Başarılı bir aşçı, kültür, sanat ve bilimle yakından ilgili olmalıdır. Bu doğrultuda yöresel mutfak kültürleri de oldukça önemlidir.

Bölgelere göre yöresel mutfak kültürleri bilgi ve görgüsü sayesinde destinasyonların markalaşması, işletmelerin imajının pozitif yönde artması ve bireysel olarak da aşçıların aranılan kişiler olması mümkün olacaktır.

Marmara Bölgesi mutfak kültürü denildiğinde Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Yalova, Bursa, Bilecik, Balıkesir ve Çanakkale illeri mutfak kültürleri akla gelmektedir.

Ekmek çeşitleri, zeytin ve peynir çeşitleri, turşu, pirinç çorbası, sütlü bulgur çorbası, tarhana çorbası, domates salçası, ıhlamur, kekik çayı, ayva reçeli, keçi peyniri, salamura zeytin, kuşburnu, çay, lor yağlaması, kapaktan kesme, çam balı, simit, çılbır, sucuklu yumurta, tahin-pekmez, süt ve kaymak yenilip içilmektedir.

Tısvara, ev ekmeği, kuskus pilavı, yoğurt, ekmek, arpacık pilavı, kuru üzüm hoşafı, ekşili pırasa, kereviz yemeği, kızılcık şurubu, yağlı pide, cacık ve kalbura bastı tüketilmektedir.

Akşam öğününde tarhana çorbası, kuru fasulye, yaprak sarma, tas kebabı, karanfilli ekmek, pirinç pilavı, papalina turşusu, yeşil salata, ekmek, bal kabağı tatlısı, sütlaç, kaşık helva gibi yemekler yenilmektedir.

Yatsı sonrası ekmek, peynir, reçel, tahin-pekmez, salça, süt ve çay gibi tüketimler yapılırken yaz mevsiminde bu öğün meyve ve sebzelerle geçiştirilmektedir.

Bebeği ziyarete gelenlere lohusa şerbeti verilmekte, çocuk doğduğunda lokum ve baklava dağıtılmaktadır. Ayrıca, misafirliğe gidilen yerde bebeğe yumurta ve ekmek verme, yürüyen çocuğa simit pişirme gibi gelenekler de uygulanmaktadır. Diş buğdayı ise buğdayın şekerle karıştırılıp kayısı, üzüm, nar gibi meyvelerin eklenmesiyle yapılmaktadır.

Sünnetlerde misafirlere üçkardeşler, düğün çorbası, patates yemeği, yoğurtlu mantı, sarma, höşmerim ya da helva hazırlanmaktadır. Askere uğurlamada ise askerin evine huzur içinde dönmesi için ailesi tarafından çırpma pişirilmektedir. Ayrıca askerlik çağına gelen gençlere her öğün ayrı evde olmak üzere yemek verilmektedir.

Yavuklama yani söz kesmede ilk olarak kahve ve daha sonra şerbet ikram edilmektedir. Nişanda ise misafirlere şerbet sunulmakta ve gelenek olarak damada tepsi ile şerbet götürülmektedir. Çeyiz asmada ise eşyaları görmeye gelen misafirlere çay, kahve veya şerbet ikramı yapılmaktadır.

Düğünlerde ihtiyarlara yemek verilir ve gençlere içki ikram edilir. Düğüne gelen konuklara ise tavuk çorbası, nohut sarma, etli patates, keşkek, pirinç pilavı, cacık, karpuz, hoşaf, irmik helvası verilir. Düğün haftasında ise kız ev oğlan evi hafta boyunca ziyaret edilir ve evlerde gelin ve damada yemekler yapılır.

Ramazan Bayramı’nda imsak vakti peynir, ekmek, zeytin, çay gibi yiyecekler yenirken yemeklerde yaprak sarması, baklava, çörek, pide, ekmek dolması, sebze yemekleri ve fırında tavuk hazırlanmaktadır. Kurban Bayramı’nda ise gelen misafirlere ve aileye yaprak sarması, sura, kavurma, işkembe çorbası, bohça böreği, büryan, darbana, ciğer, ayran ve şerbetli tatlı ikram edilmektedir.

Regaip Kandilinde şerbet ve susamlı helva ikram edilmektedir. Miraç Kandilinde, tatlı, şeker, lokma vb. ve Berat Kandilinde kandil simidi, susamlı helva dağıtılmaktadır, ayrıca çocuklara bisküvi, şeker vb. verilmektedir.

Kadir gecesinde şerbet hazırlanmakta, aşure günü ise aşure hazırlanarak dağıtılmaktadır. Ölen kişilerin mevlidinde can helvası pilav, nohut, yoğurt ve lokma dağıtılırken doğum mevlitlerinde gelen misafirlere şerbet kurabiye, poğaça vb. hazırlanmaktadır. Hıdırellez’de ise yapılan piknik için sarma, sütlaç, yumurta vb. yiyecekler hazırlanmaktadır.

Acele bacı helvası evlere dağıtılırken, Zekeriya sofrası için 41 çeşit yemek hazırlamaktadır. Adak için hazırlanan yemekler, adağa göre biçimlenmektedir. Yağmur duasında ise pilav, yoğurt veya lokma dağıtılmaktadır.

Düzce, Bolu, Zonguldak, Bartın, Karabük, Kastamonu, Sinop, Çorum, Samsun, Amasya, Tokat, Ordu, Giresun, Gümüşhane, Trabzon, Bayburt, Rize ve Artvin’den söz edilmektedir.

Sabah kahvaltısında çay, zeytin, çökelek, peynir, börekler, patates, yumurta çeşitleri, bal, pekmez, reçelleri tereyağı ve kaymak gibi kahvaltılıklar yenmektedir.

Öğle yemeğinde mevsime göre çorbalar, pilavlar, konserveler, turşular, tavuk ve et yemekleri, sebze yemekleri, yabani ot yemekleri, balıklar ve salatalar yenmektedir. Akşam yemeğinde ise öğle yemeğine benzer yemekler yenmektedir.

Doğumda çocuğu görmeye gelenlere sünnette ise gelen doktora çay verilirken, askere uğurlamada asker geceleri için misafirlere tavuklu pilav, lahana sarması ve ayran hazırlanmaktadır.

Söz kesmede gelenlere çay ikram edilmektedir ve erkeğin getirdiği çikolata ya da tatlı yenmektedir. Nişanlarda, börek çeşitleri, dolmalar ve sarmalar, tavuklu pilav ve ayran hazırlanmaktadır. Düğünlerde ise misafirlere et kavurma, pilav, komposto ve hoşaflar, börek çeşitleri, dolma, sarmalar, ayran, çay ve meşrubatlar ikram edilmektedir.

Ölümlerde un helvası, ayran ve pilav dağıtılmaktadır.

Ramazan Bayramı’nda çay, börek çeşitleri, tereyağı, bal vb. hazırlanarak kahvaltı edilmekteyken, öğle yemeklerinde börekler, çorbalar, tatlılar, pilavlar, et ve sebze yemekleri vb. yenmektedir. Kurban Bayramı’nda ise kahvaltıda kavrulmuş kurban eti, börekler, çorbalar, tatlılar, pilavlar, et ve sebze yemekleri hazırlanmaktadır.

Mevlid okutmalarda misafirlere tavuklu pilav, ayran ve un helvası hazırlanırken, adaklarda hazırlanan yiyecekler adağa göre biçimlenmektedir.

İç Anadolu Bölgesi mutfak kültürü denildiğinde Çankırı, Ankara, Eskişehir, Kırıkkale, Kırşehir, Yozgat, Sivas, Konya, Aksaray, Nevşehir, kayseri, Niğde ve Karaman illerinin mutfak kültürlerinden söz edilmektedir.

Sabah kahvaltılarında süt çorbası, omaç çorbası, tarhana çorbası, bulgur pilavı, haside ve yayık gibi yiyecekler bulunmaktadır.

Öğle yemeğinde patates, mantı, köbete, patates piyazı, kabak yemeği, patlıcan yemeği, taze fasulye gibi yemekler bulunmaktadır.

Akşam yemeğinde mantı, tirit, su böreği, yoğurtlu sarımsaklı yumurta gibi yemekler tüketilirken yatsı ve sonrasında kavurga, patlamış mısır, ara başı çorbası, elma, armut, ahlat gibi meyveler yenmektedir.

Doğumda babina hamuru, pirinç çorbası, çibörek, hoşaf ve lohusa şerbeti hazırlanmaktayken diş buğdayında buğday, gelen misafirlere ikram edilmektedir.

Sünnetlerde üzerine et yığılmış pilav, hoşaf, çibörek, börek ve diğer ikramlar sunulmaktadır. Askere uğurlamada ise Pilav, et, yaprak sarması, çorba, salata ikram edilmektedir.

Söz kesmede gelen misafirlere kahve, nişanda ise limonata ve kuru pasta ikram edilmektedir. Düğün hamamında hazırlanan çerez, yaprak sarma ve kuruyemiş yenirken, kına gecesinde misafirlere leblebi, kuru üzüm, fıstık ve limonata ikram edilmektedir.

Düğünlerde poğaça ekmeği, yaprak sarması, pilav, et salata ikram edilmektedir. Yüz açımında ise köbete, cantık, pasta ve börek yapılmaktadır. Ölümlerde ise kıt aşı, helva, pide, şeker, gözleme, çörek, börek yapılmaktadır.

Ramazan Bayramı’nda bayram çöreği, sarma, köfteli pirinç çorbası, patatesli et ya da et haşlaması baklava yapılmaktadır. Kurban Bayramı’nda ise et yemeği, sarma, çorba, baklava yapılmaktadır.

Regaip Kandilinde gözleme helva vb. yağlı yiyecekler; Miraç Kandilinde gabartlama veya un helvası; Berat Kandilinde ise kandil simidi hazırlanmaktadır. Kadir gecesinde ise un helvası ve gabartlama yapılmaktadır.

Mevlit okutulurken çiğbörek, pişi, peksimet ve köbete yapılmaktadır. Ayrıca, pilav, et, salata ve baklava dağıtılmaktadır. Hıdırellez’de kalkay çöreği, kolaç ve güveç yapılırken, Sultan Nevruz’da 7 çeşit yemek yapılmaktadır.

Zekeriya sofrasında çorba, pilav, et ve yaprak sarması bulunmaktadır. Adaklarda şeker sunulmakta ve çay, çörek, börek, gözleme ikram edilmektedir. Yağmur duasında ise pilav ve et pişirilmektedir.

İzmir, Manisa, Kütahya, Afyonkarahisar, Uşak, Aydın, Denizli ve Muğla akla gelmektedir.

Sabah kahvaltısında yumurta, haşlanmış patates, yumurta salatası, zeytin, tulum peyniri, ezme ve beyaz peynir, çilek reçeli ve çay tüketilmektedir.

Öğle yemeğinde patlıcan borani, otlu saç böreği, bulgurlu domates yemeği, yassı fasulye kızartması, ot kavurma, tavuklu şehriye çorbası, un çorbası ve semizotu gibi yiyecekler tüketilmektedir.

Akşam yemeğinde taze fasulye yemeği, taze bamya yemeği, taze börülce, yaprak sarma, taze börülce kavurması, zeytinyağlı sebze dolmaları, mercimek ve tarhana çorbası, marul ve ot salata, domates, biber söğüş ve çoban salatası tüketilmektedir.

Doğumlarda ziyarete gelenler lokum, bisküvi vb. getirmektedir. Diş buğdayı, dövülmüş ceviz ile
yenmektedir. Sünnetlerde keşkek ve diğer yemekler hazırlanmaktadır. Askere uğurlamada ise hayır yemeği olarak genelde çorba, kuru fasulye, keşkek, pirinç pilavı ve irmik helvası yapılırken gelen konuklara lokum, bisküvi ve limon şerbeti ikram edilmektedir.

Söz kesmede ilk olarak kahve içilmektedir ve ayrıca erkek tarafı tahin helvası, çöğen helvası ve kuruyemiş götürmektedir. Nişanda ise erkek ailesi tarafından kız tarafına tahin helvası ve kuruyemiş alınmaktadır. Nikâhta erkek evinde yemek yenmekte, düğünde ise et ve buğday hazırlanmakta ve turşu yapılmaktadır. Yüz açımında ise genel olarak kuru patlıcan dolması, pilav, tavuk, güveç, kuru fasulye, turşu ve tatlı yapılmaktadır.

Gelenlere pide vb. dağıtılmakta, ziyarete gelenler ise bisküvi, lokum vb. getirmektedir.

Ramazan Bayramı’nda erişte kesilmekte, helva, lokma ekmek, katmer dağıtılmaktadır. Yiyecek olarak kuru patlıcan dolması, yaprak sarma, pancarlı biber turşusu, lahana sarması, kemikli, börülceli ve kuru biberli tarhana kaynatılmaktadır. Kurban Bayramı’nda ise baklava, saraylı tatlısı, kadayıf, sütlaç hazırlanır. Çörek ekmeği, kuru patlıcan dolması, ot kavurması, otlu saç böreği, lahana sarması, tarhana aşı, çeşitli et yemekleri ve şerbet yapılır.

Kandiller ve Kadir gecesi genelde lokum, bisküvi, lokma, pide ve limon şerbeti dağıtılmaktadır. Aşure günü dağıtılacak aşure ise 7 çeşit malzeme ile yapılmaktadır.

Mevlit okutmada keşkek, pilav, kuru fasulye, çorba, turşu ve irmik helvası dağıtılmaktadır. Adaklarda ise adak bir hayvan olursa keşkek yapılıp dağıtılmaktadır. Yağmur duasında kuzu ve koç kesilmekte ve keşkek yenmektedir.

Burdur, Isparta, Antalya, Mersin, Adana, Osmaniye, Hatay ve Kahramanmaraş illeri akla gelmektedir.

Sabah kahvaltısında genelde zeytin, peynir, çökelek, yağ, reçel yenilmekte, içecek olarak ise süt veya çay tercih edilmektedir. Ayrıca, tarhana ve mercimek çorbası da içilebilmektedir.

Öğle yemeği genelde geçiştirilmekte, bölgenin batısında sebze yemekleri, doğusunda ise bulgurlu yemekler yenmektedir.

Yaz sebzeleri ile etli yemekler, sarmalar, dolmalar, köfteler, mantılar, çorbalar, börekler, makarna ve kadayıf gibi yemekler yenmektedir.

Doğumlarda çeşitli yörelere göre farklı olarak anneye “yağlı ballı” karışımı, tatlı, şekerli su, anasonlu çay vb. verilmektedir. Ayrıca, tatlı, lohusa şerbeti, yemek veya çerez de ikram edilmektedir. Diş buğdayı ise bebeğin ilk dişi çıkınca dağıtılmaktadır.

Söz kesmede kız evi tarafından oğlan evine tatlı gönderilmekte ve ayrıca gelen misafirlere yöreye özgü olarak şerbet, şurup, kahve veya limonata ikram edilmektedir. Nişanda şerbet, şurup ve limonata ikram edilmektedir. Düğün hamamında ise kız evine çeşitli yiyecekler ikram edilmekte ve bazı yörelerde tahin ve pekmez, helva kabune, kavurma veya kısır yapılmaktadır. Son olarak düğünlerde konuklara çerez, limonata, pasta, mamul, tatlı şerbet, kuru pasta vb. verilmektedir.

Gelen misafirlere helva ve çeşitli yiyecekler dağıtılmaktadır.

Dini bayramlarda yemekler, börekler ve tatlılar hazırlanmakta; şeker, çikolata, tatlı, kahve, çay ve yörelere göre farklı olarak çörek, hoşaf, kömbe ikram edilmektedir. Kandillerde ise genel olarak yağda kızartılmış hamur işleri, pide ve helva dağıtılmaktadır.

Hıdırellez’de çeşitli köfteler, zeytinyağlı sarma ve dolmalar, börekler, çörekler hazırlanmaktadır. Sultan Nevruz’da ise börekler, çörekler, nohutlu pilav, haşlanmış yumurta hazırlanmaktadır.

 Doğu Anadolu Bölgesi mutfağı denildiğinde Malatya, Erzincan, Erzurum, Ardahan, Kars, Iğdır, Ağrı, Van, Hakkâri, Bitlis, Muş, Bingöl, Tunceli, Elazığ ve Malatya mutfaklarından söz edilebilmektedir.

Sabah kahvaltısında genellikle pekmez, bal, yumurta, peynir, lor, reçel, çeçil (örgü peyniri), deriye tepilmiş peynir (küflü peynir), tereyağı, zeytin ve kaymak yenmektedir.

Öğle yemeği olarak genelde kuymak, haşıl, yumurta sinoru, kahvaltılık, mantı, makarna gibi hamur işleri hazırlanmaktadır.

Akşam yemeklerinde çorba, et yemekleri, hıngel, kesme aşı, kaz kavurma, et kavurma, et ve pilav yanında domates söğüş ve ayran yenmektedir.

Elçi gitme-söz kesmede, Şirni (tatlı) yeme gününde erkek tarafı şeker getirmektedir. Nişanlarda erkek tarafı tarafından kız tarafına pirinç, çay, şeker ve bir ya da birden fazla koyun götürülmekte ve nişanda şeker ve meyve dağıtılarak yemek yenmektedir. Düğüne kadar olan dönemde yiyecek maddeleri birkaç sığır veya koyun, yağ, pirinç, kuru üzüm, çay, şeker vb.dir. Düğünlerde ise yemekler yenmektedir.

Arefelikte fındık, fıstık ve ceviz toplanmaktadır. Bayramlarda genel olarak ayran çorbası, kesme çorbası, yaprak sarması, börek ve etli yemekler, çeşitli tatlılar ve hoşaflar yapılmaktadır. Hıdırellez’de ise yumurta yenmekte ve Hıdırnebi Kavudu yapılmaktadır.

Bu bölge mutfağı Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerini kapsamaktadır.

Bu bölge “verimli hilal” adıyla anılan Fırat ve Dicle nehirleri arasında bulunduğundan bu topraklarda üretilen tahıl, et, yoğurt ve baklagiller mutfağı şekillendirmektedir.

Sabah kahvaltısında peynir, zeytin, bal, yağ gibi yiyecekler yenmektedir. Ayrıca, çeşitli et ve sebze yemekleri yenmesi alışkanlıkları da sürmektedir.

Doğumlarda bebeğe koyun sütü, tereyağı ile pekmez, şekerli su; anneye ise yumurta ve pekmezden yapılan çeşitli yiyecekler verilmektedir. Lohusa hamamına gelenlere ise hindistan cevizi ve zencefil gibi baharatlarla “şüdüt” hazırlanmakta veya şerbet ikram edilmektedir. Diş hediğinde ise bulgur ve nohut kaynatılmaktadır.

Sünnetler yemeksiz olabileceği gibi yemekli olarak da yapılabilmektedir. Askere uğurlamada ise akrabalar tarafından yemek daveti verilmektedir ve askere çeşitli yörelerde farklı yiyecekler yedirilmektedir.

Söz kesmede kız isteme aşamasında kahve, tatlı bir şerbet veya şurup verilmektedir. Nişanlarda kız evine kesme şeker, toz şeker, kahve, bisküvi gibi yiyecekler gönderilmekte, kız tarafı da teşekkür için baklava veya hanımgöbeği tatlısı göndermektedir. Nikâha gelen konuklara kahve, şeker, lokum ikram edilmektedir. Düğün hamamına katılanlara ise mevsim sebze ve meyveleri, çeşitli şerbetler, şuruplar ve meşrubatlar ikram edilmektedir. Son olarak çeyiz asma geleneğine ilişkin olarak ekonomik duruma göre yemek ziyafeti veya kahve, şeker, şerbet, kurabiye, çerez, meşrubat gibi ikramlar yapılmaktadır.

Kına gecesinde gelen konuklara çerez ikram edilmekte, kına sonrası kalan yakınlara kahvaltı çıkarılmaktadır. Düğüler bazı yerlerde yemekli, bazı yerlerde yemeksiz yapılmaktadır. Düğün ertesine ilişkin gelenekler her ildeki farklılaşmaktadır. Genel olarak düğün yemekleri ile çörek, kurabiye, şeker, katmer, şirani vb. hazırlanmaktadır.

Bölgede ölümlerde helva hazırlama geleneği vardır.

İftarlarda en güzel yemekler hazırlanmaktadır. Yemekler, illere göre farklılaşmaktadır. Sahurda da her yörede farklı yiyecekler hazırlanmaktadır. Kahvaltılıklar, çorba, börekler, bulgur veya pirinç pilavı ile çiğ köfte örnek verilebilir.

Ramazan Bayramı’nda kahvaltı yerine bayram yemeği yenmektedir. Çeşitli illerde farklılaşmakla birlikte
genel olarak kuru fasulye pilav, yuvarlama, haşlama et, serde, sütlaç, kerebiç hazırlanmaktadır. Kurban Bayramı’nda ise tatlı hazırlanmaktadır. Gaziantep’te yuvalama, diğer şehirlerde kurban etinden yiyecekler hazırlanmaktadır.

Mevlit Kandilinde hazırlanan yiyecekler çeşitli illerde farklılaşmakla birlikte tavuklu pilav ve lokma, etli tirit, lahmacun, zingil ve helva gibi yiyecekler vardır. Miraç Kandilinde ise Mardin’de beyaz şeyler (sütlaç, pirinç pilavı vb.) yenip dağıtılırken, Şırnak’ta eve mutlaka süt alınıp içilmektedir.

Aşure gününde yapılan aşurenin içine pek çok yerde pekmez de katılmaktadır. Paskalya Bayramı’nda ilk olarak kilisede ekmek parçası şaraba batırılarak yenmekte, evde ise kaburga ve pilav, haşlanmış renkli yumurta, paskalya çöreği ve pekmezli lebeniye ile sofra hazırlanmaktadır. Hıdırellez’de ise illere göre farklılık göstermekle beraber genel olarak mercimekli köfte, çiğ köfte, dolma, haşlanmış yumurta, yeşillik, maşik çorbası, sütlaç gibi yiyecekler yenmektedir.

Hasit Merani’de çiğ köfte başta olmak üzere sarmalar, dolmalar, peynir helvası, çerezi marul, salatalık, kahve ve çay ile öğlen yemeği ve ikindi kahvaltısı yapılmaktadır. Ciğor Bayramı’nda ise “Cokat” diye adlandırılan bumbar kayış ve üzüm hoşafıyla birlikte yenmektedir. Ciğor Bayramı’nda baklava herkes tarafından mutlaka yapılmaktadır. Yumurta Bayramı’nda ise Siirt’te mayısın ilk haftası bütün evlerde yumurta haşlanmakta ve kırlara gidilerek çeşitli eğlencelerle yenmektedir.

Aşçılık mesleği sadece yemek pişirmeden ibaret değildir. Başarılı bir aşçı kültür, sanat ve bilimle yakından ilgili olmalıdır. Bu doğrultuda aşçılık mesleği ile yakından ilişkili olan yöresel mutfak kültürleri oldukça önemlidir. Bölgelere göre yöresel mutfak kültürleri bilgi ve görgüsü sayesinde destinasyonların markalaşması, işletmelerin imajının pozitif yönde artması ve bireysel olarak da aşçıların aranılan kişiler olması mümkün olacaktır. Ayrıca eldeki bilgilerle yemekler üzerine konuşabilmek, kültürel anlamda ilişkilendirebilmek, üzerine açıklamalar yapabilmek mümkün olacaktır. Üzerine konuşulabilen yemekler her daim yüksek prestij kazanır, dolayısıyla bu yemekleri yapan aşçılar ve sunulan mekânlar her zaman ön planda olarak popüler kalır.

Marmara bölgesi; Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Yalova, Bursa, Bilecik, Balıkesir ve Çanakkale illerinden oluşur. 

Marmara bölgesinde kış mevsiminde; sabah öğününde ev ekmeği, turşu, pirinç çorbası, sütlü bulgur çorbası, tarhana çorbası, köy ekmeği, tava ekmeği, çiçek ekmeği, domates salçası, tuzlama zeytin, beyaz peynir, ıhlamur, kekik çayı, ayva reçeli, keçi peyniri, salamura zeytin, kuşburnu, çay, lor yağlaması, kapaktan kesme, kırma zeytin, çam balı, simit, koyun peyniri, dolma zeytin, çılbır, sucuklu yumurta, siyah zeytin, teneke peyniri, tahin-pekmez, süt ve kaymak yenilip içilmektedir. Öğle öğününde; tısvara, ev ekmeği, kuskus pilavı, yoğurt, ekmek, arpacık pilavı, kuru üzüm hoşafı, ekşili pırasa, kereviz yemeği, kızılcık şurubu, yağlı pide, cacık ve kalbura bastı tüketilmektedir. Tarım yapılan yerlerde çoğunlukla öğle yemekleri tarlalarda geçmekte ve burada gözleme ve bulama tercih edilmektedir. Akşam öğününde tarhana çorbası, kuru fasulye, yaprak sarma, tas kebabı, karanfilli ekmek, pirinç pilavı, papalina, turşu, yeşil salata, ekmek, bal kabağı tatlısı, sütlaç, kaşık helva gibi yemekler yenilmektedir. Yatsı sonrası ise ekmek, peynir, reçel, tahin-pekmez, salça, süt ve çay gibi tüketimler gerçekleşmektedir. Yaz mevsiminde ise bu öğün meyve ve sebzelere göre çeşitlenmektedir.

Marmara bölgesi mutfak kültürü geçiş dönemleri şunlardır: Doğum, diş buğdayı, sünnet, asker uğurlama, yavuklama (söz kesme), nişan, çeyiz asma, düğün, düğün haftası, ölüm.

Marmara bölgesindeki kutsal ve neşeli günler: Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı, Mevlit Kandili, Regaib Kandili, Miraç Kandili, Berat Kandili, Kadir Gecesi, Aşure Günü, Mevlit okutma, Hıdrellez, Acele Bacı’ya Helva, Zekeriya Sofrası, adak, yağmur duası.

Karadeniz bölgesi; Düzce, Bolu, Zonguldak, Bartın, Karabük, Kastamonu, Sinop, Çorum, Samsun, Amasya, Tokat, Ordu, Giresun, Gümüşhane, Trabzon, Bayburt, Rize ve Artvin illerinden oluşur. 

Bölgede sabah çay, zeytin, çökelek, peynir, börekler, patates, yumurta çeşitleri, bal, pekmez, reçeller, tereyağı ve kaymak gibi kahvaltılıklar yenilir. Öğle yemeğinde mevsimine göre çorbalar, pilavlar, konserveler, turşular, tavuk ve et yemekleri, sebze yemekleri, yabani ot yemekleri, balıklar ve salatalar tüketilir. Akşam yemeğinde ise öğle yemeğinde yenilen yemekler veya benzerleri sofralarda bulunur.

Doğumlarda çocuğu görmeye gelenlere çay verilir. Anneye özel yiyecekler yapılır, kuvvetinin yerine gelmesi sağlanır.

Nişanda börek çeşitleri, dolmalar ve sarmalar, tavuklu pilav ve ayran verilir. İsteyen aileler nişanı kendi aralarında isteyenler de köy halkıyla beraber yapar. Nişan için bir gece toplanılır, eğlenilir ve gece sonunda yüzükler takılarak nişan merasimi sona erer.

Düğün gününden bir gün önce düğün yemekleri için hazırlıklar yapılır. Düğün sabahı mahalle kadınları tarafından yemekler pişirilir. Öğle vakti geldiğinde yemekler halka dağıtılmaya başlanır. Düğünde verilen yiyecek ve içecekler: Et kavurma, pilav, komposto ve hoşaar, börek çeşitleri, dolma, sarmalar, ayran, çay ve meşrubatlardır. Akşama kadar yemek servisleri devam eder ve akşam olduğu zaman düğünün yapılacağı alana ya da salona gidilir ve düğün yapılır.

Ölen kişinin toprağa verileceği zaman cenazeye gelen halka un helvası dağıtılır. Ertesi gün mevlit okutulur, mevlide gelen misafirlere ayran ve pilav dağıtılır.

Mevlid okutmalarda genelde tavuklu pilav, ayran ve un helvası verilir. Eş dost çağrılır Kuran okutulur.

İç Anadolu Bölgesi; Çankırı, Ankara, Eskişehir, Kırıkkale, Kırşehir, Yozgat, Sivas, Konya, Aksaray, Nevşehir, Kayseri, Niğde ve Karaman illerinden oluşur. 

Bölgede sabah kahvaltısında süt çorbası, omaç çorbası, tarhana çorbası, bulgur pilavı, haside ve yayık gibi yiyecekler bulunur. Öğle yemeğinde patates, mantı, köbete, patates piyazı, kabak yemeği, patlıcan yemeği, taze fasulye gibi yemekler yenilir. Akşam yemeğinde mantı, tirit, su böreği, yoğurtlu sarımsaklı yumurta gibi yemekler tüketilir. Yatsı ve sonrasında ise kavurga, patlamış mısır, arabaşı çorbası, elma, armut, ahlât gibi meyveler yenilir.

Kadın doğum yaptıktan sonra eve getirilir. Yakınları tarafından yoğrulmuş babina hamuru getirilir. Babina hamuru lohusanın üzüntüsünü alması düşüncesiyle yapılmaktadır. Lohusaya pirinç çorbası pişirilir. Gelen misafirlere lohusa şerbeti ikram edilerek doğum kutlanır. Tatarlarda ise doğumdan sonra eve gelen misafirlere Mevlid okutulduğunda mutlaka çiğbörek ikram edilir. Hoşaf ve lohusa şerbeti de ikram edilir

Diş buğdayı yapılır. Yere çarşaf yayılır, üzerine çocuk oturtulur. Misafirlerden en yaşlı olanı çocuğun başına geçilir “başın dişin kuvvetli olsun” denilerek çocuğun başından avuç avuç bulgur serpilir. Misafirlere yapılan diş buğdayından ikram edilir. Tepsiye iğne, makas, ayna, tarak ve yumurta gibi şeyler konulur. Tepsi bebeğe uzatılır. Bebek hangisine uzanır ya da hangisini eliyle tutarsa ilerideki mesleği hakkında yorum yapılır, konuşulur.

Sünnet yatağı süslenir, hazırlanır. Cumartesi günü kınası olur. Eğlenirler, oyun oynarlar. Pazar günü çocuk sünnet ettirilip getirilir. Mevlid okutulur. Mevlid bittikten sonra pilav sinilere dökülür, üzerine et yığılır. Hoşaa misafirlere sunulur. Çörek, börek hazırlanarak ikramda bulunulur.

Yüz açımı: Düğün bittikten sonra gelin ve damat evlerine gideceği zaman kayınbaba tarafından inek, at gibi maddi açıdan değerli olan şeyler verilir. Diğer bir gelenek ise düğünden sonraki 3. gün bütün yakınlar ve akrabaların ziyarete gelmesidir. Gelin kız tekrar gelinliğini giyer. Köbete, cantık, pasta ve börek yapılır. Bütün gün eğlenirler, oyun oynarlar.

Cenaze kaldırıldıktan sonra ölü evine yakınları yemek getirirler. Buna kıt aşı denir. 3-4 gün ölü evinde yemek pişmesi uygun görülmediğinden ölü evinde yemek pişirilmez. Komşular, yakın akrabalar yemek yapıp bu süre zarfında ölü evine getirirler. Ölümün olduğu gün helva ve pide verilir. Gül suyu dökülür. Ölen insanın 7’sinde Mevlid okutulur. İrmik helvası yapılır, pide ile dağıtılır. Hâli vakti yerinde olanlar yemek hazırlar yemek ikram edilir. Ölünün 40’ında da yine Mevlid okutulur, helva ve şeker dağıtılır. 52’sinde ise yine Mevlid okutulur. Gelen misafirlere gözleme, çörek, börek verilir. Ölen insanın hatırlanması amacıyla her sene ölüm yıl dönümünde ölen kişinin sevdiği yiyecekiçecek yapılıp; komşulara, yakınlara ölünün ruhu için dağıtılır.

Kalakay çöreği, kolaç ve güveç yapılır. Sabah erkenden bütün kadınlar hazırlanıp mezarlığın yanına çıkarlar. Yasin ve tebareke okunup ölmüşterin ruhlarına bağışlanır. Yapılan yiyecekler mezarlığın yanında öğlen saat 1’e kadar yenilir içilir. Saat 1’den sonra herkes evine gider. Diğer bir âdet ise evlerde var yok mayası tutulmasıdır. Akşamdan 2 kaşığa hamur konulur biri var, diğeri yok mayası niyetindedir. Kaşığı kıbleye karşı, sapını ise bir deliğe karşı koyarlar. Kaşıklar konulurken dilek tutulur, niyet edilir. Sabah olunca hangisi kabarmışsa o niyetin olacağına inanılır. Diğer bir Hıdırellez geleneği de kapının önünde gece ateş yakılıp, eğlence yapılmasıdır. Sabah olunca da çay kenarına, su kenarına ya da yeşillik alana gidilir. Yapılan yiyecekler olan gözleme, yaprak sarması, cantıklar yenilir. İnsanların daha sağlıklı olması inancıyla insanlara ağaç dallarıyla vurulur. Yumurta haşlanıp renk renk boyanarak oyunlar oynanır eğlenilir. 

Ev sahibi mum yakar. Dilek tutmak isteyenler de mum yakıp söndürerek evlerinde dilek tutarlar. Dilekleri olduğunda ise çorba, pilav, et, yaprak sarması gibi yapılarak Zekeriya sofrası hazırlanır.

Bahar başlangıcı olup o gün komşular birleşir. Nevruz hangi güne gelmişse o günün baş harfi ile başlayan 7 çeşit yemek yapılır. Bir kıra gidilerek yenilir, içilir, nevruz kutlanır. Diğer bir âdet ise kırlara yeşil alanlara gidilerek, etle bulgur yemeği pişirilip yiyip içerek nevruzu kutlamaktır.

Ege Bölgesi; İzmir, Manisa, Kütahya, Afyonkarahisar, Uşak, Aydın, İzmir, Denizli ve Muğla illerinden oluşur.

Bölgede sabah kahvaltısında patlıcan közleme salatası, menemen, tarhana çorbası, sahanda yumurta, haşlanmış patates, yumurta salatası, zeytin (siyah ve yeşil), tulum peyniri, ezme peynir, beyaz peynir, çilek reçeli ve çay tüketilir. Öğle yemeğinde patlıcan borani, otlu saç böreği, bulgurlu domates yemeği, yassı fasulye kızartması, patlıcan, biber, patates kızartması, ot kavurma, tavuklu şehriye çorbası, un çorbası, semizotu kavurması gibi yiyecekler yenilir. Akşam yemeğinde ise taze fasulye yemeği, taze bamya yemeği, taze börülce, yaprak sarma, taze börülce kavurması (yumurtalı ya da yoğurtlu), zeytinyağlı sebze dolmaları, mercimek çorbası, tarhana çorbası, marul salata, ot salatası, domates, biber söğüş ve çoban salatası sofralarda bulunur.

Yörede yeni doğan çocuklara akrabaları ve dostları altın ya da para takar. Bebek doğumundan bir haa sonra, aile büyüklerinden bir kişi çocuğun sağlıklı bir şekilde büyümesi için bebeği tuzlar. Ayrıca aileye ziyarette bulunulur ve ziyarete gelirken lokum, bisküvi vb. hediye de getirilir.

Sünnetten bir gün önce yemek hazırlıkları mahalle hanımları tarafından yapılır. Bu hazırlıklar; turşu, kuru bakliyatların ıslanması, irmik helvası yapımı, yemeklerin pişirileceği kazanların vb. gereçlerin yıkanmasıdır. Sünnetin yapılacağı sabah erkenden mahalle hanımları toplanır, kahvaltı yapılır. Keşkek için buğdaylar haşlanır, diğer yemekler ocağa koyulur. Yemekler pişirilirken erkekler haşlanan buğdayları yençerler (döverler). Dövme işlemi ara ara su ilave edilerek ve düz tahta kürek yardımı ile yapılır. Keşkek ve diğer yemekler hazırlandıktan sonra misafirler kabul edilir. Misafirler kabul edilirken kapıda sünnet çocuğunun annesi ve babası misafirleri karşılarlar ve misafirlerin getirdikleri hediyeleri alır. Yemek yenilirken köyün hocaları mevlid okurlar. Yemek yendikten sonra sünnet çocuğu dualar ile sünnet edilir

Düğünden bir gün önce genel hazırlık yapılır. Bu hazırlıklar çoğunlukla turşu, irmik helvası, hayvan kesimi (genelde keçi), kuru bakliyatların ıslanması gibi hazırlıklardır ve akrabalar tarafından yapılır. Düğün sabahı, mahalle hanımları toplanır, kahvaltı yapılır. Ardından kuru patlıcan dolması, etli patates güveç, kuru fasulye, nohut, tavuklu şehriye çorbası hazırlıkları yapılır ve yemekler ocağa konur. Yemekler yapılırken keşkek hazırlıkları başlar. Bir gün önceden ıslanmış buğday haşlanır. Bir yandan keçi eti kemikli bir biçimde haşlanır. Haşlanan et kemiğinden ayrılır ve et tiilir. Diğer yanda haşlanan buğday iyice yumuşayınca ocaktan alınır. Tahta, düz bir kürek yardımı ile yençilir (dövülür). Bu işlem yorucu olduğu için bütün mahalledeki erkekler keşkek yapımına yardım eder. Dövülme işlemi bittikten sonra önceden ayıklanan et, keşkeğe ilave edilir ve dövülme işlemi tekrarlanır. Keşkek kıvama gelince kızartılmış tereyağı ilave edilir. Tuz eklenir ve karıştırılır. Ayrıca düğünlerde yapılan turşu, pancar ve biber turşusudur. Bu turşunun en büyük özelliği haşlanarak yapılmasıdır. Bu turşu genelde Aydın yöresinde uygulanır. Biberler ve pancarlar haşlanır, haşlandığı su ile birlikte soğutulur. Sirke, nar ekşisi ve tuz eklenerek bir gün bekletilir.

Ölen kişinin cenaze namazı kılınır. Ölen kişi toprağa verilirken eşi, çocukları ya da herhangi bir akrabası tarafından lokum ve bisküvi alınır. Cenaze toprağa verildikten sonra köy ahalisi cenaze yakınına baş sağlığı diler ve cenazeye gelen herkese lokum ile bisküvi dağıtılır. Cenaze evine gelindiğinde cenaze yakını pide vb. yiyecekler dağıtır, kadınlar cenaze evine gelirler ve Kur’an okunur, dualar edilir. Bir haa içinde köy halkı cenaze evine ziyarete gider, ziyarete giderken bisküvi, lokum vb. hediyeler götürürler. Cenaze toprağa verildikten 52 gün sonra mevlid okutulur ve yemek hayrı yapılır.

Bütün kandillerde yiyecek ve içecek uygulamaları genelde aynıdır. Kandillerde hayır yapmak isteyen kişiler önceden hazırlık yaparak hayırlarını camide mevlid çıkışı yaparlar. Genelde lokum, bisküvi, lokma, pide ve limon şerbeti dağıtılır. İsteyen kandilin ertesi günü köy türbesinde köylüye keşkek dağıtır.

Akdeniz Bölgesi; Burdur, Isparta, Antalya, Mersin, Adana, Osmaniye, Hatay ve Kahraman Maraş illerinden oluşur.

Sabah kahvaltısında genel olarak zeytin, peynir, çökelek, yağ, reçel yenilmekte; içecek olarak süt ve çay tercih edilmektedir. Bazı illerde çoğunlukla tarhana ve mercimek çorbaları içilmektedir. Tarhana ya da bulamaç çorbalarının yanı sıra çay, peynir, zeytin, kaymak, reçel, yumurta, domates, patates kızartması gibi yiyecek ve içecekler yenilmektedir. Öğle yemeğinde; bölgenin batısında sebze yemekleri, doğusunda ise bulgurlu yemekler yapılmaktadır. Genel olarak öğle yemeği geçiştirilmektedir. Bir gün önceden kalan yemekler yenir ya da çorba, makarna gibi pratik yemekler yapılır. Akşam yemeğine erkekler eve geleceği ve tüm aile birlikte olacağı için önem verilir, en özenli yemekler hazırlanır. Yaz sebzeleriyle etli yemekler, sarmalar, dolmalar, köeler, mantılar, çorbalar, börekler, makarna, kadayıf gibi yemekler yenilir. Çoğunlukla uzun kış gecelerinde yat geber ekmeği yenilir. Yazın soğukluk, çerez, kışın ise çeşitli yemek ve tatlılar hazırlanır ve akşam oturmasına gelen misafirlere de ikram edilir. Yat geber yemeği olarak kışın çerez, pilav, helva, turşu, kahvaltılık yiyecekler, yumurta mıhlama, makarna, özellikle ceviz helvası pişirilir. Yazın ise meyve, soğukluk ve çerez olur. Misafir olmasa da yat geber ekmeği yenilmektedir. Bazı yörelerde yazın serinlemek amacıyla “saksağan beyni” denilen yoğurt - pekmez karışımı, ateşte nohut ve yeşil buğday başakları ütülerek yenilir. Kışın ise süt, kar ve pekmez karışımı olan “kar helvası” yenir, sobada soğan, patates pişirilir, çerez ve zeytin, peynir gibi kahvaltılıklar yenilir. 

Doğum yapan anneye, kendi sağlığı ve bebeğin ihtiyacı olan sütü sağlaması amacıyla çeşitli yiyecekler yedirilir. Akdeniz Bölgesi’ndeki şehirlerde doğum yapan anneye içinin yarasını beresini alması için ilk olarak “yağlı ballı” denilen eritilmiş yağ ve bal karışımı, yağ, pekmez karışımı ya da aside içirilmektedir. Yumurta sarısı, tarhana veya içine yağ katılmış aside, eritilmiş yağ, çorba veya palize verilmektedir. Süt salgılanması için Antakya’nın bazı yerlerinde et yedirilirken bazı yerlerde tatlı yedirilmektedir. Bebeğe ise ilk yiyecek olarak Adana’da şekerli su veya Hindistan cevizi suyu, Burdur’da anne sütü, Isparta’da anasonlu çay, Antalya, İçel, Kahramanmaraş’ta şekerli su verilir. Bölgede çocuğun göbeği düşünce çocuk kokmasın diye tuzla ovulur, Burdur’da bal, kaymak, pekmez, süt ve tuz karışımı bebeğin vücuduna sürülür. Antalya’da bu işi yapan ebeye “tuz yemeği”, Isparta’da “tuz aşı” daveti verilir. Burdur’da da bebeğin göbeği düşünce akabinde kırklamadan sonra etli bulgur pilavı pişirilir ki buna “duz (tuz) aşı” denilmektedir. Ayrıca Burdur’da ailenin soyunu devam ettirecek ilk erkek çocuk için “kütük atma” adı verilen eğlence yapılır. Kütük atma töreninden sonra, gelenlere “dölet” denilen sofra hazırlanır. Bu sofrada ailenin ekonomik durumuna göre yemek ya da çerez ikram edilir. Doğumda gözaydına gelen misafirlere Adana, Antakya ve İçel’de kaynar, Antalya ve Burdur’da bahar denilen lohusa şerbeti ikram edilmektedir. Ayrıca Antakya’da tatlı ikram edilmekte, mahalleye de baklava dağıtılarak mutluluk paylaşılmaktadır. Isparta çevresinde, bebeğin ağzına şerbet veya bal sürülürse dilinin tatlı, yün sürülürse koyun gibi uysal, Kur’an tozu sürülürse âlim olacağına inanılmaktadır. 

Anadolu’da düğünlerde benzer şekilde ikramlar yapılmaktadır. Kına gecesinde bölgede genellikle çerez ikram edilmekte; Antakya’da limonata pasta, mamul, İçel’de tatlılık olsun diye ekşi olmayan tatlı şerbet ile tatlı verilmektedir. Alanya’da lokum bisküvi, Antalya’da kuru pasta, meşrubat, çerez ikram edilmektedir. Düğün, sünnet gibi özel günlerde genellikle kırsal kesimde yemek verilmektedir. Düğün yemeği çoğunlukla oğlan evi tarafından verilmekte, bazı yerlerde kız evi de yemek hazırlamaktadır. Bazı yerlerde gerdek gecesi gelin ve damadın yemesi için yemek hazırlanıp gelin arabasına konulmakta ya da arkadan gönderilmektedir.

Ramazan ve Kurban Bayramlarında arife günü tüm bölgede bayram için yemekler, börekler, tatlılar (baklava, sarı burma, kadayıf vb.) hazırlanır. Misafirlere şeker, çikolata, tatlı, kahve, çay, Kahramanmaraş’ta çörek (kömbe) ile beraber hoşaf, Osmaniye’de ise çayla birlikle kömbe ikram edilir. Burdur’un bazı köylerinde bahar veya yaza denk gelen Ramazan Bayramı’nda evlerden getirilen yemeklerle cami avlusunda tüm köy halkı hep berabar yemek yerler, buna “sıyrat sofrası” denir. Kurban Bayramı’nda Anadolu’nun birçok yöresinde olduğu gibi Akdeniz bölgesinde de kurban kesilinceye kadar oruç tutma ve orucu kurban etiyle bozma âdeti vardır. Kurban bayramında ciğer ve sac kavurma, ızgara et, şiş, haşlama gibi yemekler yapılıp yenir ve misafirlere ikram edilir.

Hıdrellezde bölgenin her yerinde hep birlikte kırlara gidilerek eğlenilmekte, dilekler dilenmekte, yenilip içilerek neşeli bir gün geçirilmektedir. Hıdrellez için çeşitli köeler (çiğ, mercimekli vb.), zeytinyağlı sarma-dolmalar, börek, çörekler hazırlanır, yumurta ve patates haşlanır. Yiyecekler genelde evde, bazıları da gidilen yerde hazırlanır. Hıdrellez sabahı Antakya ve Antalya’da süt içme âdeti bulunmaktadır. Isparta’da haşlanmış yumurta ve patates yenilmekte, bu yiyecekleri soyarken bir yıl içinde tüm dertlerinden kurtulunacağına inanılmaktadır.

Doğu Anadolu Bölgesi; Malatya, Erzincan, Erzurum, Ardahan, Kars, Iğdır, Ağrı, Van, Hakkâri, Bitlis, Muş, Bingöl, Tunceli, Elazığ ve Malatya illerinden oluşur.

Bölgede sabah kahvaltısında genellikle pekmez, bal, yumurta, peynir, lor, reçel, çeçil (örgü peynir), deriye tepilmiş peynir (küü peynir) tereyağı, zeytin, kaymak tüketilir. Öğle yemeğinde kuymak, haşıl, yumurta sinoru, kahvaltılık, mantı, makarna gibi hamur işleri vardır. Akşam yemeğinde çorba (genelde buğday arpadan), et yemekleri, hıngal, kesme aşı, kaz kavurma, et kavurma, erişte veya pilav yapılır. Salatalık domates söğüş veya ayran da yemeğe eşlik eder. Yatsı ve sonrasında ise mideye rahatsızlık vermeyen hafif yiyecekler yenir. Kahvaltı türünde yiyecekler tercih edilir.

Elçi Gitme- Söz Kesme: Elçi, Anadolu’daki dünür karşılığıdır. Elçilik bir sanattır. Her kişinin elçilik yapamayacağı kanaatinin yaygın olduğu Kars’ta, bu iş için seçilenler Köyün büyükleri sayılmış kişilerdir. Elçi ne kadar çok tanınmış olursa etki ve sonuç o kadar iyi olur. Yalnız ne olursa olsun elçiler arasında erkeğin yakın akrabaları ve babası bulunur. Kız tarafının ister olumlu ister olumsuz olsun gelen elçileri âdet icabı iyi karşılaması gerekir. Eğer kız tarafının niyetleri olumlu ise, şirni (tatlı) yemek günü kararlaştırılır. Karalaştırılan günde oğlan tarafı şeker, kolonya ve meyve getirerek oradakilere ikram eder. Çoğu zaman pey (beh) de bugün yapılır. Bu hâlde kız tarafına armağanlar ve bir yüzük getirilir. Beh, düğün öncesinin en önemli olaylarındandır. Kız ve oğlan taraarı kız evinde toplanırlar. Meyve, kolonya, kalağa (başörtüsü) götürülür. Oğlan tarafı ayrıca başörtüsünün bir köşesine bir miktar para bağlar. Bu para başlığın bir kısmıdır.

Nişan: Beh ile kararlaştırılan nişan tarihinde, oğlan evi behdekinden daha büyük bir kalabalıkla kız evine gider. Kız tarafı da kendi tanıdık ve akrabalarını nişana çağırır. Nişana çağırılanlar çoğunlukla kadınlardır. Nişanda masraf daha çoktur. Oğlan tarafı birkaç kat elbise buna göre ayakkabı bir o kadar çamaşır birkaç tane başörtüsü, küpe, altın bilezik vs. götürür. Ayrıca kız tarafına pirinç, çay, şeker ve bir ya da birkaç koyun oğlan tarafından götürülür. Öğle yemeği yenir ve merasim başlar. Yemekten hemen sonra oğlanın annesi nişan için gelen eşyaları misafirlere gösterir. Beh’de olduğu gibi şeker ve meyve dağıtılır.

Düğüne Kadar: Önce kız ve oğlan taraarı tekrar toplanırlar. Düğün eşyası için de hediye almak âdettir. Bir de düğüne birkaç gün kala kız evine hediyeler gönderilir. Yiyecek maddeleri birkaç sığır veya koyun, yağ, pirinç, kuru üzüm, çay, şeker vs.dir.

Düğün: Gelin kapıya gelince yine çalgılar çalınır, bir kazan üzerine bir çay tabağı konur, gelin bunu ayağıyla kırar ve içeri girer. Gelin içeri girmeden evvel ayağına bir kurban kesilir. Akşam ezanından sonra aynı şekilde oğlan sağdıcının evinden oğlan şahı kalkarak oğlan evine gelir. Böylelikle gelin ve damat aynı eve gelmiş olurlar. Gece erkeklere bir koyun kesilir. Buna döşgarı adı verilir. Yemek yenildikten sonra para toplanır. Bu paralar kız yengesine verilir. Böylelikle düğün sona ermiş olur.

Bayramlarda çorba deyince ilk akla gelen ayran ve kesme çorbalarıdır. Yemekler de bayrama özgü olarak itinayla yapılır. Yaprak sarması, börek ve etli yemekler vazgeçilmezlerdendir. Tatlılardan sütlaç, kadayıf, baklava, demir tatlısı bayramlarla önemli bir yer edinîr. Hoşaardan ise elma, kayısı, aşma ve kızılcık hoşaarı hazırlanır. Özenle hazırlanan yemekler, bayram ziyaretlerinde misafirlere ikram edilir.

Hıdırellez akşamı, gül dalına asılan yumurta, sabah namazından sonra alınır. Yumurta üzerinde yazıya benzer bir takım işaretler aranır. İşaretlerin bulunması kısmetin açılacağını gösterir. Ayrıca yumurta kimseye gösterilmeden yenirse kısmetin açılacağına inanılır. Hıdırellez gibi Hıdırnebi törenlerinin önemli kısmı, kısmetin açılması ile ilgilidir. Yedi genç kız, yedi kapıdan, yedi türlü kuru yiyecek (bulgur, pirinç, nohut, fasule gibi) toplarlar. Bunları hiç konuşmadan öğütüp un hâline getirirler. İçine bol miktarda tuz katılır. Buna Hıdırnebi Kavudu denir. Uyumadan önce iki rekat namaz kılınır ve tuzlu kavuttan yenir ve niyet tutularak uyunur. Bu töreni gerçakleştirenleri, rüyalarında evlenecekleri kişiyi göreceklerine inanılır. 

Güneydoğu Anadolu Bölgesi; Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerini kapsar. 

Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin coğrafi şartlarının oluşturduğu kendine özgü bir mutfak kültürü bulunmaktadır. Bu mutfak “verimli hilal” adıyla anılan Fırat ve Dicle nehirleri arasındaki topraklarda üretilen tahıl, et, yoğurt, baklagillerin şekillendirdiği bir mutfak olarak dikkat çekmektedir. Şüphesiz Gaziantep ve Siirt’in fıstıkları ile zeytin ve akarsu boylarının sebze meyveleri de bu mutfağın diğer elemanlarıdır. 

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde eskiden günde iki ana öğün yemek yenirdi. Sabah ve akşam kuvvetli yenilir, öğlenleri ise hafif yiyecekler tercih edilirdi. Günümüzde ise üç öğün yeme alışkanlığının yerleşmekte olduğu belirtilmektedir. Bölge illerinde sabahları peynir, zeytin, yağ, bal gibi yiyeceklerden oluşan olağan kahvaltının yanı sıra özellikle ev dışı mekânlarda çeşitli et ve sebze yemekleri yenmesi alışkanlığının devam ettiği söylenebilir. Bölgede kahvaltı saatlerinde ev dışında tüketilen yemeklerin başında, ciğer ya da cartlak kebabı, kelle ve paça çorbası gelmektedir. Ayrıca Siirt’te biryan, Gaziantep’te beyran ve katmer, Diyarbakır ve Kilis’te patates, patlıcan, biber kızartması, Şanlıurfa’da nohut tavası da kahvaltıda yenilebilmektedir. Öğle öğününde ev dışında kebap veya lokanta yemekleri yenilmesi örneklerine daha çok varlıklı kesim arasında rastlanmaktadır. Şanlıurfa’da lolazlı dürmük, Gaziantep’te nohutlu dürüm gibi yiyecekler dar gelirlilerin ev dışında tercih ettikleri yiyeceklerdir. Evlerinde ise öğle öğünü hafif yiyeceklerle geçirilmekte, dikkat ve özen akşam yemeğine yöneltilmektedir. Bölge evlerinde en çok önem verilen yemek öğünü akşamdır. En emek yoğun ve en lezzetli yemekler akşam öğünü için hazırlanmaktadır.

Bölgede dikkat çeken geçiş dönemleri doğum; lohusa hamamı; diş hediği; sünnet; askere uğurlama; söz kesme; nişan; nikâh; düğün hamamı; çeyiz asma; kına gecesi; düğün; düğün ertesi; düğün daveti ve ölümdür.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde doğum çerçevesinde bir dizi geleneğin iç içe olduğu görülmektedir. Yeni doğan bebeğe Adıyaman’da koyun gibi sessiz olsun diye koyun sütü verilmektedir. Şanlıurfa’da bebeğe bağırsakları temizlensin diye nisan ayında elde edilen ve sarı yağ olarak adlandırılan tereyağı verilmektedir. Mardin’de içini temizleyip sancısını alsın diye erimiş tereyağı ile pekmez, Diyarbakır’da tereyağı verilmektedir. Şırnak’ta ise gezu pekmezi verilmektedir. Gaziantep’te bebeğin ağzına gül yaprağına damlatılmış şekerli suyun verildiği belirtilmektedir. Diğer illerde de şekerli su verildiği ve günümüzde bunun tüm bölgede yaygınlaştığı anlaşılmaktadır. Batman ve Diyarbakır’da doğum yapan lohusaya, içinin yarasını beresini temizlemesi için, yağda pişirilen yumurtanın üzerine pekmez gezdirilerek hazırlanan “heko dims” yedirilmektedir. Mardin’de erimiş tereyağla pekmez veya yumurta, un ve pekmezden yapılan “isfiri” yedirilmektedir. Taze anneye Adıyaman, Gaziantep ve Şanlıurfa’da bulamaç, kuymak, kayganak, Kilis’te pirinç çorbası verilmektedir. Gaziantep’te ayrıca kız doğuranın kuymak, oğlan doğuranın oğlak yediği belirtilmektedir. Lohusaya Siirt’te önce tereyağda yumurta, sonra mırtoğa ya da heko dims yedirilirken, Şırnak’ta önce heko dims, sonra mercimek çorbası verilmektedir. Bölgede doğum yapan lohusaya ilk günlerde süt, çorba, pelte, bulamaç gibi yiyeceklerin sunulması, daha sonra, altın başta olmak üzere çeşitli hediyelerin verilmesi yaygın bir gelenektir. Çeşitli kaynaklarda Şırnak’ta ve Siirt’te şirani, Diyarbakır’da katkat, şekerlokum özel olarak belirtilmektedir günümüzde çikolatanın da gönderildiği ifade etmektedir. Bölgede lohusayı kutlamaya gelenlere çeşitli yiyecekler ikram edilmektedir. Yazın soğuk, kışın sıcak bir şerbet veya kaynar da denilen lohusa şerbeti ile çerez yaygın olarak sunulmaktadır. Gaziantep’te erkek çocuk doğan evin kapısına çocuklar gelerek “ya şeker ya çocuk” diye taş atmakta, onlara evden şeker dağıtılmaktadır. Şırnak’ta bulgur, çerez, dolma öne çıkarken Kilis’te kerebiç, kahke, kaynar ikramı dikkati çekmektedir. Konuklara Şanlıurfa’da gül suyu, çay, kurabiye sunulurken; Batman’da çörek, cevizli sucuk, karpuz çekirdeği ikram edilmektedir. Lohusa ziyaretine gelenlere Diyarbakır’da çörek ve çay, Siirt’te helva sunulmaktadır. Mardin’de kuliçe ikramı dikkati çekerken farklı inanç mensupları likör ikram etmektedirler.

Lohusa hamamı geleneği Kilis ve Gaziantep’te bulunmaktadır. Kilis ve Gaziantep’te “Lefse Hamamı” olarak adlandırılan bu geleneğe göre, lohusanın ilk hamamına misafirler davet edilmekte, hamamda çeşitli ikramlar yapılmaktadır. Lohusa için tarçın, karanfil, Hindistan cevizi, zencefil gibi baharatla “şüdüt” hazırlanmaktadır. Varlıklı aileler şüdüt içine bal, maddi durumu zayıf aileler ise pekmez koymakta ve tüm bu karışım kaynatıldıktan sonra tepsiye alınmakta, tepsinin çevresi mumlarla süslenmektedir. Lohusa eğer ilk çocuğunu doğurmuş ise hamam gelinliğini giyerek gelmekte, hamamdaki havuzun etrafında birkaç kez dolandıktan sonra soyunma odasına gidip gelinliğini çıkartıp yerine geceliğini giyerek yeniden hamama girmekte ve tepsideki şüdütün üstüne oturmaktadır. Kaynana gelip şüdütü gelinin her tarafına sürmektedir. Lohusa şüdüt eriyip akıncaya kadar beklemekte, sonra yıkanmaktadır. Bu davet yemekli olabildiği gibi, kurabiye, şerbet gibi ikramlarla da yapılabilmektedir.

Düğün bölgenin bazı yerlerinde yemekli, bazı yerlerinde yemeksiz yapılabilmektedir. Adıyaman’da kış mevsiminde kuru fasulye, yaz mevsiminde yeşil fasulye sulusu ikram edilmektedir. Düğünde varlıklı aileler konuklarına pirinç pilavı, maddi durumu daha sınırlı aileler ise bulgur pilavı ve ayran ikram etmektedirler. Varlıklı aileler ikramlarına kaburga ve yoğurtla birlikte baklava da ilave edebilmektedirler. Batman’da konuklara etli pirinç veya bulgur pilavı ikram edilmekte, buna ilaveten yaz mevsiminde kazanda tırşik, kış mevsiminde ise kuru fasulye ve ayran da servis edilmektedir. Diyarbakır’da genel olarak yoğurt çorbası, meune, duvaklı pilav, karaş veya hoşaf, serde ikram edilmektedir. Varlıklı aileler bu listeye kaburga, su böreği ve baklava ilave edebilmektedir. Gaziantep’te  kışın yoğurtlu çorba, kabaklama, pirinç pilavı ve tatlı sunulmaktadır. Yaz mevsiminde aynı liste uygulanmakta, sadece kabaklama yerine doğrama ikram edilmektedir. Kilis’te düğün yemeği evde sunuluyorsa sofrada kabak veya patlıcan bastırması ile bulgur veya pirinç pilavı bulunmaktadır. Bazen baklava da ilave edilmektedir. Salonda sunuluyorsa o zaman ikramlar arasında mutlaka kebap ve baklava da yer almaktadır. Mardin’de fasulye, pilav, ayran, soğan sunulmaktadır. Tatlı olarak da kışın baklava, yazın ise zerde ikram edilmektedir. Siirt’te köe, dolma, perde pilavı veya tavuklu pilav, sütlaç, komposto, zerde sunulmaktadır. Şanlıurfa’da düğünün birinci günü doğrama ve pilav, kinci gün fasulye ve pilav, üçüncü günü ise üzmeli pilav ve zerde ikram edilmektedir. Şırnak’ta mehre (kabaklı), haşlama (avga guşti) tavuklu pilav, ciğerli bulgur pilavı veya şehriyeli pirinç pilavı, gutili, dolma, bademli, cevizli ve fındıklı kayısı hoşafı davetlilere sunulan yemeklerdir.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde en güzel yemekler iftar için hazırlanmaktadır. Adıyaman ve Batman’da oruç, su ve hurma ile açılmaktadır. Batman’da her gün bir eve yemek gönderilmektedir. Diyarbakır’da ilk ifarda, otuz gün tespih çeksin düşüncesiyle keşkek yapılmakta ve bu keşkek yedi farklı kapıya gönderilmektedir. Oruç meyan şerbetiyle açılmaktadır. Gaziantep’te iftarda mutlaka çiğ ya da pişmiş köfte bulundurulmaktadır. Kilis’te ilk iarda keşkek yapılmakta, evin oğlu nişanlı ise kız evine yemek gönderilmektedir. Siirt’te arife günü biklok denilen tandır ekmeği yapılmakta; oruç hurma, incir gibi bir tatlı ve su ile açılmaktadır. Şanlıurfa’da iarda çiğ köfte mutlaka yapılmaktadır. Şırnak’ta ise oruç su, hurma veya kırmızı beyaz Şırnak lokumu ile açılmakta, ilk iftarda zikir çekileceği inancıyla mutlaka keşkek yapılmaktadır

Hasit Merani: Pazar günü ve diğer günlerde çiğ köe başta olmak üzere, sarmalar, dolmalar, peynir helvası, çerez, marul, salatalık, kahve, çay ile öğlen yemeği ve ikindi kahvaltısı yapılır.

Ciğor Bayramı: Siirt’te şubat ayının ilk pazartesi günü kutlanır. “Cokat” diye adlandırılan bumbar kayısı ve üzüm hoşafıyla birlikte yenilir. Pırtıke ve rayoşu meketip de yapıldığı gibi, fakir zengin herkes mutlaka baklava yapmaktadır.

Yumurta Bayramı: Siirt’te mayısın ilk haası bütün evlerde top yumurta haşlanmakta ve kırlara gidilerek çeşitli eğlencelerle yenilmektedir.

Topluca bayramlaşmadan sonra kahvaltı yerine bayram yemeği yenilmektedir. Bayram yemeği olarak Adıyaman’da kuru fasulye pilav yapılmakta ve yemeğe mutlaka misafir davet edilmektedir. Gaziantep’te yuvarlama, Kilis’te orman, Şanlıurfa’da üzmeli pilav, Şırnak’ta avga guşti (haşlama et) mutlaka yapılmaktadır. Her yerde mutlaka zerde ve sütlaç yapılmaktadır. Zerde ve sütlaç hem aile içinde tüketilmekte hem de bayram ziyaretine gelen misafirlere ikram edilmektedir. Diyarbakır’da karaş da yapılabilmektedir. Bölge illerinde misafirlere kahve, şeker, sütlaç, zerde ikram edilmektedir. Özel olarak Gaziantep’te astarlı sütlaç, Kilis’te kerebiç ve kahke ikram edilmektedir.