TEMEL VETERİNER BİYOKİMYA Dersi KARBONHİDRATLAR soru cevapları:

Toplam 107 Soru & Cevap
PAYLAŞ:

#1

SORU: Karbonhidratlar nerelerde bulunur ve türleri nelerdir?


CEVAP: Karbonhidratlar doğada bitkisel, hayvansal ve tek hücreli organizmalarda yaygın halde bulunurlar. Nişasta, tohumlarda, meyvelerde ve köklerde bol miktarda bulunan önemli bir karbonhidrattır. Glikojen hayvanların vücudunda depo edilen ve onların enerjilerinin büyük bir kısmını oluşturan bir karbonhidrattır. Bitkilerde destek dokusu görevi yapan ve hücre duvarının başlıca yapı maddesini oluşturan selüloz da bir karbonhidrat türüdür. Peptidoglikan denilen karbonhidratlar da bakteri hücre duvarlarının önemli yapıtaşıdır. Şekerler adı da verilen karbonhidratlar, büyük moleküller halindeyken tatlı maddeler değildirler. Örneğin nişasta tatlı değildir, ancak kendisini oluşturan glukoz moleküllerine ayrıldığında tatlı bir lezzet verir.

#2

SORU: Karbonhidratların bileşiminde başlıca hangi elementler bulunur?


CEVAP: Karbonhidratların bileşiminde başlıca C, H ve O elementleri bulunur.

#3

SORU: Karbonhidratlar nasıl emilirler?


CEVAP: Karbonhidratlar, besinlerle alındıklarında sindirim kanalında kendilerini oluşturan monosakkaritlere parçalanırlar ve sonra emilirler. Organizmanın en kolay kullandığı karbonhidrat glukozdur. Canlı organizma metabolik etkinliklerini sürdürebilmek için gerekli enerjiyi başlıca glukozun parçalanmasından sağlar.

#4

SORU: Karbonhidratlar nasıl tarif edilebilir?


CEVAP: Karbonhidratlar, polihidroksi alkollerin aldehit veya ketonlu türevleri, bunların polimerleri, oksidasyon ürünleri, redüksiyon ürünleri, substitüsyon ürünleri ile sülfatlı ve fosfatlı esterleri olarak tarif edilebilir.

#5

SORU: Karbonhidratlar başlıca kaç gruba ayrılırlar?


CEVAP: Üç gruba ayrılırlar. Bunlar; - Monosakkaritler veya basit şekerler - Di ve oligosakkaritler - Polisakkaritler

#6

SORU: Monosakkaritler veya basit şekerler nedir?


CEVAP: Tek bir polihidroksi aldehit veya keton ünitesinden oluşmuşlardır. Glukoz bu şekerlere önemli bir örnektir.

#7

SORU: Di ve olisakkaritler nedir?


CEVAP: İki monosakkaridin glikozidik bağla bağlanmasıyla disakkarit oluşmaktadır. Çay şekeri adı da verilen sakkaroz (sükroz) örnek verilebilir. İkiden 10’a kadar monosakkarit ünitesi içeren karbonhidratlara da oligosakkarit denir.

#8

SORU: Polisakkaritler nedir?


CEVAP: Çok sayıda monosakkarit kapsayan uzun düz zincir ya da dallı zincir yapı gösteren karbonhidratlardır. Nişasta önemli bir örnektir.

#9

SORU: Monosakkaritlerin yapısında yer alan C, H ve O atomları yapı içerisinde hangi grupların içinde bulunurlar?


CEVAP: Bu gruplar aldehit veya keton grupları ile birincil (primer) ve ikincil (sekonder) alkol gruplarıdır.

#10

SORU: Monosakkaritler bu gruplar göz önüne alınarak nasıl tanımlanırlar?


CEVAP: Monosakkaritler bu gruplar göz önüne alınarak polihidroksi alkollerin aldehit veya ketonlu türevleri olarak tanımlanırlar ve hidrolize edildiklerinde daha basit moleküllere ayrılmazlar.

#11

SORU: Monosakkaritler yapılarında bulunan karbonil grubunun çeşidine göre nasıl adlandırılırlar?


CEVAP: Yapılarında bulunan karbonil grubunun çeşidine göre aldehit grubu taşıyanlar aldoz, keton grubu taşıyanlar ketoz olarak adlandırılırlar ve bu şekilde iki gruba ayrılırlar. Keton grubu içerenler isimlendirme sırasında –uloz eki eklenerek belirtilirler. Yalnızca früktoz ilk isimlendirilen şekerlerden biri olduğu için bu şekilde ek almaz.

#12

SORU: Yapılarında aldehit veya keton grupları içeren başlıca monosakkaritler içerdikleri karbon sayısına göre nasıl adlandırılırlar?


CEVAP: Yapılarında aldehit veya keton grupları içeren başlıca monosakkaritler içerdikleri karbon sayısına göre trioz, tetroz, pentoz, heksoz, heptoz, oktoz, nanoz ve dekozlar diye adlandırılırlar.

#13

SORU: Monosakkaritler hangi şekillerde formüle edilirler?


CEVAP: Bunlar; - Kapalı formülleri - Yapı formülleri -Konfigürasyon formülleri -Halka formülleridir.

#14

SORU: Yapı formülleri nedir?


CEVAP: Monosakkaritlerin kapsadığı gruplaerın uzayda diziliş sıralarını gösteren formül şeklidir. Ama bu formülün de hangi heksozu tanımladığı belli değildir. Monosakkaritlerin formülleri çizilirken bu sıralamaya dikkat edilir.

#15

SORU: Konfigürasyon formülleri nedir?


CEVAP: Monosakkarit molekülünde yer alan C atomlarının taşıdıkları H ve OH gruplarının uzaydaki konumlarını gösteren formülasyon şeklidir. H ve OH gruplarının uzaydaki diziliş farklarından genel olarak birçok madde oluşabilir.

#16

SORU: Halka formülleri ne ile ilgilidir?


CEVAP: Bu durum şekerlerin hemiasetal veya hemiketal yapı oluşturmaları ile ilgilidir. Heksozlar ve pentozlar için mümkündür.

#17

SORU: Epimeri ve epimerizasyon ne demektir?


CEVAP: Sadece tek bir karbon atomunun etrafındaki diziliş bakımından farklılık gösteren monosakkaritler birbirinin epimeridir. Glukoz, mannoz ve galaktoz buna örnektir. Glukoz ve mannoz, glukoz ve galaktoz epimer şekerlerdir. Bu maddelerin birbirine dönüşümüne epimerizasyon denmektedir.

#18

SORU: Asimetrik karbon atomu nedir?


CEVAP: Bir karbon atomunun 4 valansı vardır. Bir şeker molekülündeki karbon atomlarından herhangi birisinin dört valansının da değişik atom veya atom grupları tarafından işgal edilmiş olması halinde bu çeşit karbon atomlarına asimetrik karbon atomu adı verilir. Bir molekül içerisinde birden fazla asimetrik karbon atomu bulunabilir. Dihidroksiaseton dışındaki tüm monosakkaritlerde bir veya birden fazla asimetrik karbon atomu bulunmaktadır.

#19

SORU: Stereoizomerizm nedir?


CEVAP: Asimetrik karbon atomuna sahip maddeler stereoizomerizm gösterirler. Bu maddeler boşlukta birbirlerinin ayna hayali durumunda yer alan maddelerdir. Bunların içerdikleri atom ya da atom grupları birbirlerine benzerler. Fakat bunlar aynı şeyler değildirler, farklı özellikler gösterirler.

#20

SORU: Kiral ne demektir?


CEVAP: Ayna görüntüsü ile üst üste çakışmayan herhangi bir cisme kiral (çakışmaz) adı verilir. Eller, eldivenler ve ayakkabıların hepsi kiraldır. Buna karşılık bir bardak ya da bir küp üst üste çakışır ve kiral değildir. Bunlar kendi ayna görüntüleri ile üst üste çakışırlar. Ayna görüntüsü ile üst üste çakışabilen moleküller asimetrik değildir. Kiral olan bir molekül ve bunun ayna görüntüsü değişik bileşiklerdir.

#21

SORU: Stereoizomer maddeler neden aynı zaman optik aktif maddelerdir?


CEVAP: Optik olarak aktif maddeler polarize ışığı sağa veya sola çeviren maddelerdir. Normal ışık çeşitli dalga boylarında ve çeşitli düzlemlerde hareket eden dalgalardan oluşmuştur. Polarize ışık bir tek düzlem dışındaki dalga titreşimlerinden arındırılmış ışıktır ve normal ışığın kalsit kristallerinden veya polarlayıcı merceklerden geçirilmesiyle elde edilir.

#22

SORU: Spesifik rotasyon nedir?


CEVAP: Monosakkaritlerin standart şartlar altında polarize ışığı çevirme derecesidir.

#23

SORU: Enantiomer nedir?


CEVAP: Optikçe aktif maddenin ayna görüntülerinden her birine verilen isimdir.

#24

SORU: Monosakkaritlerin hemiasetal yapı oluşturmaları nasıl olmaktadır?


CEVAP: Bir aldehit iki mol alkolle birleşirse meydana gelen yapı asetaldır. Eğer aldehit bir mol alkolle birleşirse hemiasetal (yarı asetal) yapı meydana gelir. Aynı şekilde keton grubu bir mol alkolle birleşirse hemiketal (yarı ketal) meydana gelir. Şekerlerin meydana getirdikleri hemiasetallerde aldehiti şekerin aldehit grubu, alkolü ise aynı şekerin geri kalan kısmı oluşturur.

#25

SORU: Monosakkaritlerin halka yapıya geçmesi ne ile sonuçlanır?


CEVAP: Monosakkaritlerin halka yapıya geçmesi anomerik karbon olarak bilinen ilave bir asimetrik merkezin oluşumu ile sonuçlanır. Anomerik karbon atomu hemiasetal halka yapıda bir numaralı, hemiketal halka yapıda iki numaralı karbon atomudur.

#26

SORU: Mutarotasyon nedir?


CEVAP: D.glukoz farklı şartlar altında kristalleştirilirse farklı iki kristal glukoz oluşturulur. Bunlartan biri a.Dglukopiranoz, diğeri ß.D-glukopiranozdur. a.Dglukopiranoz kristalleri suda eritilir eritilmez optik çevirme derecesi (rotasyon) bir polarimetre altında incelenirse bu solüsyonun başlangıçta gösterdiği çevirme derecesinin gitgide değiştiği ve bir süre sonra sabit bir değere ulaştığı görülür. Bu olaya mutarotasyon denir

#27

SORU: Monosakkaritlerin önemli kimyasal reaksiyonları nelerdir?


CEVAP: Aldehit ve keton gruplarından ileri gelen önemli reaksiyonlar şunlardır: - Monosakkaritler üzerine alkalilerin etkisi - Monosakkaritler üzerine asitlerin etkisi - Ozozon oluşumu.

#28

SORU: Monosakkaritler üzerine alkalilerin etkisi nasıldır?


CEVAP: Oda ısısında D-glukozun sulu alkali ile gösterdiği reaksiyonun özel bir önemi vardır. Çünkü bu reaksiyon glukozun biyokimyasal dönüşümleri ile bazı benzerlikler gösterir. Glukoz zayıf alkalilerle etkileştirildiğinde bir süre sonra karışımda glukozdan başka mannoz ve früktozun da bulunduğu gözlenir. Bu olay hafif alkali ortamda monosakkaritlerin enolizasyonu ile açıklanır.

#29

SORU: Monosakkaritler üzerine asitlerin etkisi nasıldır?


CEVAP: Monosakkaritler kuvvetli asitlerle ısıtılırsa su kaybederler ve furfuraller veya furfural türevleri meydana gelir. Pentozlardan furfuraller, heksozlardan 5hidroksimetilfurfuraller oluşur. Furfuraller fenollerle karakteristik renkli ürünler meydana getirirler ve monosakkaritlerin tanınmasında kullanılırlar. Ketoheksozlar asitlere karşı daha hassas olduklarından daha hızlı reaksiyon verir ve furfural türevlerine dönüşürler. Bu şekilde aldoheksozlardan ayrılabilirler.

#30

SORU: Ozazom oluşumu nasıl olmaktadır?


CEVAP: Monosakkaritler fenilhidrazin, asetik asit ve sodyum asetat ile sıcakta etkileştirilirse sarı kristaller içeren bir çözelti oluşur. Bunlar ozazon kristalleridir. Bu kristallerin mikroskopta incelenmesi veya erime noktalarının tayini ile şeker türlerini birbirlerinden ayırt etmek mümkündür.

#31

SORU: Şeker alkolleri nasıl elde edilir?


CEVAP: Şekerlerin keton veya aldehit gruplarının redüksiyonu sonucu şeker alkolleri elde edilir. Glukozun redüklenmesi ile sorbitol, mannozdan mannitol oluşur. Fruktozdan iki ayrı cins alkol meydana gelir, bunlar mannitol ve sorbitoldür.

#32

SORU: Şeker asitleri nasıl oluşur?


CEVAP: Aldozlar okside edildiklerinde aldehit grupları karboksil gruplarına dönerek aldonik asitleri verirler. Aldehid grubunun oksidasyonu (1.C) aldonik, primer alkol grubunun oksidasyonu (6.C) uronik, her iki grubun oksidasyonu (1.ve 6. C’lar) aldarik asitleri oluşturur.

#33

SORU: Uronik asitler içinde en önemlisi hangisidir?


CEVAP: Uronik asitler içinde en önemlisi glukuronik asittir. Gerek metabolik organizma içinde oluşan bazı metabolitlerin atılması, gerekse dış kaynaklı ilaç vs. gibi zararlı veya zararsız maddelerin atılmasında yardımcı olur.

#34

SORU: Amino şekerler nelerdir?


CEVAP: Katımlarında bir amino grubuna sahip monosakkaritlere denir. Monosakkaritlerin substitüsyon ürünleridir, heksozların ikinci karbon atomundaki hidroksil grubu (OH) yerine amino (NH2) grubunun geçmesi ile meydana gelirler. Doeğda bulunan başlıca amino şekerler, amin grubu ile asetilleşmiş halde bulunan N-asetil-Dglukozamin ve N-asetil-D-galaktozaminden ibarettir.

#35

SORU: Glukozamin nedir?


CEVAP: Hyaluronik asit, heparin, kan grubu maddeleri, mantarlarda hücre duvarı, ıstakoz, yengeç gibi kabuklularda kitin N-asetil glukozamin polimeridir.

#36

SORU: Galaktozamin nedir?


CEVAP: Kıkırdak, kemik, kornea, deri, tendon ve kalp kapakçıklarındaki kondroproteinlerdeki sülfatlı mukopolisakkaritlerde bulunur.

#37

SORU: Amino şeker asitleri nelerdir?


CEVAP: Fizyolojik önemi olan amino şeker asitleri nöyraminik, sialik ve muramik asitlerdir.

#38

SORU: Deoksi şekerler nedir?


CEVAP: Karbon sayısından daha az sayıda oksijen içeren şekerlerdir. Bunlar genellikle ikinci ve altıncı karbon atomlarında oksijen bulunmayan şekerlerdir. DNA’da bulunan 2.deoksiriboz, L-ramnoz (6-deoksi-L.mannoz) ve L-fukoz (6.deoksi.L.galaktoz) deoksi şekerlerdir.

#39

SORU: Glikozitler nasıl oluşur?


CEVAP: Glikozitler bir monosakkaridin anomarik karbon atomundaki hidroksil grubunun diğer bir monosakkaritle veya başka bir molekülle birleşmesinden oluşan yapıdır.

#40

SORU: Fosforik asit esterleri neden çok önemlidir?


CEVAP: Monosakkaritlerin fosforik asit esterleri metabolik reaksiyonlar yönünden çok önemlidir. Glikojenezis, glikolizis gibi önemli metabolik olaylar ancak glukozun fosforik asitle birleşmesi sayesinde meydana gelir.

#41

SORU: Disakkaritler nasıl oluşmuştur?


CEVAP: İki monosakkaridin glikozidik bağla birleşmesinden oluşmuşlardır. Bunlardan en önemlileri maltoz, laktoz ve sakkaroz (sükroz) dur. Selülozun temel ünitesini oluşturan sellobioz da bir disakkarittir. Disakkaritlerin yapısında yer alan başlıca monosakkaritler glukoz, galaktoz ve früktozdur. İki monosakkaritin birleşmesi sırasında bir mol su açığa çıkar.

#42

SORU: Maltoz tip bağlanma nedir?


CEVAP: Bir monosakkaritin karbonil grubu (aldehit veya keton) diğer bir monosakkaritin alkol grubu ile bağlanırsa bu tip bağa maltoz tip bağlanma denir.

#43

SORU: Trebaloz tip bağlanma nedir?


CEVAP: Bir monosakkarit molekülünün karbonil grubu (aldehit veya keton) diğer molekülün karbonil grubu (aldehit veya keton) ile bağlanırsa bu tip bağa trehaloz tip bağlanma denir.

#44

SORU: Bazı disakkaritlerin özellikleri nelerdir?


CEVAP: Bunlar; - Maltoz: Nişastanın asitlerle veya enzimlerle hidrolizi sonucu meydana gelir. Oldukça tatlı bir şekerdir. İki glukoz biriminden oluşmuştur. - Laktoz: Süt şekeri adı da verilir. Hayvansal bir şekerdir. İnsan sütünde de bulunur. Emziren annelerin hem kanında hem de idrarında laktoza rastlanır. Organizma disakkaritlerden faydalanamadığı için laktoz fazla miktarda oluşturulduğu meme dokusundan dolaşıma katılır ve idrara geçer. - Sakkaroz (Sükroz): Çay şekeri olarak da bilinir. Genellikle pancar ve kamıştan elde edilir. Birçok meyva ve sebzenin tohum, meyva, yaprak ve çiçeklerinde de bulunur. - Sellobioz: Selülozun parçalanması sonucu meydana gelen bir disakkarittir. Hidrolize edildiği zaman iki glukoz molekülü verir.

#45

SORU: Polisakkaritler nelerdir?


CEVAP: Monosakkarit veya monosakkarit türevlerinin polimerleridirler.

#46

SORU: Polisakkaritler nasıl oluşurlar?


CEVAP: Birçok monosakkarit biriminin glikozik bağ ile birbirine bağlanmasıyla oluşur. Glikozik bağlar karit biriminin a veya ß tipli olabilir. Yapılarında saf monosakkaritler bulunabileceği gibi, monosakkaritlerin oksidasyon ürünleri ve diğer bazı kimyasal gruplar da bulunabilir. Bunlar tatlı maddeler değildir. Çoğunlukla beyaz şekilsiz toz halinde bulunurlar.

#47

SORU: Polisakkaritler genel olarak kaç gruba ayrılırlar?


CEVAP: Homopolisakkaritler ve heteropolisakkaritler olmak üzere genel olarak iki gruba ayrılırlar.

#48

SORU: Heteropolisakkaritleri açıklayınız?


CEVAP: Farklı monosakkaritler, monosakkarit türevleri ve bazı gruplardan meydana gelmişlerdir. Mukopolisakkaritler asidik özelliktedirler, yapılarında karbonhidrat ve protein kısmı bulunur ve bu iki kısım birbirine iyonik bağ ile bağlanmıştır. Bu maddelerin karbonhidrat kısmında mutlaka uronik asit bulunmaktadır. Ayrıca amino şekerler, sülfat veya asetil grupları da yer alabilir.

#49

SORU: Heteropolisakkaritlerin türlerini açıklayınız?


CEVAP: Bunlar: - Hyaluranik asit: Mukopilisakkarittir. Glukuronik asit ve N-asetilglukozaminden kurulmuştur. Bağ doku ve başka dokuların jel benzeri maddesine katılır. Hücre örtülerinde ve konnektif dokuların ekstrasellüler temel maddesinde bulunur. - Heparin: Kanın pıhtılaşmasını önleyici bir asit mukopolisakkaritidir. Karaciğer, akciğer, timüs, dalak ve kanda bulunur. - Kondroitin: Memelilerin çeşitli dokularında proteinlerle birleşmiş durumda bulunan polisakkarittir. - Kan grubu maddeleri. Eritrosit, tükürük, mide mükozu, kist sıvıları, yeni doğanların dışkısında bulunur. Kan gruplarının farklılaşmasını sağlarlar. - Diğer heteropolisakkaritler: Arap zamkı bitkisel bir polisakkarittir, galaktoz, arabinoz, ramnoz ve glukuronik asit içerir. Pektinler, turunçgillerin meyvalarında, elma, pancar ve havuçta hicre duvarlarında selüloz ile birleşmiş haldedirler. Meyve ve konserve sanayinde çok kullanılır.

#50

SORU: Glikoproteinleri açıklayınız?


CEVAP: Karbonhidrat grupları polipeptit zincirine kovalent olarak bağlıdır. Protenlerdeki karbonhidrat oranı %1 den daha azdan, %80 e kadar değişir. Karbonhidrat taşıyan proteinlerde molekülün karbonhidrat bölümünü galaktoz ve mannoz, glikozamin ve galaktozamin ve sialik asit oluşturur. %4 den fazla karbonhidrat kapsayan proteinlere mukoprotein, düşük olanlara glikoprotein denebilir. Yüksek oranda karbonhidrat kapsayan glikoproteinlere proteoglikanlar denir.

#51

SORU:

Karbonhidratlar nelerdir, nerelerde bulunur, hayvan ve bitkilerde nerelerde depo edilir?


CEVAP:

Karbonhidratlar doğada bitkisel, hayvansal ve tek hücreli organizmalarda yaygın halde bulunurlar. Nişasta, tohumlarda, meyvalarda ve köklerde bol miktarda bulunan önemli bir karbonhidrattır. Glikojen hayvanların vücudunda depo edilen ve onların enerjilerinin büyük bir kısmını oluşturan bir karbonhidrattır. Bitkilerde destek dokusu görevi yapan ve hücre duvarının başlıca yapı maddesini oluşturan selüloz da bir karbonhidrat türüdür. Peptidoglikan denilen karbonhidratlar da bakteri hücre duvarlarının önemli yapıtaşıdır.


#52

SORU:

Şeker bir karbonhidrat mıdır, tatlı yapısı nereden gelir?


CEVAP:

Şekerler adı da verilen karbonhidratlar, büyük moleküller halindeyken tatlı maddeler değildirler. Örneğin nişasta tatlı değildir, ancak kendisini oluşturan glukoz moleküllerine ayrıldığında tatlı bir lezzet verir.


#53

SORU:

Karbonhidratlar nasıl sindirilir, ne amaçla kullanılır?


CEVAP:

Karbonhidratlar, besinlerle alındıklarında sindirim kanalında kendilerini oluşturan monosakkaritlere parçalanırlar ve sonra emilirler. Organizmanın en kolay kullandığı karbonhidrat glukozdur. Canlı organizma metabolik etkinliklerini sürdürebilmek için gerekli enerjiyi başlıca glukozun parçalanmasından sağlar


#54

SORU:

Karbonhidratların tanımı nedir?


CEVAP:

Karbonhidratlar, polihidroksi alkollerin aldehit veya ketonlu türevleri, bunların polimerleri, oksidasyon ürünleri, redüksiyon ürünleri, substitüsyon ürünleri ile sülfatlı ve fosfatlı esterleri olarak tarif edilebilir.


#55

SORU:

Polimer nedir?


CEVAP:

Küçük moleküllerin birbirlerine tekrarlar halinde eklenmesiyle oluşan çok uzun zincirli moleküllerdir .


#56

SORU:

Substitüsyon nedir?


CEVAP:

Molekülde bir grubun yerine başka bir grubun geçmesidir.


#57

SORU:

Karbonhidratlar kaç şekilde sınıflandırılır?


CEVAP:

Karbonhidratlar başlıca üç gruba ayrılırlar;

1. Monosakkaritler veya basit şekerler: Tek bir polihidroksi aldehit veya keton ünitesinden oluşmuşlardır. Glukoz bu şekerlere önemli bir örnektir. 

2. Di ve oligosakkaritler: İki monosakkaridin glikozidik bağla bağlanmasıyla disakkarit oluşmaktadır. Çay şekeri adı da verilen sakkaroz (sükroz) örnek verilebilir. İkiden 10 a kadar monosakkarit ünitesi içeren karbonhidratlara da oligosakkarit denir. 

3. Polisakkaritler: Çok sayıda monosakkarit kapsayan uzun düz zincir ya da dallı zincir yapı gösteren karbonhidratlardır. Nişasta önemli bir örnektir


#58

SORU:

Monosakkarit nedir, nelerden oluşur?


CEVAP:

Monosakkaritlerin yapısında yer alan C, H ve O atomları yapı içerisinde bazı grupların içinde bulunurlar. Bu gruplar aldehit veya keton grupları ile birincil (primer) ve ikincil (sekonder) alkol gruplarıdır (Şekil 2.1). Monosakkaritler bu gruplar göz önüne alınarak polihidroksi alkollerin aldehit veya ketonlu türevleri olarak tanımlanırlar ve hidrolize edildiklerinde daha basit moleküllere ayrılmazlar. Yapılarındaki bu aldehit veya keton gruplarına karbonil grubu denir. Aynı zamanda reaksiyonlara giren gruplar olduklarından reaktif şeker grubu adı da verilir.


#59

SORU:

Monosakkaritlerin isimlendirilmeleri ne şekilde yapılır, örnek veriniz?


CEVAP:

Monosakkaritlerin İsimlendirilmeleri

 A. Yapılarında bulunan karbonil grubunun çeşidine göre aldehit grubu taşıyanlar aldoz, keton grubu taşıyanlar ketoz olarak adlandırılırlar ve bu şekilde iki gruba ayrılırlar. Keton grubu içerenler isimlendirme sırasında -uloz eki eklenerek belirtilirler. Yalnızca fruktoz ilk isimlendirilen şekerlerden biri olduğu için bu şekilde ek almaz. 

B. Yapılarında aldehit veya keton grupları içeren başlıca monosakkaritler içerdikleri karbon sayısına göre trioz, tetroz, pentoz, heksoz, heptoz, oktoz, nanoz ve dekozlar diye adlandırılırlar. Bunlar sırasıyla 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ve 10 C atomu içerirler. Biyokimyasal yönden en önemli monosakkaritler triozlar, tetrozlar, pentozlar ve heksozlardır. 


#60

SORU:

Epimerizasyon nedir, hangi enzimlerle meydana gelir?


CEVAP:

Sadece tek bir karbon atomunun etrafındaki diziliş bakımından farklılık gösteren monosakkaritler birbirinin epimeridir. Glukoz, mannoz ve galaktoz buna örnektir. Glukozun ikinci karbon atomunda bulunan -OH grubunun farklı yönde yer alması ile mannoz, dördüncü karbon atomundaki -OH grubunun farklı yönde yer alması ile galaktoz oluşur. Yani glukoz ve mannoz, glukoz ve galaktoz epimer şekerlerdir. Bu maddelerin birbirine dönüşümüne epimerizasyon denir. Bu olay organizmada epimeraz adı verilen enzimlerin etkisiyle oluşur.


#61

SORU:

Asimetrik karbon atomu nedir, hangi monosakkaritlerde kaç tane vardır?


CEVAP:

Bir karbon atomunun 4 valansı vardır. Bir şeker molekülündeki karbon atomlarından herhangi birisinin dört valansının da değişik atom veya atom grupları tarafından işgal edilmiş olması halinde bu çeşit karbon atomlarına asimetrik karbon atomu adı verilir. Bir molekül içerisinde birden fazla asimetrik karbon atomu bulunabilir. Dihidroksiaseton dışındaki tüm monosakkaritlerde bir veya birden fazla asimetrik karbon atomu bulunmaktadır. 3 C’lu bir aldoz olan gliseraldehitin 1 adet asimetrik karbonu vardır. 6 C’lu bir aldoheksoz olan glukoz incelendiğinde 1. (aldehit grubu) ve 6. C (birincil alkol grubu) atomlarının asimetrik olmadığı, ikincil alkol gruplarından oluşan diğer 4 C atomunun ise asimetrik olduğu görülür.


#62

SORU:

Stereoizomerizm nedir, kaç çeşit stereoizomerizm vardır?


CEVAP:

Asimetrik karbon atomuna sahip maddeler stereoizomerizm gösterirler. Stereoizomerizm gösteren maddeler boşlukta birbirlerinin ayna hayali durumunda yer alan maddelerdir. Bunların içerdikleri atom ya da atom grupları birbirlerine benzerler. Fakat bunlar aynı şeyler değildirler, farklı özellikler gösterirler. Atomların boşluktaki durumlarına göre bir molekül iki çeşit stereoizomerizm gösterebilir. Bunlara optik izomerizm ve geometrik izomerizm denir.


#63

SORU:

Enantiomer nedir?


CEVAP:

oizomerizm gösterebilir. Bunlara optik izomerizm ve geometrik izomerizm denir. Bir maddenin molekül düzeninin düz bir ayna hayalinin farklı görüntüleri optik izomerizmi doğurur. Bu çeşit maddelere enantiomer veya antimer maddeler denir.


#64

SORU:

Asimetrik karbon atomu sayısı bilinen bir molekülün stereoizomer sayısı nasıl hesaplanır?


CEVAP:

Moleküldeki asimetrik karbon atomlarının sayısına göre o molekülün izomer sayısı da değişir. Bu durum (2n) genel formülü ile ifade edilebilir. Burada n o molekülde bulunan asimetrik karbon atomlarının sayısına eşittir. Buna göre yapısında 4 asimetrik karbon atomu bulunan molekülün 24=16 stereoizomeri vardır


#65

SORU:

Karbonhidratlardaki D ve L eki ne anlama gelir?


CEVAP:

Bütün karbonhidratlar aldehit veya keton gruplarından yani karbonil gruplarından en uzakta bulunan asimetrik karbon atomu bakımından D- ve L-gliseraldehide benzerlik gösterip göstermediklerine göre başlarına D veya L eki alırlar. Karbonil grubundan en uzakta bulunan asimetrik karbon atomuna bağlı bulunan hidroksil grubu D-gliseraldehitteki gibi sağda yer alıyorsa bu monosakkaride D eki, L-gliseraldehitteki gibi solda yer alıyorsa L eki ilave edilir. Örneğin D-glukoz ve L-glukoz da olduğu gibi. Doğada daha çok D şekerlere rastlanır. L şekerler ise ender bulunurlar. Bunlara örnek olarak L-fukoz ve L-ramnoz verilebilir.


#66

SORU:

Bir şekerin spesifik rotasyonu ne demektir, ne işe yarar?


CEVAP:

Stereoizomer maddeler aynı zamanda optik aktif maddelerdir. Optik olarak aktif maddeler polarize ışığı sağa veya sola çeviren maddelerdir. Normal ışık çeşitli dalga boylarında ve çeşitli düzlemlerde hareket eden dalgalardan oluşmuştur. Polarize ışık bir tek düzlem dışındaki dalga titreşimlerinden arındırılmış ışıktır ve normal ışığın kalsit kristallerinden veya polarlayıcı merceklerden geçirilmesiyle elde edilir. Polarize ışığın yolu üzerine optik aktif bir maddenin çözeltisi bir tüp içerisinde konursa ışık sapar. Işığın sapma derecesi ve yönü polarimetre tarafından belirlenir. Çevirme derecesi moleküllerin yapısına, sıcaklığa, ışığın dalga boyuna, o maddeden hazırlanmış solüsyonun tüp içindeki kalınlığına göre değişir. 100 cc’inde 100 gr şeker bulunan solusyonun standart şartlar altında polarize ışığı çevirme derecesi sabittir. Ve o monosakkarit için özeldir. Bu değere o şekerin spesifik rotasyonu denir. Şekerlerin polarize ışığı çevirme derecelerinden yararlanılarak hem cinsleri hem de miktarları belirlenebilir.


#67

SORU:

Rasemik karışım nedir?


CEVAP:

Polarize ışığın yayılma düzlemini sağa çeviren şekere dekstrarotator ya da sağa çeviren denir. Polarize ışığı sola çeviren şeker levorotator veya sola çeviren adını alır. Gösterilirken sağa çeviren (+), sola çeviren (-) işaretiyle belirtilir. Eğer optikçe aktif maddenin sağa çeviren ve sola çeviren şekilleri bir karışımda aynı miktarlarda bulunuyorsa, bu karışıma rasemik karışım denir. Rasemik karışımlar optikçe aktif değildir. Polarize ışığın açısını aslında değiştirirler ama her iki enantiomer de aynı miktarda ama zıt yönlere çevirdikleri için toplam etki sıfır olarak görünür


#68

SORU:

Anomerik karbon atomu nedir?


CEVAP:

Monosakkaritlerin halka yapıya geçmesi anomerik karbon olarak bilinen ilave bir asimetrik merkezin oluşumu ile sonuçlanır. Anomerik karbon atomu hemiasetal halka yapıda bir numaralı, hemiketal halka yapıda 2 numaralı karbon atomudur. Bu halkalaşmanın sonucunda ? ve ß olarak adlandırılan iki stereoizomer daha meydana gelir. ? şekli ß şeklinden sadece hemiasetal karbon atomu etrafındaki diziliş değişikliği ile ayrılır. Bu nedenle bu izomerlere enantiomerden çok anomer denir.


#69

SORU:

Hemiasetal ve hemiketal yapı nasıl oluşur?


CEVAP:

Monosakkaritlerin pek çoğu genellikle düz zincir halinde gösterilmektedir. Fakat bunların çoğu sulu çözeltilerde kendilerinin halkasal yapıdaki bileşikleri ile denge durumundadır Halka yapı hemiasetal veya hemiketal oluşumu ile ilgilidir. Bir aldehit iki mol alkolle birleşirse meydana gelen yapı asetaldir. Eğer aldehit bir mol alkolle birleşirse hemiasetal (yarı asetal) yapı meydana gelir. Aynı şekilde keton grubu bir mol alkolle birleşirse hemiketal (yarı ketal) meydana gelir. Şekerlerin meydana getirdikleri hemiasetallerde aldehiti şekerin aldehit grubu, alkolü ise aynı şekerin geri kalan kısmı oluşturur.


#70

SORU:

Alkaliler monosakkaritler üzerinde nasıl etki gösterirler?


CEVAP:

Oda ısısında D-glukozun sulu alkali ile gösterdiği reaksiyonun özel bir önemi vardır. Çünkü bu reaksiyon glukozun biyokimyasal dönüşümleri ile bazı benzerlikler gösterir. Glukoz zayıf alkalilerle etkileştirildiğinde bir süre sonra karışımda glukozdan başka mannoz ve fruktozun da bulunduğu gözlenir. Bu olay hafif alkali ortamda monosakkaritlerin enolizasyonu ile açıklanır. Enolizasyon aldehit ve ketonların genel bir olgusudur. Bir karbon atomundan komşu karbonil grubunun oksijenine bir protonun göç etmesi ile doymamış bir alkol yani enol oluşması olayına denir. Meydana gelen ürüne enediol adı verilir. Kuvvetli alkali ortamlarda bu formların tepkime yetenekleri çok yüksektir. Bu nedenle monosakkaritler kuvvetli alkali ortamda çok güçlü indirgen niteliktedirler ve gümüş (Ag++), civa (Hg+++), bizmut (Bi+++) ve bakır (Cu++) gibi iyonları kolayca indirgerler, bu arada kendileri de oksitlenirler.


#71

SORU:

Asitler monosakkaritler üzerinde nasıl etki gösterirler?


CEVAP:

Monosakkaritler kuvvetli asitlerle ısıtılırsa su kaybederler ve furfuraller veya furfural türevleri meydana gelir. Pentozlardan furfuraller, heksozlardan 5-hidroksimetilfurfuraller oluşur. Furfuraller fenollerle karakteristik renkli ürünler meydana getirirler ve monosakkaritlerin tanınmasında kullanılırlar. Ketoheksozlar asitlere karşı daha hassas olduklarından daha hızlı reaksiyon verir ve furfural türevlerine dönüşürler. Bu şekilde aldoheksozlardan ayrılabilirler. 


#72

SORU:

Ozazon oluşumu nasıl gerçekleşir?


CEVAP:

Monosakkaritler fenilhidrazin, asetik asit ve sodyum asetat ile sıcakta etkileştirilirse sarı kristaller içeren bir çözelti oluşur. Bunlar ozazon kristalleridir. Bu kristallerin mikroskopta incelenmesi veya erime noktalarının tayini ile şeker türlerini birbirinden ayırt etmek mümkündür. Glukoz, fruktoz ve mannozun ozazon kristalleri aynıdır. Mikroskop altında glukozun kristalleri ekin demeti şeklinde, disakkarit olan laktozun kristalleri at kestanesi şeklinde görülür.


#73

SORU:

Şekerlerin redüksiyon ürünleri nelerdir?


CEVAP:

Şekerlerin keton veya aldehit gruplarının redüksiyonu sonucu şeker alkolleri elde edilir. Glukozun redüklenmesi ile sorbitol, mannozdan mannitol oluşur. Fruktozdan iki ayrı cins alkol meydana gelir, bunlar mannitol ve sorbitoldür. Gliseraldehit ve dihidroksiasetonun redüksiyonları ile gliserol, galaktozdan ise dulsitol meydana gelir. Heksozlardan meydana gelen alkollerin insan biyokimyası yönünden bir önemi yoktur. Fakat triozlardan meydana gelen bir alkol olan gliserol lipitlerle olan yakın ilgisi nedeniyle önemlidir. Ribozdan oluşan D-ribitol’ün de Vitamin B2’nin yapısına girmesi yönünden önemi vardır.


#74

SORU:

Şekerlerin oksidasyon ürünleri nelerdir?


CEVAP:

Aldozlar okside edildiklerinde aldehit grupları karboksil gruplarına dönerek aldonik asitleri verirler. Aldehid grubunun oksidasyonu (1.C) aldonik, primer alkol grubunun oksidasyonu (6.C) uronik, her iki grubun oksidasyonu (1. ve 6. C’lar) aldarik asitleri oluşturur


#75

SORU:

Şeker asitlerinden glukuronik asitin ne gibi önemi vardır?


CEVAP:

Uronik asitler içinde en önemlisi glukuronik asittir. Gerek metabolik organizma içinde oluşan bazı metabolitlerin atılması, gerekse dış kaynaklı ilaç vs. gibi zararlı veya zararsız maddelerin atılmasında yardımcı olur. Steroidler ve billirubin gibi organizma maddelerinin idrarla atılabilmeleri bunların glukuronik asitle birleşerek suda çözünür glukuronidlere çevrilmesi ile sağlanır. Glukuronik asit glikoproteinlerin ve mukopolisakkaritlerin yapısına da katılır. Vitamin C sentezleyebilen canlılarda da bu vitaminin ön maddesi olarak yer alır.


#76

SORU:

Amino şekerler nedir, nasıl oluşur?


CEVAP:

Katımlarında bir amino grubuna sahip monosakkaritlere denir. Monosakkaritlerin substitüsyon ürünleridir, heksozların ikinci karbon atomundaki hidroksil grubu (OH) yerine amino (NH2) grubunun geçmesi ile meydana gelirler. Doğada bulunan başlıca amino şekerler, amin grubu ile asetilleşmiş halde bulunan N-asetil-D-glukozamin ve N-asetil -D-galaktozaminden ibarettir. Bu iki amino şeker dışında D-mannoz, D-guloz ve D-taloz’unda amino türevleri vardır. Glukozamin: Hyaluronik asit, heparin, kan grubu maddeleri, mantarlarda hücre duvarı, ıstakoz, yengeç gibi kabuklularda kitin N-asetil glukozamin polimeridir. Galaktozamin: Kıkırdak, kemik, kornea, deri, tendon ve kalp kapakçıklarındaki kondroproteinlerdeki sülfatlı mukopolisakkaritlerde bulunur.


#77

SORU:

Amino şeker asitlerine örnek veriniz?


CEVAP:

Fizyolojik önemi olan amino şeker asitleri nöyraminik, sialik ve muramik asitlerdir.


#78

SORU:

Deoksi şekerler nelerdir?


CEVAP:

Karbon sayısından daha az sayıda oksijen içeren şekerlerdir. Bunlar genellikle ikinci ve altıncı karbon atomlarında oksijen bulunmayan şekerlerdir. DNA’da bulunan 2.deoksiriboz, L-ramnoz (6-deoksi-L.mannoz) ve L-fukoz (6.deoksi.L.galaktoz) deoksi şekerlerdir.


#79

SORU:

Glikozitler nasıl oluşur, kısımları nelerdir, nerelerde bulunur?


CEVAP:

Glikozitler bir monosakkaridin anomerik karbon atomundaki hidroksil grubunun diğer bir monosakkaritle veya başka bir molekülle birleşmesinden oluşan yapıdır. Bağlanılan diğer grup hidroksil veya amin grubu olabilir. Bunlar yapılarında yer alan şekere göre isimlendirilir. Örneğin; glukozit, mannozit, galaktozit gibi. Bitkiler içinde yaygın şekilde bulunurlar. Bir glikozitte iki kısım ayırt edilebilir. Monosakkarit olan kısmına glukon, diğer kısmına aglukon denir. Aglukon kısmı metanol, gliserol, fenol ve adenin gibi bir baz veya bir sterol olabilir. Birçok ilaçta, baharatta ve hayvan dokularının yapı taşları içinde bulunurlar.


#80

SORU:

D-Glukoz'un özellikleri nelerdir?


CEVAP:

D-Glukoz: Hayvansal ve bitkisel yapıda geniş ölçüde mevcuttur. Bir aldoheksozdur. Disakkaritlerin ve polisakkaritlerin yapısında yer alır. Nişasta, maltoz ve laktozun hidroliziyle elde edilir. Glukoz biyokimyasal yönden çok önemli bir monosakkarittir. ?.D-glukoz polarize ışığı +112 derece sağa ve ß.D-glukoz +19 derece sağa çevirir. Bu özelliği dolayısı ile glukoza dekstroz da denir. Tatlı ve lezzetlidir. 


#81

SORU:

D-Fruktozun özellikleri nelerdir?


CEVAP:

D-Fruktoz: Özellikle meyvalar içinde çok miktarda bulunduğundan kendisine bu ad verilmiştir. Balda da bulunur. Bir ketoheksozdur. Glukozla birlikte sakkarozun yapısında yer alır. Karaciğerde glukoza değişebilir. Polarize ışığı -92 sola çevirir. 


#82

SORU:

D-Galaktozun özellikleri nelerdir?


CEVAP:

D-Galaktoz: Doğada pek serbest halde bulunmaz, genellikle birleşik haldedir. Laktozun ve bitkilerdeki bazı polisakkaritlerin yapısında galaktoz vardır. Meme bezinde süt şekeri laktozun sentezi için kullanılır. Glikolipidlerin içinde de bulunmaktadır. Tadı glukozdan daha azdır. Galaktozun çevirme derecesi (+80°) sağ yöndedir. 


#83

SORU:

D-Mannozun özellikleri nelerdir?


CEVAP:

D-Mannoz: Mannoz serbest halde pek bulunmaz. Bazı polisakkaritlerin hidrolizi ile elde edilir. Gıda yönünden fazla değeri yoktur. Glikoproteinlerin katımlarında bulunur. Polarize ışığı +14° sağa çevirir. 


#84

SORU:

Pentozlar nerelerde bulunur?


CEVAP:

Pentozlar: Riboz ve deoksiriboz nükleik asitlerin yapısında yapısında bulunan önemli pentozlardır.


#85

SORU:

Disakkaritler nelerdir, nasıl oluşur, örnek veriniz?


CEVAP:

Disakkaritler iki monosakkaridin glikozidik bağla birleşmesinden oluşmuşlardır. Bunlardan en önemlileri maltoz, laktoz ve sakkaroz (sükroz) dur. Selülozun temel ünitesini oluşturan sellobioz da bir disakkarittir. Disakkaritlerin yapısında yer alan başlıca monosakkaritler glukoz, galaktoz ve fruktozdur. İki monosakkaritin birleşmesi sırasında bir mol su açığa çıkar.


#86

SORU:

İki monosakkarit arasında maltoz tipi bağlanma nasıl gerçekleşir?


CEVAP:

Bir monosakkaritin karbonil grubu (aldehit veya keton) diğer bir monosakkaritin alkol grubu ile bağlanırsa bu tip bağa maltoz tip bağlanma denir. Maltoz, laktoz ve sellobioz disakkaritlerinde bu tip bağ vardır.Disakkaritlerden bağlantısı maltoz tipli olanlarda birleşen monosakkaritlerden en az birinin aldehit ya da keton grubu serbest olduğundan bu tip bağlantıya sahip disakkaritler indirgen özelliğe sahiptirler. Ozazon oluşturabilirler.


#87

SORU:

İki monosakkarit arasında trehaloz tip bağlanma nasıl oluşur?


CEVAP:

Bir monosakkarit molekülünün karbonil grubu (aldehit veya keton) diğer molekülün karbonil grubu (aldehit veya keton) ile bağlanırsa bu tip bağa trehaloz tip bağlanma denir. Sakkarozdaki bağ bu tip bağdır. Trehaloz tipli bağlantıya sahip disakkaritlerde ise her iki monosakkaritin karbonil grupları bağlantı için kullanıldığından, yani serbest aldehit ya da keton grubu bulunmadığından bu tip bağlantıya sahip disakkaritler indirgeyici özellik göstermezler ve ozazon oluşturmazlar. 


#88

SORU:

Disakkaritlerden maltozun özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Nişastanın asitlerle veya enzimlerle hidrolizi sonucu meydana gelir. Oldukça tatlı bir şekerdir. İki glukoz biriminden oluşmuştur. Glukozların her ikisi de a.glukoz olabildiği gibi, biri ? ve biri de ß.glukoz da olabilir. Maltoz içindeki glikozit bağları 1. ve 4. karbon atomları arasında olduğundan glukozlardan birisinde serbest bir aldehit grubu vardır. İndirgeyici etkiye sahiptir. Ozazon oluşturabilir.


#89

SORU:

Dİsakkaritlerden laktozun özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Süt şekeri adı da verilir. Hayvansal bir şekerdir. İnsan sütünde de bulunur. Emziren annelerin hem kanında hem de idrarında laktoza rastlanır. Organizma disakkaritlerden faydalanamadığı için laktoz fazla miktarda oluşturulduğu meme dokusundan dolaşıma katılır ve idrara geçer. Glukoz ve galaktoz moleküllerinin ß.1-4 glikozidik bağla bağlanmalarıyla oluşmuştur. Serbest aldehit grubu vardır indirgeyici etki gösterir. Ozazon oluşturabilir.


#90

SORU:

Dİsakkaritlerden sakkarozun (sükroz) özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Çay şekeri olarak da bilinir. Genellikle pancar ve kamıştan elde edilir. Birçok meyva ve sebzenin tohum, meyva, yaprak ve çiçeklerinde de bulunur. Glukoz ve fruktoz monosakkaritlerinin ? 1-2 glikozidik bağla bağlanmasından oluşmuştur. Trehaloz tip bağlanma yapmıştır. Karbonil grupları arasında glikozidik bağ oluştuğundan indirgeyici özelliğe sahip değildir. Sakkaroz normal olarak polarize ışığı +66,5 sağa çevirir. Fakat hidrolize edildikten sonra polarize ışığı -39,5 derece sola çevirir. Bu hal hidroliz sonucu meydana gelen fruktozun çevirme derecesinin (-92,4) glukozun çevirme derecesinden (+52,8) daha yüksek oluşundandır. Sakkarozun hidrolizi sonucu meydana gelen bu çevirme değişikliği nedeniyle sakkaroza invert şeker denir. İnvert şeker fruktoz ve glukozun eşit bir karışımından ibarettir. İnvertaz denen enzim tarafından meydana getirilir. İnvert şeker balda bulunur. Sakkaroz ancak ağız yoluyla verildiği takdirde vücut tarafından kullanılır.


#91

SORU:

Sellobioz nedir?


CEVAP:

Selülozun parçalanması sonucu meydana gelen bir disakkarittir. Hidrolize edildiği zaman iki glukoz molekülü verir. ß.D-glukoz ile D-glukozun (? veya ß) ß 1-4 glikozidik bağla birleşmesinden oluşmuştur. Doğada serbest halde bulunmaz. Serbest aldehit grubu içerdiğinden indirgen özelliğe sahiptir.


#92

SORU:

Polisakkarit nedir, özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Monosakkarit veya monosakkarit türevlerinin polimerleridirler. Birçok monosakkarit biriminin glikozidik bağ ile birbirine bağlanmasıyla oluşur. Glikozidik bağlar ? veya ß tipli olabilir. Bunlar tatlı maddeler değildir. Çoğunlukla beyaz şekilsiz toz halinde bulunurlar. Saf halde iken indirgeme, aldehit veya keton özelliği göstermezler. Molekül ağırlıkları genellikle yüksektir. Şekilleri düz zincir, dallı budaklı veya halka şeklinde olabilir. Bunlar bilinen monosakkarit sınıflarının sonuna -an eki getirilmek suretiyle isimlendirilirler. Pentozan veya pentan, heksozan veya hekzan, glukan, mannan, galaktan gibi isimler alırlar.


#93

SORU:

Polisakkaritler kaça ayrılır?


CEVAP:

Genellikle iki gruba ayrılırlar. Homopolisakkaritler ve heteropolisakkaritler. Homopolisakkaritler tam olarak hidrolize edildikleri zaman çok sayıda tek bir cins monosakkarit türevi meydana getiren polimerlerdir. Heteropolisakkaritler ise hidrolize edildiklerinde birden fazla cinste monosakkarit veya monosakkarit türevi meydana getirirler. Polisakkaritlerin yapısındaki glikozit bağları mineral asitler ve enzimler (polisakkaridaz) etkisiyle kolayca hidrolize olmalarına karşın alkalilere direnç gösterirler.


#94

SORU:

Homopolisakkaritlerden nişastanın özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Karbonhidratların bitkilerde depo edilmiş şeklidir. Farklı nişasta granüllerinin mikroskop altındaki görünüşleri farklıdır. Buna göre ayırt edilebilirler. Buğdayda, patateste, pirinçte, mısırda, fındıkta, fıstıkta, diğer meyva ve sebzelerde bol miktarda nişasta vardır. Nişasta amiloz ile amilopektin denilen iki kısımdan oluşmuştur. Elde edildiği bitkiye bağlı olmakla birlikte genellikle % 10-20 amiloz, % 80-90 amilopektin kapsar.


#95

SORU:

Amiloz nasıl oluşur, özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Amiloz D-glukoz birimlerinin ? 1-4 glikozidik olarak birleşmelerinden meydana gelmiş düz zincir şeklinde bir polisakkarittir. Zincir ekseni etrafında kıvrılmış helezonik bir görünüm almıştır. 


#96

SORU:

Amilopektin nedir, özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Amilopektin dallı budaklı bir polisakkarit molekülüdür. Dalların herbiri ortalama olarak 24-30 glukoz ünitesine sahiptir. Omurgayı oluşturan zincirin glukozları arasındaki bağlantı ? 1-4, dallanma noktalarındaki bağlantı ? 1-6 şeklindedir.


#97

SORU:

Nişasta hangi enzimlerle parçalanır ve parçalanma ürünleri nelerdir?


CEVAP:

Nişasta molekülleri başlıca üç enzim tarafından hidrolize edilerek D-glukoz birimlerine ayrılırlar. ? amilaz tükürükte ve pankreas salgısında, ß amilaz bazı bitki dokularında bulunur. Gerek nişasta gerekse parçalanma ürünleri iyot çözeltisi ile karakteristik renkler verirler. Amiloz mavi-siyah, amilopektin mor-kırmızı, akrodekstrin gibi daha küçük moleküllü dekstrinler renksiz çözeltiler verirler.


#98

SORU:

Homopolisakkaritlerden glikojenin özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Bitki hücrelerindeki nişastaya karşılık, hayvansal hücrelerin başlıca depo polisakkaridi glikojendir. Özellikle karaciğerde depo edilir. Kasta ve daha az olarak diğer dokularda da bulunur. ?.glukoz birimlerinden oluşur. Çok dallı yapıdadır. Yapısında ? 1-4 ve ? 1-6 bağlar bulunur. İyot çözeltisi ile kahverengi kırmızı bazen mor renk verir. Gastrointestinal sindirimi nişasta gibi hidrolitiktir. Organizma içinde depo edilmiş glikojenin parçalanması ise fosforolitiktir.


#99

SORU:

Homopolisakkaritlerden selülozun özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Bitkilerin en önemli yapı maddesidir. Doğada en yaygın organik bileşik selülozdur. ß 1-4 bağları ile bağlanmış glukoz birimlerinden kurulu bir zincir biçimindedir (Şekil 2.22, sayfa 35). Asitlerle tam hidrolizde ß glukozlar, kısmi hidrolizde sellobioz disakkaridi serbest kalır. İyot çözeltisi ile tepkime vermez. Hayvanların bağırsaklarında selülozu yıkan bir enzim olmamakla birlikte otçulların bağırsaklarında yaşayan bakteriler selülozu parçalar ve kullanımını sağlarlar.


#100

SORU:

Homopolisakkaritlerden inülinin özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Bitki kök ve yumrularında bulunur. İyotla renk vermez. Asitle hidrolizde D-fruktoz birimlerine parçalanır. Fruktoz üretimi için kullanılır.


#101

SORU:

Homopolisakkaritlerden kitinin özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Eklem bacaklılarda dış iskelet yapı maddesidir. Yengeç ve ıstakoz gibi kabukluların, böceklerin dış iskeletlerinden başka göz mercekleri, tendoları, sindirim, solunum ve boşaltım sistemlerinin önemli bir öğesini oluşturur.


#102

SORU:

Homopolisakkaritlerden dekstranın özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Leuconostoc mesenteroides ve bazı mikroorganizmaların sakkaroz üzerine etkileri sonucu meydana gelir. Dekstranlar hekimlikte plazma yerini tutan ya da plazma hacmini genişleten maddeler olarak şok gibi durumlarda kullanılırlar.


#103

SORU:

Heteropolisakkaritler nelerden oluşur, özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Farklı monosakkaritler, monosakkarit türevleri ve bazı gruplardan meydana gelmişlerdir. Mukopolisakkaritler asidik özelliktedirler, yapılarında karbonhidrat ve protein kısmı bulunur ve bu iki kısım birbirine iyonik bağ ile bağlanmıştır. Bu maddelerin karbonhidrat kısmında mutlaka uronik asit bulunmaktadır. Ayrıca amino şekerler, sülfat veya asetil grupları da yer alabilir.


#104

SORU:

Heteropolisakkaritlerden hyaluronik asit nasıl oluşur, özellikleri nelerdir, nerelerde bulunur?


CEVAP:

Mukopolisakkarittir. Glukuronik asit ve N-asetilglukozaminden kurulmuştur. Bağ doku ve başka dokuların jel benzeri maddesine katılır. Hücre örtülerinde ve konnektif dokuların ekstrasellüler temel maddesinde bulunur. Gözün cam tabakasında ve eklemlerdeki sinoviyal sıvıda da vardır. Eklem yüzeylerinin ıslak ve kaygan kalmasını sağlar. Dokularda metabolizma maddelerinin geçmesini sağlayan ancak bakteriler ve başka infeksiyon etkenlerini geçirmeyen bir set oluşturduğu için önem taşır. Hyaluronidaz enzimi tarafından parçalanır.


#105

SORU:

Heteropolisakkaritlerden heparinin özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Kanın pıhtılaşmasını önleyici bir asit mukopolisakkaritdir. Karaciğer, akciğer, timüs, dalak ve kanda bulunur. D-glukuronik asit ve D-glikozamin birimlerinden kuruludur. Amino ve bazı hidroksil grupları sülfürik asitle esterleşmiştir.


#106

SORU:

Heteropolisakkaritlerden kondroitin özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Memelilerin ceşitli dokularında proteinlerle birleşmiş durumda bulunan polisakkarittir. Hyaluronik asitten tek farkı glukozamin yerine N-asetil galaktozamin ihtiva etmesidir. Bunun sülfatlı türevleri ise, hücre örtüleri, kıkırdak, kemik, kornea ve konnektif doku yapılarının başlıca bileşenlerini oluştururlar. 

Kondroitin sülfat A - Kıkırdak, kemik ve korneada 

Kondroitin sülfat B - Deri ve kalp kapakçıklarında 

Kondroitin sülfat C - Kıkırdak ve tendolarda bulunur. A ve C D -glukuronik asit + N- asetil galaktozamin + H2SO4 

B İduronik asit + N-asetil galaktozamin + H2SO4


#107

SORU:

Glikoproteinler nelerdir, özellikleri nelerdir?


CEVAP:

Karbonhidrat grupları polipeptit zincirine kovalent olarak bağlıdır. Proteinlerdeki karbonhidrat oranı % 1’den daha azdan, % 80’e kadar değişir. Karbonhidrat taşıyan proteinlerde molekülün karbonhidrat bölümünü galaktoz ve mannoz (heksozlar), glikozamin ve galaktozamin (heksozaminler) ve sialik asit (N-asetil nöyraminik asit) oluşturur. % 4’den fazla karbonhidrat kapsayan proteinlere mukoprotein, düşük olanlara glikoprotein denebilir. Yüksek oranda karbonhidrat kapsayan glikoproteinlere proteoglikanlar denir.