Afete Müdahale Planı (AMP), genel tanımla, afete zamanında, hızlı, etkili ve sonuç alıcı müdahalenin yapılabilmesi için hazırlanan; müdahale aşamaları, yönetim sistemi, yönetim ekibi, yöne­tim merkezi, yönetim araçları ile ilgili işleyiş, stan­dart ve kuralları kapsayan kılavuz dokümandır.

Afete müdahalede temel kurumsal paydaşlar, kendine özgü rolleri, karşılıklı ilişki ve faaliyet bütünlüğü çerçevesinde, önceden belirlenmiş koordinasyon ve işleyiş ilkeleri temelinde hareket etmektedirler.

Afete müdahalede kurumsal paydaşlar, esas olarak:

• Merkezi Yönetim

• Yerel Yönetimler

• Özel sektör kurum ve kuruluşları

• Akademik kurum ve kuruluşlar

• Sivil toplum kuruluşları

• Ortak çalışmalar çerçevesinde uluslararası kurumlardır.

Halk ise bir çatı altında organize olmuş düzenli ve örgütlü bir oluşum olmadığından afete müdahalede kurumsal paydaşlardan biri değildir. Doğru cevap A'dır.

Zarar azaltma uygulamalarının önem kazandığı yeni stratejinin tartışıldığı uluslararası organizasyon ve çalışmaların ortak noktalarını beş temel başlık altında toplamak mümkün olacaktır;

• Güçlü bir kurumsal yapı oluşturularak, afet risklerinin ve zararlarının azaltılmasının ulusal ve yerel öncelik haline getirilmesinin
  sağlanması.
• Afet risklerinin tanımlanması, değerlendirilmesi, izlenmesi ve erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi yolu ile zarar azaltma çalışmalarının organize edilmesi.
• Zarar azaltma anlayışının toplumsal düzeyde yerleşmesi için her düzeyde dirençlilik ve güvenlik kültürünün inşa edilmesi amaçlı eğitim, yenilik ve bilgi üretilmesi ve kullanılması.
• Risk faktörlerinin arkasındaki nedenlerin azaltılması yolu ile zarar azaltma çalışmalarının temel prensibinin gerçekleştirilmesi.
• Zarar azaltma uygulamalarının sürdürülebilir ve başarılı olması için afetlere her düzeyde etkin cevap verebilen kapasiteyi oluşturacak afet hazırlıklarının güçlendirilmesi

İhtiyaç değerlendirmede öncelikle yanıt aranacak temel sorular: 

• Neye ihtiyaç var? 

• Ne kadar ihtiyaç var? 

• Ne zaman ihtiyaç var? (Acil olup olmadığı) 

• Nerede ihtiyaç var?

Halkın katılımı: Sürdürülebilirliğin katılımcılık ilkesi, meydana gelecek değişikliklerden etkilenecekleri de sürecin içerisine katarak tamamlanabilir. Doğru cevap A.

Hızlı kentleşme, sanayileşme ve iklim değişikliğinin olumsuz etkileri ile birlikte dünyada afet tehlikelerine maruz alanların, nüfusun ve ekonomik varlıkların artması; özellikle kalkınmakta olan ülkelerde mevcut tehlikelerle başa çıkmada fiziksel, ekonomik ve sosyal kapasite ve kaynakların yetersizliği, afet türüne göre ve yeni tehlikelerle baş etme kapasitelerinin yeterince geliştirilememesi, yaşanan afetlerin yol açtığı ağır kayıplar ülkeleri afetlerle ilgili önlemler almaya yöneltmiştir. Doğru cevap E'dir.

Hayat kurtarma ve koruma bakımından en kritik saatlerde ilk müdahaleyi yapanlar, kendileri de afetzede olduğu halde söz konusu yerleşimde yaşayan kişilerdir. Bu durum afete birey ve toplum olarak hazırlığın, zarar görebilirlikleri yüksek topluluk ve alanlardan başlayarak, günlük hayat içerisinde yaygınlaştırılmasının önemini vurgulamaktadır. Okul, işyeri, mahalle ve yaygın eğitim ortamlarından başlayarak afet ve acil durumlarda ilk müdahale, kendine ve çevredekilere yardım, temel ilk yardım ve afette güvenli davranış eğitimlerinin geliştirilmesi ve tekrarlanması sürekli gündemde olmalıdır. Doğru cevap A'dır.

Zarar azaltma aşaması faaliyetleri şu şekilde sıralanabilir:

Afete hazırlık, acil müdahale, rehabilitasyon ve iyileşmeyi hızlandıran, hızlı, etkili ve zamanında müdahale kolaylaştıran faaliyetler bütünüdür ve bir afetin/ felaketin yaşam üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için topluma dayalı kapasite geliştirme yaklaşımını benimser. DPTP, 2000’e göre kapsamlı bir afete hazırlık stratejisi aşağıdaki unsurları içermelidir:

• Tehlike, risk ve zarar görebilirliğin değerlendirilmesi,

• Hazırlık planları,

• Müdahale yöntem ve stratejileri,

• Koordinasyon,

• Bilgi yönetimi,

• Erken uyarı sistemleri,

• Kaynak yönetimi,

• Eğitim ve tatbikatlar,

• Topluma dayalı afet hazırlığı

Doğru cevap B'dir.

İhtiyaç duyulan konularda mevzuat degisikligi için yapılacak çalısmalar, TAMP hazırlık aşaması faaliyetlerinin entegrasyon sürecine ait adımlarındandır. Cevap A'dır.

TAMP kapsamında ulusal düzeyde koordinasyon birimleri olarak, Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu.AADYK bakanlardan oluşmaktadır.

Afetten etkilenen nüfusun hayatta kalabilmesi ve varlığını sürdürebilmesi için gereken öncelikli adımların ve önlemlerin gerçekleştirildiği acil müdahale (acil yardım, insani yardım) aşamasından sonra, erken (ön) iyileştirme aşaması günlük hayatın afet öncesindeki olağan akışı olmasa da yeni koşullarda normalleşmesine, istikrar kazanmasına yardımcı bir geçiş dönemini oluşturmaktadır. Bu geçiş döneminde, bir yandan acil temel ihtiyaçlar karşılanırken ve ön iyileştirme önlemleri gerçekleştirilirken, aynı zamanda orta ve uzun dönemde gerçekleştirilecek, kalıcı, sürdürülebilir, kalkınmayı destekleyen iyileştirme uygulamaları için de başlangıç adımlarının oluşturulması söz konusudur. Doğru cevap D seçeneğidir.

Devlet afet yönetim sisteminin alt yapısını oluşturma konusunda tek yetkili ve nihai sorumlu olmakla birlikte tek aktör olmak zorunda değildir: Devlet afet yönetimine ilişkin tüm görevleri kendisi yerine getirmeyebilir, gerekli görülen durumlarda devlet dışı aktörleri görevlendirebilir. Doğru cevap B'dir.

Afetin hemen ardından ilk 72 saat içinde, olay yerinde acil müdahale yaşamsal önemdedir. Afeti yaşayan birey ve toplulukların etkilenme dereceleri ve şekilleri, karşı karşıya oldukları sorunlar ve ihtiyaçları, afet bölgesinde çalışan yerel kurumlar, mevcut yerel kaynaklar, sürdürülebilen hizmetlerin durumu zaman kaybetmeden belirlenmelidir.

Satın Alma ve Kiralama HG: Afet ve acil durumlarda temini gerekli acil ihtiyaçları satın almak, kiralamak veya el koymak; afet bölgesinde yerel kaynaklardan temin edilemeyen ihtiyaçların satın alma ve kiralama hizmetlerini yapmak. Doğru cevap C'dir.

Özellikle bölgede, insan yerleşimleri üzerinde yıkıcı etkiler yaratan ve insanlara, yapılara, çevreye zarar veren bu depremlerin önümüzdeki yıllarda da tekrar edeceği bilinen bir gerçektir. Bu durumda, eğer depremlerin yeniden meydana geleceği ve hangi bölgelerde olacağı bilinebiliyorsa insan yerleşimlerini ve toplulukları deprem etkileri karşısında dirençli kılabilecek yaklaşımlar da üretilmelidir. Dolayısıyla bizler
aslında iki deprem arasındaki periyodda yani zaman diliminde yaşadığımız gerçeğini göz önünde bulundurmalıyız. Bu sebeple, söz konusu periyodu en iyi şekilde değerlendirmek ve olası deprem zararlarını azaltacak yaklaşımları geliştirerek uygulamak gerekmektedir.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) görevleriyle ilgili konularda kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, yerel yönetimler, Türkiye Kızılay Derneği ve konu ile ilgili diğer sivil toplum kuruluşları, özel sektör ve uluslararası kuruluşlar ile işbirliği ve koordinasyonu sağlamakla yetkilidir.

Koordinasyon birimi olarak, Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu (Bakanlar), Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu (AADKK) (Müsteşarlar), İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi (AADYM) , Bakanlıklar Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezleri (BAADYM’le), İl Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu (İAADKK) ve İl Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi (İAADYM’ler) görev yapar (TAMP, 2014). 9 Temmuz 2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 703 numaralı Kanun Hükmünde Kararnameye göre 5902 sayılı kanunda bazı değişiklikler yapılmıştır. Buna göre Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu ve Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu kaldırılmıştır. Doğru cevap B'dir.