Destinasyon teriminin tanımı farklı kaynaklarda
şu şekilde verilmiştir:
• Varılacak olan yer (TDK).
• Turistik kaynakların kümelendiği bir coğrafi alan
(destinationerciyes.com).
• Turizmin temel ekonomik faaliyetler arasında yer
aldığı ülkeler, bölgeler veya şehirler (T.C. Kültür
ve Turizm Bakanlığı)
• Turistler için cazip kabul edilecek farklı doğal
çekicilikleri ve özellikleri barındıran yerler
(Duman ve Öztürk, 2005).

Bir milletin mutfağına ait bilgileri, geçmiş
nesillerden kalan yiyecek ve içeceklerin zenginliği,
hazırlanışı, sunumu ve özellikleri gastronomik miras
olarak kabul edilmektedir. Bu bağlamda, UNESCO’nun
2010 yılında Fransız mutfağını “Dünya Kültür Mirası”
listesine dahil etmesiyle ilk kez bir dünya mutfağı sanat ve
kültür kolu olarak korunması gereken eserler listesine
girmiştir.

Yiyeceklerin hazırlanması, pişirilmesi ve
kullanılan araç-gereçler gibi pek çok konuda farklı
özellikler, bir mutfağı diğer mutfaklardan ayıran özellikler
olarak tanımlanmaktadır. Bölgeye özgü yemekler, o bölge
için bir fark yaratmaktadır. Ancak geleneksel yemeklerin
turizm faaliyetlerinin gereklerine uygun hazırlanması
gerekmektedir; yöresel yemeklerin tanınmış hale
getirilmesi, turist profiline uygun hale dönüştürülmesi ve
yöre halkı tarafından bölgeye özgü sunum teknikleriyle
ikram edilmesi buna örnek olarak gösterilebilir.
Gastronomi turizmi kapsamında turistlere, yerel ürünlerle
yapılan yemeklerin veya yöresel olarak üretilen besin
maddelerinin sunulması, bölge veya yöreye has tatları
denemelerinin sağlanması ve onlara eşsiz bir yemek
deneyimi sunulması önemlidir.

İnsanlar yalnızca açlık duygusunu gidermek
amacıyla değil, aynı zamanda yemek sürecinde farklı
deneyimleri yaşamak amacıyla da dışarıda yemek
yiyebilmekte hatta kilometrelerde uzağa gidebilmektedir.
Satın alma gücü yüksek kişilerin İtalya’nın Toscana
bölgesine keçi peyniri ve şarap içmeye gitmeleri,
İtalya’nın Portofino & Cinque Terre bölgelerine yapılan
şarap ve gurme turları, Fransa’daki şarap turizmi ve
Bourdoux şarap tatma turları bu duruma örnek
oluşturmaktadır.

Hatay Gastronomi turları, Gökçeada eko turları,
Gaziantep, adana ve Mersin gastronomi turları son yıllarda
yapılmaya başlanan yeni aktiviteler örnek olarak
verilebilir

Toplumların beslenme biçimleri ve yöresel
mutfakları; tarihsel süreç içinde etkili olan coğrafi,
ekolojik, kültürel ve ekonomik özellikler ile
şekillenmektedir. Din ve inanışlar, coğrafyanın fiziksel
özellikleri, bölgenin hayvan ve bitki çeşitliliği, ekonomik
yapı ve bunlara bağlı şekillenen gündelik yaşam tarzı,
mutfağın temel belirleyicisi olabilmektedir.

Yöresel mutfak, bulunduğu yörenin özelliklerini
yansıtan ve yalnızca yöreye has olan yemekler bütünü
olarak tanımlanmaktadır.

Türk mutfağının gastronomik kimliğini
kazanmasında; tarihsel süreç içinde yaşanan gelişme ve
değişmeler, kültürler arası etkileşimler, iklim koşulları ve
bitki çeşitliliği gibi coğrafi özellikler, ekolojik, sosyal ve
dini özellikler, kültürel birikimler, göçebe kültürün etkileri
ve etnik çeşitlilikler etkili olmuştur.

Türk, Fransız ve Çin mutfakları, dünyanın en
zengin mutfakları olarak nitelendirilmektedir

Türk mutfak kültürünün şekillenmesinde ve
çeşitlenmesinde aşağıdaki unsurlar etkili olmuştur:
• Türkiye’de tarihsel süreç içinde farklı kültürlerle
yaşanan etkileşim,
• Geçmişten günümüze Asya ve Anadolu
mutfaklarının sunmuş olduğu ürünlerdeki
çeşitlilik,
• Selçuklu ve Osmanlı saraylarında gelişen yeni
tatlar.

Orta Asya’daki Türk kavimlerinin birçoğu ve
göçebe Türklerde beslenmede bitkisel ürünler yerine,
temel gıda maddesi olarak koyun eti ve süt ürünleri tercih
edilmiştir. Özellikle kımız önemli bir yere sahiptir. Eski
Türklerde kış aylarında tüketilmek üzere yoğurt
kurutularak saklanmıştır. Yoğurt ile tereyağı, çökelek, keş
peyniri yapılmıştır. Yoğurt, ayran ve peynir çeşitleri
günümüzde de Türk sofralarında yer almaktadır.

Orta Asya Türk mutfağında önemli bir yer tutan
kımız, fermente edilmiş kısrak sütüdür. Litre başına 450
kalori ile oldukça yüksek kalori sağlayan kımız, %2-6
oranında alkol içermektedir ve fazla besleyici olmamakla
birlikte ferahlatıcı ve açlığı giderici özelliği ile tercih
edilmiştir.

Geçmişte ve günümüzde bölgelere, hatta
yerleşim birimlerine göre farklılaşan türk mutfağının ortak
özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Türk mutfağında hububatlar her zaman önemli
bir ürün olmuşur. Un sıkça kullanılmış; börek
çeşitli ile hamur tatlıları beğenilerek
tüketilmektedir.
• Et çoğunlukla bulgur, pirinç, buğday ya da hamur
ile birlikte pişirilmektedir.
• Çorbalar yaygın olarak tüketilmektedir.
• Yemeklerde en çok tereyağı, iç yağı ve kuyruk
yağı kullanılmaktadır.
• En çok tüketilen içecekler ayran, şerbet ve
hoşaftır.

Tarih boyunca Türk mutfağında en çok, çorbalar,
et yemekleri, etli ya da zeytinyağlı sebze yemekleri,
zeytinyağlı yemekler, pilavlar, börekler, salatalar ve
tatlılardır.

Yabancı turistlerin görüşleri, coğrafi olarak şu
şekilde gruplandırarak açıklanabilir:
• Amerika kıtasından gelen turistler tatil yeri
seçerken yöresel mutfak kültürünü önemli bir
etken olarak görmekte, gittikleri destinasyonlarda
yemek hazırlamakta, evlerine götürmek için
yöresel mutfak ekipmanları satın almaktadır.
• Avrupa kıtasından gelen turistler temalı
restoranlarda yemek yemeyi tercih etmekte,
meşhur şeflerin hazırladığı lezzetleri tatmak
istemekte ve lüks restoranlarda yemek yemekte
ve yöresel yemek programlarını/gösterilerini
izlemektedirler.
• Asya kıtasından gelen turistler, yöresel yiyecek
ve baharatları mutlaka tatmakta, halk pazarlarını
takip etmektedir.

Ege ve Akdeniz’de çoğunlukla sebze ve meyve,
Doğu Anadolu’da ise et ve süt ürünleri kullanılması, tahıl
ambarı olan İç Anadolu’da özellikle buğday’a dayalı
hamur işlerinin yapılması, Güneydoğu Anadolu’da kırmızı
mercimek ve antep fıstığının bolca kullanıldığı tatlıların
yapılması, denizler ve göller işe su ürünlerinin mutfaklara
taşınması, Türkiye’de iklim özelliklerinin, üretim
faaliyetlerinin, tarımsal ve hayvansal ürünlerin bölgelere
göre değişiminin yöresel mutfakları etkilemesine örek
olarak gösterilebilir.

Ürünün üzerinde kullanılan bir işaret olup,
ürünün belli bir coğrafi bölgeden kaynaklandığını
tanımlayan ve ürünün kalitesi, ünü ya da diğer
karakteristik özelliklerinin belirli bir coğrafi bölgeden
kaynaklandığını işaret eden bir hak olarak
tanımlanmaktadır.

İstanbul, Bursa, Kocaeli, Balıkesir, Sakarya,
Tekirdağ, Çanakkale, Edirne, Kırklareli, Bilecik ve
Yalova.

Marmara Bölgesi’nin Asya ve Avrupa kıtaları
arasında yer almasına neden olan coğrafi konumu,
çeşitlenen iklim özellikleri ile birlikte tarımsal ve
hayvansal üretimler yöresel mutfağının oluşumu üzerinde
etkili olmuştur.

Tekirdağ, Edirne, Bursa ve Balıkesir mutfakları,
Marmara Bölgesinin yerel mutfaklarına örnek verilebilir.

Tekirdağ köftesi, elbasan tava, papaz mancası,
etli kundu, ciğer sarma, bulama.

İskender kebabı, kestane şekeri, tahinli pide,
cantık, cevizli lokum, pideli köfte, Kemalpaşa tatlısı,
İnegöl köfte, süt helvası, Mihalıç peyniri, çardak kebabı,
damat paçası, gerdanlı akıtma, çullama, sakızlı kebap,
sazan dolması, kulaşı, hamur bamyası, pilimen çorbası,
şipsi, çıngıllı mantı, kartalaç, köbete, cimcik hamuru,
bezelye kavurması, lalezar, kavata, soğan karıştırması,
yumurtalı patlıcan, ayva galyası.

Höşmerim tatlısı, Edremit yeşil çizik zeytini,
Gönen baldo pirinci, Gönen eti, Manyas kelle peyniri,
Susurluk ayranı ve tostu, keşkek, tirit, sura, tavklu mantı,
saçaklı mantı, peynirli patlıcan, düğün çorbası, börülce
ekşilemesi, sarımsaklı bulgur.

: İç Anadolu Bölgesi 4 bölümden oluşmaktadır:
• Yukarı Kızılırmak
• Orta Kızılırmak
• Yukarı Sakarya
• Konya

Ankara, Konya, Kayseri, Eskişehir, Sivas,
Kırıkkale, Aksaray, Karaman, Kırşehir, Niğde, Nevşehir,
Yozgat, Çankırı.

İç Anadolu Bölgesi’nde başta buğday olmak
üzere tahıl üretiminin yoğun yapılması, sosyal ve kültürel
özellikler hamur işlerinin yöresel mutfaklarında önemli
yer tutmasında etkili olmuştur.

Kayseri, Eskişehir, Nevşehir, Konya ve Sivas

Alevi, Boşnak, Çerkez, Kürt, Manav, Muhacir,
Pomak, Tatar, Türkmen, Yörük gibi pek çok topluluğa ev
sahipliği yapan Eskişehir, bölgedeki kültürel çeşitlilik ve
gastronomik miras açısından büyük potansiyele sahiptir.
Örneğin çibörek ve göbete Tatarların hamur işlerine güzel
bir örnektir, ayrıca gözleme ve bükmesi ünlüdür.
Çerkezlerin haluja adı verilen hamur işi de bolca
tüketilmektedir. Kafkas, Kırım ve Balkan göçmenlerinin
büyük etkisi olan yöre mutfağı ziyaretçilerin ilgisini
çekmektedir.

Pita, ekmek uğması, bamya çorbası, düğü
çorbası, arabaşı çorbası, toyga çorbası, göceli tarhana, bı-
bıtı çorbası, tutmaç çorbası, yufkalı büryan, göbete, kaşık
börek, cantık, haluja, harşıl, acı-gıcı, pasa, bozan kavurma,
kuzu sorpa.

Kapadokya ile özdeşleşmiş olan testi kebabı,
Nevşehir tavası, tarhana, düğü patates çorbası, katma aşı,
ağpakla, soğanlama, dıvıl yemeklerine ve ayva dolması,
bulama, dalaz, aside tatlılarına örnek olarak verilebilir.

Komşu kaldırmaları, çetnevir, soğukluk sofraları,
çebiç, arabaşı ve peşmani.

Bulgur çorbası, çereli pilav, Sivas mirik köftesi,
ekşili köfte, tırhıt yemeği, pezuk turşusu, kalburda hurma
tatlısı, Sivas usulü un helvası.

İç Anadolu Bölgesi 4 bölümden oluşmaktadır:
• Yukarı Murat Van
• Yukarı Fırat
• Erzurum Kars
• Hakkari

İnci Kefali

Erzurum, Erzincan, Malatya, Elazığ, Ağrı, Iğdır,
Kars, Van, Bitlis, Bingöl, Tunceli, Hakkari, Şırnak,
Ardahan.

Bir kimseye ait küçük yerleşim yeri, çiftlik
“kom” olarak tanımlanmaktadır.

Bölgenin yer şekilleri ve iklim özellikleri
yüzünden tarım faaliyetleri olumsuz etkilenmektedir.
Sıcaklığın düşük olmasından dolayı sebze üretimi de
yapılmamaktadır. Bu durum bölgenin yöresel mutfaklarına
sebze yemeklerinin çok az yer tutması şeklinde
yansımıştır.

Başta fasulye olmak üzere, evelik, kızılca,
mananık, ebe gümeci, madımak.

Erzurum’un mutfak kültürünün şekillenmesinde
iklim koşulları ve ipek yolu üzerinde bulunması etkili
olmuştur.

Kavut, çatçingir-sengeser, grut aşı, keledoş,
murtuğa, kurut köftesi, üzüm aşı, cılbır, ekşili, ciğer
köftesi, tandırda Van balığı, helise, içli pilav, acem
köftesi, çireşli bulgur pilavı.

Doğu Anadolu Bölgesi, Malatya mutfağında
yapraklara sarılan köfte içi arttığında o an evde ne
malzeme varsa eklenip yuvarlanarak yen bir köfte
yapılmaktadır. By köfteler bazen dolmaların üzerine
konmakta bazen de “şapalak, kel ya da buçuk küfte” adı
verilen ayrı bir yemek olarak değerlendirilmektedir.

Gaziantep, Adıyaman, Şanlıurfa, Siirt, Mardin,
Batman ve Diyarbakır

Bölgenin coğrafi konumuna bağlı olarak Anadolu
ile Arap ülkeleri arasındaki geçiş özellikleri yöresel
mutfaklarına da yansıyarak farklı kültürleri
buluşturmuştur. Orta Asya’dan göçlerle gelip günümüze
kadar korunan ve güneyde yer alan Suriye’den bölgeye
geçmiş yemek türleri birarada bulunmaktadır. İslamiyet ile birlikte Arap kültürünün de yöresel mutfaklarda etkisi
yaşanmıştır.

Samsun, Zonguldak ve Trabzon.

Karadeniz bölgesinden diğer bölgelere göçün
başlıca nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
• Bölgedeki tarım alanlarının sınırlı olması
• Hızlı nüfus artışı
• Endüstrinin gelişmemesi
• Açık deniz balıkçılığının yapılamaması

Bölgenin iklim özellikleri deniz turizmini
olumsuz etkilemektedir. Buna karşın yer şekilleri ve bitki
örtüsünün oluşturduğu doğal güzellikler doğa turizmini ve
ahşap köy evleri, yeşile boyalı dağları, ormanları, alpin
türü otlakları, endamik bitki türleri, yaban hayatı, yaylaları
da kırsal turizmi ön plana çıkarmaktadır.

Özellikle her mevsim yağışlı iklim özelliklerinin
etkisiyle biçimlenen coğrafi özelliklere bağlı olarak
Karadeniz Bölgesi kendine özgü yöresel mutfaklara sahip
olmuştur.

Fındık, çay ve hamsi.

Hamsili içli tava, hamsili pide, hamsili pilav,
hamsili börek, hamsi köftesi, hamsi buğulama, hamsi tava,
hamsi çorbası ve hamsi kuşu.

Ege Bölgesi 2 bölümden oluşmaktadır:
• Asıl Ege
• İçbatı Anadolu

Ege bölgesinde, makilerin cılızlaştığı ve toprak
örtüsünün inceldiği alanlarda, İzmir civarı ile Karaburun
yarımadası ve Bodum civarında çoğunlukla dikenli
çalılardan oluşan bitki topluluğuna “garik” adı
verilmektedir.

Zeytinyağı.

: İki kulplu, dibi sivri, darboyunlu ve karnı geniş
testiye amfora adı verilmektedir.

Ege mutfağı, ebegümeci, sarmaşık, ısırgan, cibez,
turp otu, kenger, hindiba, şevket-i bostan, gelincik, labada,
kuşotu, sinirotu, helvacık, radika, deniz börülcesi,
kuşkonmaz, arapsaçı, marata, tarla çakısı, tarla çivisi, su
teresi gibi çeşitli otların bol miktarda kullanılmasından
dolayı “yeşil mutfak” olarak tanımlanmaktadır.

Asıl Ege bölümünden İzmir, İçbatı Anadolu
bölümünden ise Kütahya ve Afyon mutfakları örnek
olarak verilebilir.

Dalyan böreği, İzmir köfte, kuzu etli arapsaçı
yemeği, kuzu etli şevket-i bostan, kabak çiçeği dolması,
zeytinyağlı enginar, ekmek dolması, okma, tarhana
çorbası, Tire köfte, yoğurtlu gopez (kupes) balığı,
zeytinyağlı bakla, radika (hindiba) salatası, turp otu
salatası, deniz börülcesi salatası.

Tarım ürünleri içinde tahılların yaygın olarak
yetiştirilmesinden dolayı hamur işleri ve bulgur işleri;
hayvancılığın yaygın olmasından dolayı da et ürünleri ve
etli yemekler ön plana çıkmaktadır.

Ergin kızılcıklar haşlama suyuna sıvı yağ ve tuz
konularak haşlanır. Un tenekelere dökülür. Kızılcık
eriyince tenekelere eklenir. Kızılcık ve un katılaşıncaya
kadar karıştırılarak yoğrulur. Sonra beyaz bir bez üzerine
ufak parçalar halinde serilerek terasta, güneşte kurumaya
bırakılır. Sonra kalburdan geçirilir, tekrar güneşte
kurutulur. Fazla bekletilmeden paketlenir.

Patlıcan böreği, çullama köfte, sulu köfte, ilibada
dolması, sırt dolması, şakşuka, zürbiye, göce köftesi, göce
tarhanası, keşkek, arabaşı, cızdırma, cücü, çörek, nohut
çöreği, dolama, Özbek pilavı, paçık.

Geleneksel Akdeniz mutfağı genel hatlarıyla
aşağıdaki unsurlara dayanmaktadır:
• Tahıl
• Zeytinyağı
• Sebze ve meyve
• Su ürünleri
• Süt türevleri
• Baharat
• Şarap

Turistik kaynakların kümelendiği bir coğrafi alan. Turizmin temel ekonomik faaliyetler arasında yer aldığı ülkeler, bölgeler veya şehirler. Turistler için cazip kabul edilecek farklı doğal çekicilikleri ve özellikleri barındıran yerler şeklinde tanımlanmıştır.

Bir bölgenin mutfağı ile ilgili mirasının bir turizm ürünü olarak öneminin anlaşılması ve turizm pazarlaması açısından kullanılmaya başlanması, yöresel mutfakların bölgesel pazarlamada önemli bir unsur hâline gelmesine neden olmuştur.

Son yıllarda Türkiye’de de gastronomi turizmi ile ilgili olarak yeni aktiviteler yapılmaya başlanmıştır. Hatay gastronomi turları, Gökçeada eko turları, Gaziantep, Adana ve Mersin gastronomi turları buna örnek olarak verilebilir.

Yaşanılan bölgenin iklimi ve elde edilen tarımsal ürünler, o bölgenin mutfak kültürünü ve çeşit zenginliğini şekillendirmiş ve bulunduğu yörenin özelliklerini yansıtan ve yalnızca yöreye has olan
yemekler bütünü olarak tanımlanan “yöresel mutfak” kavramını ortaya çıkarmıştır.

Gastronomi uzmanlarına göre dünyanın en zengin mutfakları Türk, Fransız ve Çin mutfaklarıdır.

Türkiye’de tarihsel süreç içinde farklı kültürlerle yaşanan etkileşim, geçmişten günümüze Asya ve Anadolu mutfaklarının sunmuş olduğu ürünlerdeki çeşitlilik, Selçuklu ve Osmanlı saraylarında gelişen yeni tatlar bugünkü Türk mutfak kültürünün şekillenmesinde ve çeşitlenmesinde rol oynamıştır.

Yemeklerde en çok kullanılan yağ çeşitleri; tereyağı, içyağı ve kuyruk yağıdır.

Türk mutfağında en çok bulunan yemekler; çorbalar, et yemekleri, etli sebze yemekleri, diğer sebze yemekleri, etli kurubaklagil yemekleri, zeytinyağlı yemekler, pilavlar, börekler, salatalar ve tatlılar olmuştur.

Ülkelerin mutfak yapısı incelendiğinde mutfaktaki ürün ve malzemeler, yiyeceklerin hazırlanması, pişirilmesi, kullanılan araç-gereçler gibi pek çok farklı özellik olduğu ve farklılaşan bu özelliklerin zengin bir mutfak kültürünün oluşumunda etkili olduğu görülmektedir.

Türkiye’de bölgelere göre farklılaşan yöresel mutfaklarda; coğrafi, ekolojik, kültürel, sosyal, ekonomik ve tarihi pek çok özelliğin etkilerini görmek mümkündür.

Özellikle değişen iklim koşulları, buna bağlı olarak çeşitlenen ekonomik özellikler ve üretim faaliyetleri Türkiye’de farklı yöresel mutfakların oluşmasının en önemli nedenleri arasında yer almaktadır.

Ürünün üzerinde kullanılan bir işaret olup ürünün belli bir coğrafi bölgeden kaynaklandığını tanımlayan ve ürünün kalitesi, ünü veya diğer karakteristik özelliklerinin belirli bir coğrafi bölgeden kaynaklandığını işaret eden bir hak olarak tanımlanmaktadır.

Marmara Bölgesi’nin yöresel mutfaklarına; Tekirdağ, Edirne, Bursa ve Balıkesir örnek olarak verilebilir. Bölgede tarihi çok eskilere dayanan bir lezzet olan peynir helvasını Tekirdağ’da ve bir türünü de Balıkesir’de höşmerim adıyla görmek mümkündür. Ergene bölümünde yer alan Tekirdağ’ın mutfağında; keşkek, kesme makarna, kuskus, tarhana gibi Anadolu’ya özgü yemeklerin yanı sıra; Trakya’nın tatlı türleri ve meyveler de beslenmeyi çeşitlendirmektedir.

İç Anadolu Bölgesi’nde tahıl ve buğday üretiminin etkisini hamur işleriyle yöresel mutfaklarda görmek mümkündür. Kayseri yöresinde mantı, Eskişehir’de çibörek mutfaklardaki hamur işlerinin en güzel örnekleridir. Bölgenin kültürel çeşitliliği, mutfak kültürünün de zenginleşmesine katkı sağlamaktadır.

Eskişehir mutfağında beslenmenin temelini, buğdaydan elde edilen ürünler oluşturmaktadır. Yöresel mutfağında; il merkezi, ilçeler ve köylerde yapılmaya hâlâ devam eden sanayileşmemiş çorba, hamur işleri, yemek, meze ve tatlılar önemli yer tutmaktadır.

Nevşehir’de yöresel lezzetlere tarhana, düğü, patates çorbası, testi kebabı, katma aşı, ağpakla (fasulye, kemikli et), soğanlama, dıvıl (patates ve bulgur) örnek olarak verilebilir. Ayrıca ayva dolması, bulama, dalaz (yumurta, süt, un, yağ, bal veya şeker) aside (un, pekmez veya şeker) de yerel mutfağın vazgeçilmezlerindendir.

Çok zengin bir beslenme kültürüne sahip Konya mutfağına genellikle kuzu ve koyun etinden yapılan yemekler ile hamur işleri hâkimdir. Konya mutfağına ait bazı yöresel yemeklere etli ekmek, fırın kebabı, peynirli pide, tirit örnek olarak verilebilir.

Sivas’ta kışın en çok peskütan (unla pişirilip saklanmış yoğurt) çorbası, bahar ve yaz aylarında ise pancar çorbası tüketilmektedir. Bu çorbalar dışında toyga, kesme, urumeli (tarhana), katıklı çorba gibi daha birçok çorba çeşidi bulunmaktadır.

Bir kimseye ait küçük yerleşim yeri, çiftlik anlamına gelmektedir. 

Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki hayvancılık faaliyetleri yöresel mutfaklarında da etkisini göstermektedir. Bölgede çoğunlukla et ve süt ürünlerine dayalı bir mutfak kültürü gelişmiştir.

Mutfağın temel malzemelerini buğday ve bulgur oluşturmaktadır. Köftelerde etin yanı sıra bulgur, sebze, baklagil ve ot çeşitleri de kullanılmaktadır.

Van mutfağına ait yöresel yemeklere; kavut, çatçingir- sengeser, grut aşı, şile, keledoş, murtuğa, kurut köftesi, üzüm aşı, cılbır, ekşili, ciğer köftesi, tandırda Van balığı, helise, içli pilav, acem köftesi, paluza, çireşli bulgur pilavı örnek gösterilebilir.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin yöresel yemeklerinde, coğrafya ve tarihin etkilerini, farklı biçimlerde görmek mümkündür. Bölge’nin coğrafi konumuna bağlı olarak Anadolu ile Arap ülkeleri arasındaki geçiş özellikleri yöresel mutfaklara da yansımış ve farklı kültürlerin etkisiyle bölgede zengin bir mutfak kültürü oluşmuştur.

Bölgenin yöresel mutfaklarında görülen yemek çeşitlerine; karakavurma, borani, sarıksak aşı, pişi, börek çorbası ya da diğer adıyla tutmaç, bulgur ve kara etle yapılan yemekler, etli, salçalı, baharatlı sebze yemekleri ve bazı tatlılar örnek olarak verilebilir.

Bölgede karalahanadan çorba, kavurma ve dolma yapılmaktadır. Sebzeler mıhlama ve ezme olarak da değerlendirilmektedir. Yenebilen yabani otlar ve mantar türleri çorbadan böreğe her yerde kullanılmaktadır. Zılbıt kavurması ve sakarca kayganası bu yemeklere örnek olarak verilebilir. Bolu’da paşa pilavı olarak adlandırılan patates salatası ise tüm bölge mutfağında görülmektedir.

Ege mutfağı, genelde “yeşil mutfak” olarak tanımlanmaktadır. Ebegümeci, sarmaşık, ısırgan, cibez, turp otu, kenger, hindiba, şevket-i bostan, gelincik, labada, kuşotu, sinirotu, helvacık, radika, deniz börülcesi, kuşkonmaz, arapsaçı, marata, tarla çakısı, tarla çivisi, su teresi gibi bin bir çeşit ot, mutfakta bol miktarda kullanılmaktadır.

İzmir mutfağına ait bazı yöresel yemeklere; dalyan böreği, İzmir köfte, kuzu etli arapsaçı yemeği, kuzu etli şevket-i bostan, kabak çiçeği dolması, zeytinyağlı enginar, ekmek dolması, okma, tarhana çorbası, Tire köfte, yoğurtlu gopez (kupes) balığı, zeytinyağlı bakla, radika (hindiba) salatası, turp otu salatası ve deniz börülcesi salatası örnek verilebilir.

Geleneksel Akdeniz mutfağı, genel hatlarıyla tahıl (özellikle buğday), zeytinyağı, sebze- meyve, su ürünleri, süt türevleri, baharat ve şaraba dayanmaktadır. Zeytin ve zeytinyağı geleneksel Akdeniz mutfağının tahıllardan sonra ikinci önemli unsurunu oluşturmaktadır. Akdeniz beslenme sisteminin diğer bir karakteristik yönünü deniz ürünleri oluşturmaktadır.

Adana mutfağında maydanoz, nane, kırmızıbiber, kırmızı pul biber, sumak, karabiber, kimyon, süs biberi, kekik, nar ekşisi, soğan, sarımsak vb. gibi tat vericiler oldukça fazla kullanılmaktadır.

Isparta’da çorbalar pişirildikten sonra üzerine kızdırılmış tereyağı, nane ve kırmızıbiber dökülmektedir. Bulgur, ıspanak, miyana, oğmaç, sakalı sarkan, topalak gibi çorbalar sıklıkla pişirilmektedir. Et yemekleri sebze, yoğurt, pirinç ve bulgurla beraber yapılmaktadır. Ispanak, kabak ve bakla gibi sebzelerin yoğurtla yapılan yemeklerine borani adı verilmektedir. Yazın kurutulup kışın yenen bakla, bamya, kabak, fasulye, patlıcan, biber önce sıcak suda haşlanmakta, bir süre soğuk suda bekletildikten sonra kullanılmaktadır.