Enerji birimi olarak Uluslararası Birimler Sisteminde (SI) Jul kullanılmaktadır ancak beslenme uzmanları tarafından besin maddelerinin içerdiği enerjiyi belirtmek için jul yerine kalori birimi tercih edilmektedir. Kalori (cal) normal atmosfer basıncı (1 atm ) altında bir gram saf suyun sıcaklığını 14,5 °C den 15,5 °C sıcaklığına bir derece artırmak için gerekli olan enerji miktarı olarak tanımlanabilir. Ancak insanın ihtiyaç duyduğu enerji miktarları kalori birimi cinsinden çok büyük değerlerdedir. Kullanımı daha rahat olması nedeniyle kalori yerine bir kilogram saf suyun sıcaklığını bir derece artırmak için gerekli enerji miktarı olan kilokalori (kcal) birimi kullanılmaktadır.

Enerji bir sistemin iş yapabilme kapasitesidir. Enerji mekanik, ısıl, kimyasal, manyetik ve nükleer enerji gibi çeşitli formlarda bulunabilir. Evrendeki toplam enerji sabittir ve enerji bir formdan başka bir forma dönüştürülebilmektedir. Ancak enerji, ne yok edilebilir ne de yoktan var edilebilir. Enerjinin korunumu yasasını oluşturan bu olay ısı, sıcaklık, iş ve enerji arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim dalı olan termodinamiğin birinci yasası olarak da adlandırılır.

Enerjinin yoktan var olmamasına ve farklı bir forma dönüşümüne ototrof yani kendi besinlerini sentezleyebilen canlılar olan bitkilerin içerdikleri klorofiller sayesinde güneş ışınlarındaki enerjiyi kimyasal enerji olarak organik bileşiklerde depolaması fotosentez olarak bilinir. Fotosentez ışık enerjisi ve fotosentetik pigmentler ile basit inorganik bileşiklerden organik bileşikler üretilmesini sağlar. Fotosentezi bitkilerin yanı sıra algler ve bazı mikroorganizmalar da gerçekleştirirler. Fotosentez sırasında ortamdan su ve karbondioksit alınırken aynı zaman da ortama oksijen verilir.

Canlılarda maddelerin uğradığı tüm kimyasal değişiklikler metabolizma olarak tanımlanır. Bu değişiklikler anabolizma (sentez) ve katabolizma (yıkım) olmak üzere iki çeşittir. Metabolizmanın amacı;

• Enerji yönünden zengin organik bileşikleri enerjisi düşük ürünlere doğru yıkarak enerjiyi serbest bırakmak,

• Enerji yönünden zengin depo maddelerinin sentezini yapmak,

• Organizmaya dışarıdan giren veya metabolizma olayları sırasında oluşan zehirli maddeleri zehirsiz hale dönüştürmektir.

Kovalent bağlar, hidrojen bağları ve yüksek enerjili fosfat bağlarıdır.

Yüksek enerjili fosfat bağlarını göstermek için “~” işareti kullanılır. ATP, A-PO4 ~PO4 ~PO4 şeklinde gösterilebilir. ATP’den bir fosfat kökü ayrıldığı zaman 1 gram molekül başına 7.3 kcal enerji açığa çıkar. Bu esnada ATP adenozin difosfat (ADP)’ye dönüşür. Bu dönüşüm sırasında ortaya çıkan serbest enerji vücut ısısının korunması, kasların kasılması gibi fonksiyonların gerçekleşmesi sırasında kullanılır. Hücre içinde ADP’ye bir fosfat kökü eklenerek tekrar ATP’ye dönüşümün gerçekleşmesi mümkündür.

Besinlerin içeriğinde karbonhidrat, protein, yağlar gibi makro besin ögeleri; vitaminler ve mineraller gibi mikro besin ögeleri bulunur. Ortalama değerlere göre insanlarda temel enerji kaynağını %50 karbonhidrat, %25 protein ve %25 yağ oluşturur. Karbonhidrat, protein ve yağların sindirimi sonucunda vücut dört farklı besin ögesi elde etmiş olur. Bunlar karbonhidratlardan glukoz, proteinlerden aminoasitler, yağlardan gliserol ve yağ asitleridir. Bu temel dört besin ögesi kan dolaşım sistemine girer ve enerji metabolizması bu ögelerle başlar.

Bir sabit hacim kalorimetresi olan bomba kalorimetresinde ölçüm izole bir sistem içine yerleştirilmiş bomba denen tepkime kabı içerisinde belli bir ağırlığa sahip besin maddesinin tamamen yakılması sonucu meydana gelen ısıdaki artışın tespit edilmesi prensibine göre yapılır. Bomba, ölçümü yapılacak besin maddesi ve oksijen ile basınç altında doldurulur ve besin-oksijen karışımı ince bir telin elektriksel olarak ateşlemesi ile yakılır. Bu yanma olayı sonucunda izole sistem içindeki suyun sıcaklığındaki artışın belirlenmesi ile besin maddesinin içermiş olduğu toplam enerji miktarına ulaşılmaktadır.

Bu besin ögelerinin vücutta verdiği enerji daha azdır. Bunun en önemli sebeplerinden biri tüketilen besinlerin tamamının sindirim sisteminden emilememesidir. Ortalama olarak proteinlerin %92’si, yağların %95’i, karbonhidratların ise %97’si sindirilerek emilebilir. Kalanı ise dışkı yoluyla atılır. İnsanların, selüloz gibi bazı makro besin ögelerini ise sindirmesi söz konusu değildir.

• Besin içinde enerji kaynağı olabilecek ögelerin (protein, yağ, karbonhidrat, alkol, poliol, organik asitler ve diğerleri) miktarının çeşitli analitik metotlarla belirlenmesi.

• Miktarı belirlenen bileşenlerin uygun enerji dönüşüm faktörleri kullanılarak metabolize edilebilir enerjiye dönüştürülmesi.

• Her bir bileşenin içerdiği enerji miktarlarının toplanarak besinin toplam enerji değerinin hesaplanması

Enerji yoğunluğu besinle alınan enerjinin besinin ağırlığına oranıdır. Meyve ve sebzeler ağırlıklarına göre oldukça az enerji verirler. Dolayısıyla enerji yoğunlukları düşüktür. Günlük toplam tüketimde su ve posa enerji yoğunluğunu dengelemek açısından önemlidir. Suyun ve çözünmeyen posanın enerjisi yoktur ve günlük enerji yoğunluğunu azaltırlar. Enerji yoğunluğunu artıran en önemli besin ögesi yağlardır. Bir besinin yağ içeriği birim ağırlık başına ne kadar yüksekse enerji değeri de o kadar yüksek olur. Yüksek oranda su içeren besinlerin ise enerji değerleri düşüktür.

Türkiye’de üretilen ve tüketilen işlenmemiş ve işlenmiş tarımsal ürünler ile sanayileşmiş geleneksel gıdaların protein, yağ, karbonhidrat, vitamin, mineral gibi besin ögeleri ve enerji değerleri, ileri laboratuvar analiz teknikleri ile belirlenerek Ulusal Gıda Kompozisyon Veri Tabanı TürKomp’ta yer almaktadır.

Lavoisier vücutta solunum sırasında bir oksidatif yanmanın oluştuğunu, aynı bir mumun yanması olayındaki gibi solunum sırasında da oksijene ihtiyaç duyulduğunu ve her iki olayın sonucu olarak ortamda karbondioksit ile birlikte suyun oluştuğunu belirtmiştir. Lavoisier, denekleri etraflarına buz yığarak küçük kutulara kapatmış ve deneğin tükettiği oksijeni ölçmüştür. Çalışmaları sonunda buzların erime hızı ile deneğin oksijen tüketimi arasında bir ilişki olduğunu göstermiştir. Pettenkofer ve Voit ise yaptıkları çalışmada insan için dinlenme ve çalışma ortamı olan kapalı bir oda tasarlamışlardır. Bu ortamda insanın dinlenme ve çalışma halinde tükettiği oksijeni ve ürettiği karbondioksiti ölçmüşlerdir. Daha sonra Atwater bu odayı geliştirmiş ve insandan yayılan tüm ısıyı hesaplayarak bu ölçümlere eklemiştir. Tüm bu çalışmalar sonunda harcanan toplam enerji ile besinlerle alınan enerjinin birbirine eşit olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında bu çalışmalar insanın enerji kullanımında termodinamiğin enerjinin korunumu yasasına uyduğunu ortaya koymuştur.

Dolaylı kalorimetri yöntemlerinin temeli, kişinin belirlenen bir zaman sürecinde tükettiği oksijen miktarının ölçülmesine dayanır. Tüketilen oksijenin hesaplanmasında spirometre denilen aletler kullanılır. Bu yöntemde kişi kapalı bir oksijen deposundan solunum yapar ve harcadığı oksijen miktarından yola çıkılarak enerji tüketimi hesaplanır.

Bazal metabolizma hızı kişiler arasında farklılık gösterir. Çünkü;

• Vücut büyüklüğü arttıkça harcanan enerji miktarı artar.

• Büyüme dönemlerinde metabolizma hızlı olduğundan daha fazla enerji harcanır.

• Vücut hastalıklarla mücadele ederken daha fazla enerji harcar.

• Tiroid bezinin fazla çalışması bazal metabolizma hızını artırır.

• Erkeklerin bazal metabolizma için harcadıkları enerji daha yüksektir.

BMR’nin belirlenmesi için kişi 12 saat açlıktan sonra tam istirahat halinde iken 10 dakika sürede tükettiği oksijen miktarı ölçülür, oksijen miktarı günlük tüketim miktarına çevrilir ve oksijenin enerji eşdeğeri olan 4.825 ile çarpılarak harcanan enerji hesaplanır. Bulunan değer aynı yaş, cinsiyet ve vücut yüzeyindeki ideal kişi değeri ile karşılaştırılır ve yüzde olarak ideallikten sapması belirlenir. Bu değerin ideal rakamlardan %±10-15 oranında sapması normal kabul edilir. Yetişkin bir erkeğin ortalama BMR’si saatte vücut yüzeyi alanının m2 ’si başına 35-40 kcal’dir. Benzer verilerden yola çıkılarak çeşitli skalalar geliştirilmiştir. BMR hesaplamaları solunum ölçümleri yapılmaksızın bu skalalar kullanılarak yapılabilmektedir

Öncelikle Tablo 5.3’den (s.93) vücut yüzeyi (m2), Tablo 5.4’den (s.94) bazal metabolizma hızı standartları belirlenir ve 1 saatlik uykudaki, ardından da 10 saatlik uykudaki enerji harcaması hesaplanır: Vücut yüzeyi = 1,60 m2 (Tablo 5.3) Bazal metabolizma hızı = 35,2 kcal /m2 /saat (Tablo 5.4) 35,2 kcal / m2 / saat x 1,60 m2 = 56.3 kcal/ saat 56,3 kcal / saat x 10 saat = 56,3 kcal harcar.

Enerji gereksinimini etkileyen parametreler vücut ağırlığı ve hacmi, yaş, özel yaşam dönemleri (gelişme, gebelik, emzirme vb.) ve iklim koşullarıdır. Vücut ağırlığı ve hacmi arttıkça enerji gereksinimi de artar. Yani farklı cüsselerdeki kişilerin enerji ihtiyaçları da farklıdır. 

Vücudun günlük enerji gereksinimi bazal metabolizma hızı (BMR), fiziksel aktivite (PA) ve besinlerin termik etkisinin (TEF) toplamıdır. BMR, toplam metabolizma hızının %60’ına eşittir. Geriye kalan enerjinin %10-15’lik kısmı almış olduğumuz gıdaların emilimi sırasında harcanır. Kalan %15-30’luk kısmı ise gün içindeki fiziksel faaliyetler için harcanır. Gün içinde fiziksel aktivite ne kadar fazla ise metabolizma hız oranı da o kadar artar. Kişinin yaptığı her hareket özelliğine göre farklı miktarlarda enerji gerektirir.

Özellikle çalışma hayatında yapılan işin türü ve süresine bağlı olarak günlük enerji gereksinimi değişiklik gösterir. Enerji gereksinimini etkileyen parametreler vücut ağırlığı ve hacmi, yaş, özel yaşam dönemleri (gelişme, gebelik, emzirme vb.) ve iklim koşullarıdır. Vücut ağırlığı ve hacmi arttıkça enerji gereksinimi de artar. Yani farklı cüsselerdeki kişilerin enerji ihtiyaçları da farklıdır. Tablo 5.6’da (s. 95) değişik yaş, cinsiyet ve çalışma durumuna göre yetişkinlerin ortalama enerji ihtiyaçları verilmektedir.

Enerji harcaması, vücut ağırlığı ile yakından ilgilidir. Standardın altında kiloya sahip olan birey, sahip olduğu kiloya göre enerji ihtiyacı hesaplaması sonucunda daha çok kilo kaybeder ve zayıflar. Standardın üstünde kiloya sahip olanlar ise gereğinden çok enerji alacağından şişmanlar. Enerjinin dengede alınması için toplam enerji ihtiyacı hesaplanırken, bireyin gerçek ağırlığı değil, boyuna göre standart olması gereken ağırlığı baz alınmalıdır.

• 170 cm boyunda ideal vücut ağırlığı en fazla 72 kg’dır.

• Enerji ihtiyacı olmalıdır 42 kcal/kg/x72 kg = 3024 kcal olmalıdır.

Enerji ihtiyacının arttığı bir durum da çocukluk dönemidir. İlk yaşta bebekler beden ağırlığının kg’ı başına yaklaşık 100 kcal, ikinci yaşta ise 105 kcal enerji harcar. Bu değer ortalama bir yetişkinin ihtiyacının 2,5 katıdır. Erişkinler yaşlandıkça enerji gereksinimleri azalır. Bunun başlıca sebebi yaşlılıkla birlikte fiziksel aktivitenin azalmasıdır. Enerji gereksinimi iklim yönünden ele alındığında ise çok sıcak veya çok soğuk iklimlerde ev dışı fiziksel faaliyetlerin kısıtlanması nedeni ile enerji gereksinimlerinin azaldığı görülür. Gebelikte bebeğin gelişmesi ve annenin artan vücut ağırlığına bağlı olarak enerji gereksinimi gebelik boyunca giderek artar. Özellikle gebeliğin sonuna doğru bazal metabolizmada %20 gibi bir artış gözlenir. Emzirme döneminde ise annenin normale göre 450-600 kal kadar ek enerji ihtiyacı ortaya çıkar. Ergenlik döneminde boy ve vücut ağırlığındaki hızlı artış, enerji gereksinimini de beraberinde artırır.

Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği’nde besin maddesinin etiket, tanıtım veya reklamında beslenme veya sağlık beyanı varsa enerji değeri ve besin ögelerinin miktarının belirtilmesi zorunluluk olarak getirilmiştir. Diğer gıdalarda ise isteğe bağlı olarak belirtilebilmektedir. Besinlerle günlük olarak alınması gereken enerji ve besin ögesi düzeyleri cinsiyet, yaş, fiziksel aktivite ve diğer faktörlere göre değişiklik göstermekle birlikte GKM bilgilerinin tümü sağlıklı bir kiloya ve aktivite düzeyine sahip ortalama bir yetişkin için geçerli olan önerilere dayanmaktadır. GKM besin etiketlerinde 2000 kcal/gün üzerinden hesaplanmıştır. Her 100 g/100 ml veya ürünün bir porsiyonu veya net miktarı üzerinden karşılama miktarı belirtilebilir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) vücutta sağlığı bozacak şekilde anormal veya aşırı yağ birikmesini obezite yani şişmanlık olarak tanımlamıştır. Yetişkin erkeklerin vücut ağırlığının %15-18’i, kadınların ise %2025’ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Obezitede bu oranın erkeklerde %25, kadınlarda %30’un üstüne çıkmaktadır. 1948 yılına kadar hastalık olarak görülmeyen obezitenin, zamanla çok sayıda sağlık sorunuyla ilişkili olduğu anlaşılmıştır. Gelişmekte olan ülkelerde artmış bir açlık sorunu devam etse de obezite başta Amerika Birleşik Devletleri (ABD) olmak üzere birçok ülkede önlenebilir ölümlerin en önemli nedeni olan hastalık olarak kabul edilmektedir. Dünya nüfusunun %65’i obeziteden kaynaklı ölümlerin zayıflıktan kaynaklı ölümlerden fazla olduğu ülkelerde yaşamaktadır. Endokrin sistem, kardiyovasküler sistem, solunum sistemi, gastrointestinal sistem gibi vücut sistemleri ve psikososyal durum üzerinde olumsuz etkiler yaratmasıyla obezite birçok sağlık sorununa neden olmaktadır.

Sağlıklı bir yaşam sürdürmek için enerji dengesinin sağlanması gerekmektedir. Kişilerin vücut ağırlıklarını dengede tutmaları için besinlerden aldıkları enerji ile harcadıkları enerji miktarının eşit olması gerekir. Beslenme düzeniyle alınan enerjinin vücudun toplam enerji ihtiyacından az olması zayıflığı, çok olması ise şişmanlığı ortaya çıkmaktadır.

BKİ = Ağırlık (kg) / (Boy uzunluğu (m))2 Örneğin 98 kg ağırlığında ve 180 cm boyunda bir erkeğin; BKİ = 98 / 1,80 2 = 30,25 olarak hesaplanır.

Obezitenin belirlenmesi yağ dokusunun deri altında toplanması sebebiyle derinin kıvrım kalınlığının ölçülmesi ile yapılır. Ancak bu ölçüm pratik bir uygulama imkanı sağlamamaktadır. Beden yapısının uygunluğunun belirlenmesinde en kullanışlı yaklaşım beden kitle indeksi hesaplamasıdır. Beden kitle indeksi (BKİ), vücut ağırlığının boy uzunluğunun karesine bölünmesi ile hesaplanır.

Beslenme sonucu alınan enerjinin harcanan enerjiden az olması durumunda vücutta depolanmış yağların harcanması söz konusu olmaktadır. Vücut yeterli enerjiyi besinlerden alamadığı zaman hareketlerini yavaşlatmak suretiyle enerji dengesi sağlamaya çalışır. Ancak bu yavaşlamanın yetmediği durumlarda depolanmış olan enerjiyi kullanır.

Uzun süreli yetersiz enerji ile beslenme sonucunda zayıflık oluşmaktadır. Zayıflığın sebebi kimi zaman yetersiz besin alınması, kimi zamanda alınan besinlerin vücut tarafından tam anlamıyla emilememesi olabilir. Uzun süreli hastalıklar, kronik ishal, bağırsak parazitleri gibi etmenler besinlerin emilimine engel olmaktadır. Zayıflama ile birlikte hastalıklara olan direnç de azalacağından diğer sağlık problemlerini de beraberinde getirir.

Kişinin besinlerden aldığı enerji miktarının harcadığı enerji miktarından fazla olması sonucu tüketilemeyen enerjinin vücutta yağ olarak depolanmasıdır.

Enerji bir sistemin iş yapabilme kapasitesidir. Enerji mekanik, ısıl, kimyasal, manyetik ve nükleer enerji gibi çeşitli formlarda bulunabilir

Fotosentez ışık enerjisi ve fotosentetik pigmentler ile basit inorganik bileşiklerden organik bileşikler üretilmesini sağlar. Fotosentezi bitkilerin yanı sıra algler ve bazı mikroorganizmalar da gerçekleştirirler. Fotosentez sırasında ortamdan su ve karbondioksit alınırken aynı zaman da ortama oksijen verilir.

Enerji birimi olarak Uluslararası Birimler Sisteminde (SI) Jul kullanılmaktadır (Tablo 5.1). Bir kütlenin 1 Newton’luk kuvvet uygulanması ile 1 metrelik yer değiştirmesi işi için harcanan enerji miktarı 1 Jul’e eşittir. Adını İngiliz fizikçi James Prescott Joule’dan alan bu birim temel birimlerden türetilmiştir.

Tüm canlılar yaşamsal faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. Besinlerle vücuda alınan karbonhidrat, yağ ve proteinler sindirildikten sonra emilerek kan yoluyla hücrelere taşınır. Tepkimeler yoluyla moleküller parçalanır, kimyasal bağlar kopar ve saklı enerji açığa çıkar. Moleküllerin parçalanmasıyla serbest duruma geçen enerji yaşamın sürdürülmesi ve fiziksel hareketler için kullanılır. Canlılarda maddelerin uğradığı tüm kimyasal değişiklikler metabolizma olarak tanımlanır.

Metabolizmanın amacı;
1. Enerji yönünden zengin organik bileşikleri enerjisi düşük ürünlere doğru yıkarak
enerjiyi serbest bırakmak,
2. Enerji yönünden zengin depo maddelerinin sentezini yapmak,
3. Organizmaya dışarıdan giren veya metabolizma olayları sırasında oluşan zehirli
maddeleri zehirsiz hale dönüştürmektir.

Anabolizma basit moleküllerden proteinler, yağlar, karbonhidratlar ve nükleik asitler gibi
makromoleküllerin sentezlendiği metabolizma fazıdır.

Katabolizma karbonhidrat, yağ ve proteinlerin basit moleküllere yıkımı ile serbest enerjinin elde edildiği metabolizma fazıdır.

Makro besin ögeleri, vücut için yüksek miktarda ihtiyaç duyulan ve temel enerji kaynağı olarak kullanılan besin ögeleridir.

Mikro besin ögeleri, vücut için az miktarda ihtiyaç duyulan ve enerji içermeyen ancak birçok yaşamsal faaliyette anahtar rol oynayan besin ögeleridir.

Ortalama olarak proteinlerin %92’si, yağların %95’i, karbonhidratların ise %97’si sindirilerek emilebilir.

Bitkisel kaynaklı sindirilemeyen besinler besinsel lif olarak adlandırılır. Eksik tüketimi
kabızlık, hemoroid, kalın bağırsak kanseri, şişmanlık gibi medeniyet hastalıkları olarak adlandırılan problemlere sebep olmaktadır.

Bitkisel kaynaklı sindirilemeyen besinler besinsel lif olarak adlandırılır. Eksik tüketimi
kabızlık, hemoroid, kalın bağırsak kanseri, şişmanlık gibi medeniyet hastalıkları olarak adlandırılan problemlere sebep olmaktadır.

Alkol, enerji değerine sahip olmasına rağmen besin olarak kabul edilmez. Alkol sindirim
sırasında değişime uğramaz ve bozulmadan doğrudan karaciğere ulaşır. Burada enzimlerle asetaldehite dönüşür. Asetaldehitin karaciğer hasarının önemli bir kısmından sorumlu potansiyel toksik bir madde olduğu düşünülmektedir.

Tam istirahat halinde organların çalışması için harcanan enerji miktarına bazal metabolizma hızı (BMR) denir.

Bazal metabolizma hızı kişiler arasında farklılık gösterir. Çünkü;
1. Vücut büyüklüğü arttıkça harcanan enerji miktarı artar.
2. Büyüme dönemlerinde metabolizma hızlı olduğundan daha fazla enerji harcanır.
3. Vücut hastalıklarla mücadele ederken daha fazla enerji harcar.
4. Tiroid bezinin fazla çalışması bazal metabolizma hızını artırır.
5. Erkeklerin bazal metabolizma için harcadıkları enerji daha yüksektir.

BMR’nin belirlenmesi için kişi 12 saat açlıktan sonra tam istirahat halinde iken 10
dakika sürede tükettiği oksijen miktarı ölçülür, oksijen miktarı günlük tüketim miktarına
çevrilir ve oksijenin enerji eşdeğeri olan 4.825 ile çarpılarak harcanan enerji hesaplanır.
Bulunan değer aynı yaş, cinsiyet ve vücut yüzeyindeki ideal kişi değeri ile karşılaştırılır ve yüzde olarak ideallikten sapması belirlenir. Bu değerin ideal rakamlardan %±10-15 oranında sapması normal kabul edilir.

Vücudun günlük enerji gereksinimi bazal metabolizma hızı (BMR), fiziksel aktivite (PA) ve besinlerin termik etkisinin (TEF) toplamıdır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) vücutta sağlığı bozacak şekilde anormal veya aşırı yağ birikmesini obezite yani şişmanlık olarak tanımlamıştır. Yetişkin erkeklerin vücut ağırlığının %15-18’i, kadınların ise %20-25’ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Obezitede bu oranın erkeklerde %25, kadınlarda %30’un üstüne çıkmaktadır. 1948 yılına kadar hastalık olarak görülmeyen obezitenin, zamanla çok sayıda sağlık sorunuyla ilişkili olduğu anlaşılmıştır.

Beslenme sonucu alınan enerjinin harcanan enerjiden az olması durumunda vücutta depolanmış yağların harcanması söz konusu olmaktadır. Vücut yeterli enerjiyi besinlerden alamadığı zaman hareketlerini yavaşlatmak suretiyle enerji dengesi sağlamaya çalışır. Ancak bu yavaşlamanın yetmediği durumlarda depolanmış olan enerjiyi kullanır. Uzun süreli yetersiz enerji ile beslenme sonucunda zayıflık oluşmaktadır. Zayıflığın sebebi kimi zaman yetersiz besin alınması, kimi zamanda alınan besinlerin vücut tarafından tam anlamıyla emilememesi olabilir. Uzun süreli hastalıklar, kronik ishal, bağırsak parazitleri gibi etmenler besinlerin emilimine engel olmaktadır. Zayıflama ile birlikte hastalıklara olan direnç de azalacağından diğer sağlık problemlerini de beraberinde getirir.