Yeni personelin işini ve kurumunu sevmesi bu programların başarısına bağlıdır. Bir işe alıştırma programında genelde şu süreç izlenir:

• Kurumun tanıtımı: Kurumun yaşam öyküsü, örgüt yapısı, yönetim basamakları, ürün çeşitleri ve üretim süreci, politikaları, disiplin sistemi, güvenlik düzenlemeleri vb. konular personele anlatılır.

• Personel haklarının açıklanması: Ücreti oluşturan faktörler ve hesaplama yöntemi,ücret ödeme günleri, izinler, çalışma saatleri ve mola süreleri, eğitim olanakları, sigorta düzenlemeleri, emeklilik hakları, danışma ve rehabilitasyon programları vb. konular aktarılır.

• İşle ilgili bilgilerin aktarımı: Yapılacak işin amacı, konumu, diğer işlerle ilişkisi, çalışma yeri tanıtımı, işi oluşturan görevler ve işin gerektirdiği yetki ve sorumluluklar açıklanır.

• Tanıştırma: Yeni personel, ilgili yöneticilerle iş arkadaşlarıyla, eğitim personeliyleve personel danışmanlarıyla tanıştırılır.

İnsan kaynağının performansının düşük olmasının başlıca nedenleri;

• İşe uygun olmayan elemanların organizasyonda istihdam edilmesi,

• Yetersiz eğitim ve işin gerektirdiği bilgi, beceriye ve olumlu tutuma sahip olmama,

• Yetersiz takdir ve ödüllendirme,

• Açık olmayan iş tanımları,

• Aşırı stres,

• Gelişme ve ilerleme olanaklarının yetersizliği,

• Çalışanlara her şeyden önce “insan” olarak değer vermeme,

• Yetersiz iş emniyeti,

• Yetersiz donanım, araç, gereç vs.

• Aşırı iş yükü,

• Şahsi ve ailevi sorunlar (evlilik, çocuk, hastalık vs.),

• Maddi sorunlar,

• Duygusal ve ruhsal sorunlardır.

Çalışma ortamı, yetki ve sorumluluk sahibi olma, iş emniyeti, ücret, işte ilerleme/yükselme imkânı, yenilik ve yaratıcılık ihtiyacı, arkadaşlık-dostluk ilişkileri, yöneticilerle olan iletişim gibi unsurlar bireylerin çalıştıkları kurumda önemsedikleri ve görmek istedikleri değerlerdir. Bu değerlerin önem ve öncelik sırası insanların kişilik özelliklerine ve içinde bulundukları ortama göre değişir.

• Yetki ve sorumluluk devri: Kurumda çalışanlara yetki ve sorumluluk devredilmesihâlinde bunun motivasyonel etkisi çok güçlü olur. Kişiler elde edecekleri başarının kendilerine ait olduğuna inanırlar. Aynı şekilde başarısızlığın faturasının da yine kendilerine çıkacağına inanırlar.

• Etkin iletişim: Kurumda yönetici ve çalışanlar arasında etkin iletişim olması insanları daha fazla çalışmaya sevkeder. Etkin iletişim, emir-komuta ilişkisi olmaksızın tüm kurum çalışanlarının yakın iletişimde bulunmaları, sahip oldukları bilgiyi paylaşmaları ve sorun çözme konusunda birbirlerinden destek ve yardım alabilmeleri demektir.

• Çalışma yaşamının kalitesi: İş yerinde çalışma koşullarının sağlıklı ve emniyetli olması, sosyal imkânlarının yeterli olması, spor-kültür-sanat vs. faaliyetlere kurumda yer verilmesi, emeklilik imkânların iyi olması vs. Çalışma yaşamı kalitesinin iyi olduğu kurumlarda daha yüksek bir motivasyonel etki görülebilir.

• Kariyer geliştirme: Kurumda kişilerin mesleklerinde kendilerini geliştirebilmelerive yükselme olanaklarının mevcut olması son derece önem taşır.

• Eğitim olanakları. Kurumda çalışanların bilgi ve beceri düzeylerini artırmak içinuygulanacak olan eğitim ve seminerlerin motivasyonel etkisinin yüksek olduğu söylenebilir.

• Takdir ve ödüllendirme: Kişilerin yaptıkları işlerin takdir edilmesi ve bu işlerininsonucunda maddi olarak ödüllendirilmeleri önem taşır. Yüksek ücret vermek tek başına yeterli değildir. Kurumda daha fazla çalışan kişileri ayrıca ödüllendirmek, yenilik ve yaratıcılığı teşvik etmek için kurumda ödüllendirme sisteminin var olması gerekir.

Takdir konusunda kurumda yapılabilecekler;

• Kurumda çalışanlara özel başarıları dolayısıyla sertifika ve/veya plaket verilmesi,
• Belirli yıl hizmet veren çalışanlara sertifika ve/veya plaket verilmesi,
• Kurs ve seminer programlarını başarıyla tamamlayanlara sertifika verilmesi,
• Kurum içerisinde oluşturulmuş olan proje ve çalışma gruplarının yaptıkları çalışmaları üst ve orta kademe yöneticilere sunabilme imkânlarının yaratılması,
• Kurumda üstün başarı gösteren kimselerin tüm çalışanlara duyrulması,
• Kurumda kayıp ve israfları önleyen bölümlere veya kişilere teşekkür mektuplarının yazılmasıdır.

Sosyal hizmet kurumlarında çalışanlar tüm kurumlarda çalışanlar gibi alanlarında yetkin olmalıdır. Bununla birlikte;

• İnisiyatif alabilme
• Analitik düşünebilme
• Etkili iletişim kurabilme
• Yaratıcılık
• Ekip çalışmasına yatkınlık
• Güvenilirlik
• Örgüte bağlılık
• Stres altında çalışabilme ve üretebilme
• Öz güven ve
• Çatışma çözme gibi yetkinlikler ön plandadır.

Sosyal çalışmacıların mesleki rolleri;

• Bağlantı Kurucu Rolü: Sosyal çalışmacı müracaatçının durumunu ve kaynaklarını değerlendirme, havale etme, hizmet sunum sistemleri arasında bağlantı kurma ve bilgi verme işlevi,

• Savunucu Rolü: Sosyal çalışmacı müracaatçı veya vaka savunuculuğu, sınıf savunuculuğu işlevi,

• Öğretici Rolü: Sosyal çalışmacı toplumsal ve günlük yaşam becerilerinin kolaylaştırılması, temel koruma işlevi,

• Danışman Rolü: Sosyal çalışmacı psiko sosyal değerlendirme ve teşhis, dengeyi korumaya yönelik bakım, sosyal tedavi, uygulamanın değerlendirmesi işlevi,

• Vaka Yöneticisi Rolü: Sosyal çalışmacı müracaatçının belirlenmesi ve yönlendirilmesi, müracaatçının değerlendirilmesi, hizmet ve tedavi planlaması, bağlantılandırma ve hizmetlerin eş güdümü, takip ve hizmet sunumu gözleme, müracaatçının desteklenmesi işlevi,

• İş Yükü Yöneticisi Rolü: Sosyal çalışmacı çalışma planı hazırlama, zaman yönetimi, kalitenin sürdürülmesini gözleme, bilgi işleme işlevi,

• Personel Geliştiricisi Rolü: Çalışanların oryantasyonu ve eğitimi, personel yönetimi, süper vizyon, konsültasyon işlevi,

• Yönetici Rolü: Yönetim, kurum içi ve dışı eş güdüm, politika ve program geliştirme ve program değerlendirme işlevi,

• Sosyal Değişme Ajanı Rolü: Sosyal sorunların ve politikaların analizini yapma, toplumun ilgisini harekete geçirme ve sosyal kaynakların geliştirilmesini sağlama işlevi,

• Profesyonel Rolü: Kendini değerlendirme, kişisel ve mesleki gelişim ve sosyal hizmet mesleğinin güçlendirilmesi işlevleri olarak sıralanmaktadır.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğünün görev ve sorumlulukları şunlardır:

• Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge, plan, program ve emirlerle kendilerine verilen görevleri yapmak, görev alanındaki kuruluşları incelemek, koordine etmek, denetlemek, ihtiyaçlarını belirlemek, hizmetlerin daha iyi yürütülmesi ve geliştirilmesi için kendi yetkisi dâhilinde olanları yapmak, olmayanlar için üst makama teklifte bulunmak,

• Müdürlüğün iç bünyesinde gerekli iş bölümünün yapılmasını ve hizmetlerin en iyişekilde yürütülmesini sağlamak,

• Görev alanına giren konularda istenilen bilgilerin ilgili makamlara zamanındaulaşmasını sağlamak,

• Korunmaya, bakıma, yardıma muhtaç çocuk, genç, özürlü, yaşlı kişi, aile ve gruplar ile sosyal hizmetlere ihtiyaç duyan diğer kişileri belirlemek, başvuranları incelemek, değerlendirmek ve gerekli işlemleri yapmak,

• Çocuk Yuvaları ve Yetiştirme Yurtlarında korunmakta olan ve öğrenime devameden çocuk ve gençlerin eğitim ve öğrenim düzeylerinin yükseltilmesi ve başarılı olmaları ile bir meslek ve sanat sahibi olabilmeleri için her türlü önlemleri almak,

• Sosyal hizmetlerin; ihtiyaç gruplarına etkin, verimli ve zamanında sunulabilmesiiçin gerekli plan ve programları yapmak ve uygulamayı sağlamak,

• Sosyal hizmetin mesleki yöntemlerini kullanarak özel eğitim, rehberlik ve danışmanlık hizmetine ihtiyaç duyan kişi ve grupların sorunlarının çözümüne yardımcı olmak,

• Kuruluşlarımızda bakım ve korunma altında bulunan kişilerin zihinsel ve bedensel yönden sağlıklı gelişmelerini sağlamak, boş zamanlarını yararlı bir şekilde değerlendirmelerine yardımcı olmak amacıyla sosyal, kültürel ve sportif etkinliklerde bulunmak, buna ilişkin tesislerin kurulması için gerekli çalışmaları yapmak, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile iş birliği içinde bulunmak,

• İl ve ilçe sınırları içinde kadınlara yönelik sorunların çözümü için sosyal hizmet felsefesi doğrultusunda rehberlik ve danışmanlık hizmetleri sunmak ve bu hizmetlerin geliştirilmesini sağlamak,

• Kurum dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel kişilerince 2828 sayılı Kanun kapsamına giren sosyal hizmet kuruluşlarının kurulması, teşvik edilmesi, açılış izinlerinin verilmesi, varsa ücretlerinin belirlenmesi ve uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile bu kuruluşların hizmet ve personel standartları konularında yetki ve sorumlulukları çerçevesinde gerekli işlemleri yapmak,

• Sosyal hizmetlerin tanıtımı ile halkın gönüllü katkı ve katılımını kurum hizmetlerine kanalize edici çalışmalar yapmak,

• Sosyal hizmetlerle ilgili uygulamalar, ihtiyaçlar ve gerek görülen diğer konularda istatistiki bilgilerin toplanması, değerlendirilmesi ve ilgili makamlara zamanında gönderilmesini sağlamak,

• İl Müdürlüklerinde görevli her personel için bilgi defteri ve dosya düzenlemek, bu konuda alt ve üst birimler ile Genel Müdürlük arasında koordinasyonu sağlamakve personel ihtiyacını makama bildirmek,

• Sicil Amirleri Yönetmeliği gereğince alt birimlerde görevli personelin sicil işlemlerini zamanında sonuçlandırmak,

• Personelin terfi, disiplin ve emeklilik işlemlerini konu ile ilgili mevzuat hükümlerine göre yapmak,

• Aday memurların asalet işlemlerinin zamanında yapılması için gerekli tedbirleri almak ve ilgili makama teklifte bulunmak,

• Personelin iş verimini artırmak, moral gücünü yükseltmek üzere eğitim ve sosyal amaçlı tesislerin açılması için gerekli çalışmaları yapmak ve ilgili makamlara teklifte bulunmak,

• İl Müdürlükleri ve bağlı kuruluşların bütçe tekliflerini Genel Müdürlükçe belirlenen esaslar doğrultusunda ve istenilen zamanda hazırlayıp Genel Müdürlüğe göndermek,

• Kurum ve kuruluşlara yapılan ayni-nakdî bağışların belirlenen esaslar doğrultusunda kullanılmasını sağlamak,

• Kuruluşların yangın, sabotaj, doğal afetler gibi durumlara karşı korunması için gerekli tedbirleri almak,

• Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge, plan, program ve emirlerle verilen diğer görevleri yapmak.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bünyesinde çalışan sosyal çalışmacının görev, yetki ve sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir:

• Korunmaya muhtaç çocuklar, özürlüler, yaşlılar ile sosyal yardıma ihtiyaç duyan kişi ve ailelere uygulanacak sosyal hizmet yöntem ve tekniklerini belirlemek ve mesleki çalışmalarda bulunmak,
• Sosyal hizmete ihtiyaç duyan kişi ve aileler hakkında akademik eğitim sürecinde öngörülen yöntem ve tekniklere göre inceleme yapmak ve sosyal inceleme raporu düzenlemek,
• Kişi ve aileler hakkında gizlilik prensibi içerisinde düzenlenen sosyal inceleme raporlarını bu kişi ve ailelerin sorunlarının çözümü amacıyla ilgili makama sunmak,
• Sorunların çözümü amacıyla müracaatçılardan istenilen bilgi ve belgeler ile müracaatçı için hazırlayacağı sosyal inceleme raporlarının özel dosyalarda gizlilik prensibine bağlı kalınarak korunmasını sağlamak,
• Korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç çocuk, kadın, yaşlı ve özürlülerin belirlenmesi, bunların korunması, bakımı, yetiştirilmesi ve rehabilitasyonlarını sağlamak üzere “Sosyal Kişisel Çalışma” ve “Sosyal Grup Çalışması” yöntemleri aracılığıyla gerekli mesleki uygulamaları gerçekleştirmek ve kendi kendilerine yeterli hâle gelmelerine yardımcı olmak,
• Görevli olduğu il ve ilçe sınırları içinde sosyal hizmet alanına giren konularda inceleme ve araştırmalar yapmak,
• İl ve ilçelerin sosyo-ekonomik ve kültürel yönden geri kalmış bölgelerinde “Toplumla Çalışma” yöntemini uygulayarak halkın aktif katılımını sağlamak ve yerel kaynaklardan faydalanarak toplumsal sorunların çözümüne yardımcı olmak,
• Aile danışma ve rehberlik hizmetleri ile kadın ve aile sorunlarının çözümünde mesleki çalışmalarda bulunmak,
• Sosyal hizmet kuruluşlarınca uygulanan hizmet programlarının teknik yönlerine ilişkin değerlendirmeleri yapmak, geliştirilmesini sağlayıcı önerilerde bulunmak,
• Sosyal hizmet alanına giren konularda toplum bilincinin geliştirilmesi ve toplumun eğitilmesi çalışmalarını yürütmek,
• Görevli olduğu İl Müdürlüğünün yıllık çalışma programının hazırlanması ve uygulanmasında görev almak,
• Sosyal hizmet ve sosyal yardım amaçlı kurulan ve kurulacak olan dernek, vakıf gibi gönüllü kuruluşlara rehberlik etmek,
• İl Müdürü tarafından verilen mesleği ile ilgili diğer görevleri yapmaktır.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bünyesinde çalışan psikoloğun görev, yetki ve sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir:

• İl Müdürlüklerince yapılacak olan çeşitli faaliyetlerde mesleki formasyonunun gerektirdiği çalışmalarda bulunmak,
• Sosyal hizmet alanında diğer meslek grupları ile birlikte eşgüdüm içinde çalışarak İl Müdürlüğünce verilen görevleri yapmak,
• Görevli olduğu İl Müdürlüğünün yıllık çalışma programlarının hazırlanması ve uygulanmasına katkıda bulunmak,
• Kuruluşlarda uygulanacak psiko sosyal gelişim ve eğitim programlarının hazırlanmasına katkıda bulunmak, rehberlik etmektir.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının illerdeki temsilcisi Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleridir. İl müdürlükleri, il müdürlüğü ve çocuk yuvası, çocuk gençlik merkezi, çocuk evi, çocuk yetiştirme yurdu, çocuk ilk kabul müdahale ve değerlendirme birimi, huzurevi, yaşlı yaşam evi, yetişkin zihinsel engelli kadınlar bakım ve rehabilitasyon merkezi, kadın konukevi, kadın ilk kabul birimi, sosyal hizmet merkezi gibi bağlı kuruluşlardan oluşur. Ayrıca il müdürlüklerinde toplumda dezavantajlı olan kesimlere danışma, yönlendirme, koruma, bakım ve rehabilitasyon hizmetleri, sosyal yardım hizmetleri ile birlikte koruyucu ve önleyici hizmetlerde verilmektedir.