Yoğurt ya da sütten yağ çıkarmaya yarayan araca yayık (yayuh, yayuk) adı verilmektedir.

Türklerin sevdikleri koyu sıvı, tatlımsı mayhoş bir içecek türüdür. Bazı araştırmalara göre Orta Asya’da üretilip göçerler vasıtasıyla Anadolu’ya ve yakın çevresine yayıldığı söylenen bozanın günümüzdeki adı Farsçada darı anlamına gelen “buze” kelimesinden gelmektedir.

Birçok söylencede adı geçen, içen kişiye ölümsüzlük kazandırdığına inanılan efsanevi su anlamına gelmektedir.

Arpa, darı, buğday gibi çeşitli tahılların hamurunun ekşitilmesiyle yapılan bozaya Orta Asya Türkleri “buxum” adını vermişlerdir.

Bulgur, pirinç, su, şeker, maya yada maya yerine boza kullanılmaktadır. Süslemek ve lezzet vermek için ise üzerine tarçın ve sarı leblebi konulur. 

Kefir, sütün kefir mayasıyla mayalanmasıyla elde edilen içecektir.

Öncelikle kefir taneleri temiz cam kavanoza koyulur. Oda sıcaklığında taze süt eklenir ve 24 saat karanlık ortamda bekletilir. (Ya da süt koyulaşıncaya kadar veya istenilen kıvama gelinceye kadar bekletilir.) Süzülür ve taneler sonraki mayalama için ayrılır.

Kımız içerik olarak %2 alkol, %0,5-1,5 laktik asit, %2-4 süt şekeri ve %2 yağdan oluşmaktadır.

“Uvız Kımız, Sarı Kımız, Tünemel Kımız, Karabalı Kımız, Sirge Kımız Cmyar Kımız” gibi türleri bulunduğu gibi burada verilen isimler dışında 25 ayrı türünün varlığı da kaynaklarda geçmektedir.

Kımız mayasına bir su bardağı taze kısrak sütü katılır ve ılık bir yerde 24 saat bekletilir. İkinci gün buna iki su bardağı daha taze süt katılır. İkinci günün sonunda tüketilmeye başlanır.

Salebin bulunduğu orchidaceae familyası üyelerinin kullanımının İlk Çağlara kadar dayandığı bilinmektedir.

980-1037 yılları arasında yaşayan İbn-i Sînâ da “Kanun” adlı eserinin ikinci cildiyle (Edvîye-i Müfrede) beşinci cildinde (Edvîye-i Mürekkebe) salebin tıbbi amaçlarla ne şekilde kullanıldığı anlatılmıştır.

Ortadoğu’da, özellikle de Suriye’de yetişen bu bodur bitkinin değeri tıpkı patates gibi yapraklarda değil de kökündedir

Salep soğuk algınlığına ve boğaz ağrılarına çok iyi gelmektedir. Ayrıca salebin görme duyusunu arttırdığı da bilinmektedir.

Tencereye süt koyulur. Salep, iki yemek kaşığı şeker ile karıştırılarak süte ilave edilir. Devamlı karıştırarak kaynatılır. Şekeri ilave edilir, kısık ateşe alınır. 4. 10 dakika koyulaşana kadar karıştırılır. Porselen salep fincanlarına doldurulur ve üzerine zencefil ve tarçın serpilir.

Şalgam, turpgiller ailesine ait bir bitki türüdür.

Bir tür pancar olan “şalgam bitkisi” ve “siyah havucun” su ile karıştırılıp, tuz da ilave edilmesiyle yapılmaktadır. Bu karışım, mayalanması için belirli bir süre bekletilerek şalgam suyu elde edilir.

Şalgam genellikle kebap çeşitleri ile birlikte tüketilmektedir.

Bitki, çiçek, meyve özleriyle bazı baharatların şeker ya da balla tatlandırılmasına şerbet denilmektedir.

İtalya’da 17. yüzyılda şerbetten meyveli dondurma yapılmış ve adına şerbetten bozma sorbetto adı verilmiştir. Bu yüzden Fransa ve İngiltere’de meyveli dondurmalar hâlâ sorbettodan bozma “sorbet” adıyla bilinmektedir.