında verilmiştir.
#64
SORU:
Türkiye, Japonya’dan getirilen çay tohumlarının ekilmesiyle birlikte hangi yıl çay ile tanışmıştır?
CEVAP:
Türkiye, çay ile 1787 tarihinde, Japonya’dan getirilen çay tohumlarının ekilmesiyle
birlikte tanışmıştır.
#65
SORU:
İşlenme özelliği ile Camella Sinensis bitkisinden üretilen farklı çay çeşitleri hangileridir?
CEVAP:
İşlenme özelliği ile söz konusu bitkiden farklı çaylar elde edilmektedir.
Bunlar; siyah çay, yeşil çay, oolong instant, beyaz çay ve benzeri bitkisel çaylar olarak çeşitlendirilebilir.
#66
SORU:
Asya’nın temel besin maddelerinden biri olan ve çay yaprağının daha küçük bir
türü ile hazırlanan çaya hangi isim verilmektedir?
CEVAP:
Yeşil çay: Asya’nın temel besin maddelerinden biri olan ve çay yaprağının daha küçük bir türü ile hazırlanır.
#67
SORU:
Uygun şekilde hasat edilen taze çay yaprağının ağırlıkça %75- 80´ini oluşturan suyun, uygun sıcaklıkta, kontrollü veya normal atmosfer şartlarında %60- 65
seviyesine kadar indirgenmesi işlemine hangi isim verilmektedir?
CEVAP:
Uygun şekilde hasat edilen taze çay yaprağının ağırlıkça %75- 80´ini oluşturan suyun, uygun sıcaklıkta, kontrollü veya normal atmosfer şartlarında %60- 65
seviyesine kadar indirgenmesi işlemine soldurma adı verilmektedir. Çay imalatındaki en önemli süreçlerden birisidir.
#68
SORU:
Dünyada ve Türkiye’de en çok tüketilen siyah çay, toplandıktan sonra kaç aşamadan geçmektedir?
CEVAP:
Dünyada ve Türkiye’de en çok tüketilen siyah çay, toplandıktan sonra 5 aşamadan geçmektedir.
#69
SORU:
Kıvırmanın temel amacı nedir?
CEVAP:
Kıvırmanın temel amacı, soldurma işlemi sonrasında çay yapraklarının farklı makinelerde parçalanarak, ezilerek ve bükülerek bitki öz suyunu hücreden dışarı çıkarıp çay yapraklarının yüzeyine bulaştırmaktır.
#70
SORU:
Fermentasyon işlemiyle çay yaprağının rengi hangi renge dönüşür?
CEVAP:
Fermentasyon işlemiyle çay yaprağının yeşil rengi bakır kırmızıya dönüşür ve hoş bir tat oluşmaktadır. Ancak, süre aşılırsa, koyu dem rengi oluşmasına karşılık, çayın kalitesi düşmekte ve aroması azalmaktadır.
#71
SORU:
Fermantasyon tamamlandığında çay yaprağında kaç oranında su oranı mevcuttur?
CEVAP:
Fermantasyon tamamlandığında çay yaprağında hâlen %45-50 oranında su oranı mevcuttur.
#72
SORU:
Yeşil çay üretimi için genelde hangi çay çeşidi, geniş yapraklı (Assam) çay
çeşitlerinden daha uygundur?
CEVAP:
Yeşil çay üretimi için genelde ufak yapraklı Çin çay çeşitleri, geniş yapraklı (Assam) çay çeşitlerinden daha uygundur
#73
SORU:
Ülkemizde 1990 yılı öncesi yeşil çay üretiminde hangi tip çay temel alınmıştır?
CEVAP:
Dünya da bilinen temelde iki tip yeşil çay üretimi olup, bunlar Japon ve Çin metodu yeşil çay üretimleridir. Ülkemizde 1990 yılı öncesi yeşil çay üretiminde Çin
metodu temel alınmıştır.
#74
SORU:
Çayın şoklanması işleminin amacı nedir?
CEVAP:
Çay yaprağının daha iyi kıvrılması ve sonraki aşamalarda okside olmasını önlemek amacıyla çayın içindeki enzimlerin uzaklaştırılması için yapılmaktadır.
#75
SORU:
Eğer çay kısa bir müddette kıvırmalara verilmezse bazı çaylar hangi çeşit çaya dönüşür?
CEVAP:
Yaş çayın kıvırmalarda eşit zamanda kıvrılması gerekmektedir. Eğer çay kısa bir müddette kıvırmalara verilmezse bazı çaylar Oolong çaya dönüşecektir.
#76
SORU:
Çayın aromasını tam olarak yansıtması için demlemede kullanılan en ideal malzeme hangisidir?
CEVAP:
Çayın aromasını tam olarak yansıtması için en ideal malzeme porselen demliklerdir.
#77
SORU:
Çayın tadını etkileyen faktörler hangileridir?
CEVAP:
Kaliteli çay içmenin ilk şartı, elbette kaliteli çay kullanmaktır. Demlemenin öncesinde kullanılan malzemeler ve çayın saklanma koşulları da çayın tadını etkileyen faktörler arasında yer almaktadır.
#78
SORU:
Çayın muhafaza edilmesinde nelere dikkat edilmesi gerekmektedir?
CEVAP:
Çayı sıcak ve nemli ortamlardan özellikle uzak tutmak, mutfakta güneş görmeyecek bir yerde muhafaza etmek gerekmektedir.
#79
SORU:
Çay tamamen doğal bir ürün olduğu için, demlendikten sonra kaç dakika içinde
mutlaka tüketilmelidir?
CEVAP:
Çay tamamen doğal bir ürün olduğu için, demlendikten sonra 20-25 dakika içinde
mutlaka tüketilmelidir.
#1
#2
#3
#4
#5
#6
#7
#8
#9
#10
#11
#12
#13
#14
#15
#16
#17
#18
#19
#20
#21
#22
#23
#24
#25
#26
#27
#28
#29
#30
#31
#32
#33
#34
#35
#36
#37
#38
#39
#40
#41
#42
#43
#44
#45
#46
#47
#48
#49
#50
#51
#52
#53
#54
#55
#56
#57
#58
#59
#60
#61
#62
#63
#64
#65
#66
#67
#68
#69
#70
#71
#72
#73
#74
#75
#76
#77
#78
#79